شوری منابع آب بزرگترین تهدید آبی خراسان جنوبی است

به گزارش پایداری ملی محمد مهدی خطیب در نشست شورای برنامه ریزی و توسعه استان افزود: در این زمینه افزایش راندمان و بهره وری آب کشاورزی با بکارگیری روش های نوین آبیاری ( آبیاری کم فشار با رویکرد بدون افزایش سطح زیر کشت) و ذخیره آب مازاد در آبخوان زیرزمینی در راستای تعادل بخشی منابع آب ضروری است.
وی بیان کرد: استفاده مجدد از پساب های تصفیه شده فاضلاب شهری در کشاورزی و صنعت و معدن به عنوان یک منبع آب دائمی و پایدار و جلوگیری از هدررفت آب در بخش توزیع با ترمیم شبکه فرسوده شهری و روستایی از دیگر راهکارهای پیشنهادی است.
مجری طرح مطالعات سند آمایش سرزمین خراسان جنوبی ادامه داد: تعادل بخشی منابع آب استان با مدیریت تجارت آب مجازی، بهینه سازی مصارف آب خانگی و بهداشتی با استفاده از شیرهای کم فشار هواده و کم مصرف، استفاده از پتانسیل آب های ژرف استان در شرایط مدیریت بحران خشکسالی از دیگر راهکار اجرایی در موضوع آب استان ارایه می شود.
وی بر انتقال آب بین حوضه ای استانی و فرا استانی با نگاه خاص به دریای عمان تاکید کرد و یادآور شد: همچنین راه اندازی بازار آب، توجه به مهندسی تاب آوری اجتماعی برای مواجه با شرایط کمبود شدید آب و استفاده از پتانسیل های سیلاب در طرح های پخش سیلاب، تغذیه مصنوعی و آبخوان داری با هدف جبران افت مخازن آب زیرزمینی ضروری است.
مسئول پژوهش های بخش آب سند آمایش سرزمین خراسان جنوبی هم در این نشست گفت: مجموع میزان آب تجدید شونده استان بیش از یکهزار و 63 میلیون متر مکعب در سال است که از این میزان سهم منابع آب زیرزمینی تجدید شونده حدود 92.4 درصد است.
خاشی افزود: به دلیل پتانسیل پایین آب های سطحی در استان حدود پنج درصد از کل منابع تجدید شونده به منابع آب سطحی اختصاص دارد.
وی ادامه داد: میانگین بارندگی درازمدت استان 98.8 میلی متر و حجم این میزان بارندگی حدود 14.93 میلیارد متر مکعب است این در حالیست که با توجه به اقلیم خشک و کویری استان حجم تبخیر و تعرق سالانه در استان معادل 13.6 میلیارد متر مکعب است.
مسئول پژوهش های بخش آب سند آمایش سرزمین خراسان جنوبی میزان برداشت آب زیرزمینی در سال را بیش از یکهزار و 206 میلیون مترمکعب اعلام کرد و افزود: این میزان 323 میلیون متر مکعب بیشتر از حجم آب تجدید شونده در سال است.
وی اظهار داشت: سهم مصارف بخش کشاورزی در استان حدود 91 درصد و سهم مصارف شرب و صنعت به ترتیب پنج و 2 درصد است.
خاشی به وجود 23 دشت ممنوعه و بحرانی در استان اشاره کرد و گفت: برداشت بی رویه از منابع آبی استان سبب شده 164.5 میلیون متر مکعب کسری مخزن در دشت های استان داشته باشیم.
وی ادامه داد: در استان 40 محدوده مطالعاتی داریم که 19 دشت دارای وضعیت بهره برداری آزاد است و دشت های سده آرین شهر و سرایان وضعیت خیلی بحرانی تری نسبت به سایر دشت ها دارند.
مسئول پژوهش های بخش آب سند آمایش سرزمین خراسان جنوبی عنوان کرد: وضعیت برداشت و میزان تخلیه منابع آب سبب افت آبخوان، فرونشست زمین، تشکیل سیلاب، تنش در تخصیص منابع آبی و شوری منابع آب شده است.
وی متوسط شوری منابع آب استان را بالای 4.5 مینی موس دانست و یادآور شد: از آنجایی که بسیاری از محصولات استراتژیک هم تا حدودی به شوری حساس است و شاید ما را در آینده با مشکل جدی مواجه کند.
خاشی با بیان اینکه سالی دو مرتبه از آبهای زیرزمینی و دشت ها نمونه برداری می شود گفت: معمولا در فصل پاییز بیشترین شوری آب را داریم وقتی آب شور شود در آینده خاک های زراعی با ارزش استان را از دست خواهیم داد.
وی افزود: مهمترین تهدید آبی استان برداشت بی رویه از منابع آب و کم شدن کیفیت آن است اما با توجه به کمبود آب سطح زیرکشت محصولات باغی استان در سال های اخیر افزایش یافته است و از این فرصت می توانستیم بهتر استفاده کنیم.
مسئول پژوهش های بخش آب سند آمایش سرزمین خراسان جنوبی بیان کرد: عدم توجه به پدیده تغییر اقلیم، فرونشست زمین، خطر سیلابی شهرها، عدم توجه به آب از منظر پدافند غیرعامل و شور شدن اراضی کشاورزان و لم یزرع شدن آن در درازمدت از مهمترین تهدیدهای حوزه آب است.
وی اظهار داشت: در طرح آمایش بحث سناریوسازی را در 2 بحث ثبات تراز سطح آب زیرزمینی و کاهش سطح آب و کاهش و افزایش کارایی مصرف آب اعمال کردیم و چهار سناریو در این زمینه بررسی شد.
خاشی یادآور شد: 2 راهکار مهم تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی و ارتقای بهره وری آب در بخش کشاورزی مورد توجه قرار گرفته که در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت راهکارهایی ارایه شده است.