دستاورد‌های انقلاب اسلامی در طول ۴۰ سال گذشته در حوزه «علم و نخبگان»

به گزارش پایداری ملی، انقلاب اسلامی ایران در حالی به چهلمین سالگرد پیروزی خود رسیده است که دستاورد‌ها و پیشرفت‌های آن در عرصه داخلی و بین‌المللی نمایان است.

امروز انقلاب اسلامی ایران علیرغم هجمه همه‌جانبه استکبار جهانی و تحریم‌های ناجوانمردانه، در اعماق قلوب مردم آزادی‌خواه جهان جای گرفته و هرروز بر پیشرفت و عظمت آن افزوده می‌شود بنابراین پیشرفت  ایران اسلامی در طول این چهار دهه  بر کسی پوشیده نیست و بیان این دستاورد‌ها نیز در سطح جامعه موج امیدآفرینی و ایستادگی بیش‌ازپیش مردم در برابر این توطئه‌ها خواهد شد، ازاین‌رو «جنبش مردمی پاسداشت چهل سال انقلاب کبیر اسلامی» دستاورد‌های انقلاب اسلامی طی چهار دهه گذشته در عرصه‌های مختلف را احصا و جمع‌آوری کرده که در قالب سلسله نشست‌های «شنبه‌های انقلاب» این دستاورد‌ها را ارائه می‌کند.

در این گزارش دستاورد‌های انقلاب اسلامی در طول این چهل سال در حوزه «علم و نخبگان» ارائه می‌شود که به شرح زیر است:

« الف) نخبگان و استعداد‌های برتر

 الف- ۱ - نرخ جابجایی دانش آموختگان دانشگاهی به دیگر کشور‌ها در مقایسه با کل دانشجویان کشور

قبل از انقلاب ۴۰ درصد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور تحصیل می‎کردند، اما در سال ۹۷ فقط ۱ درصد آنان برای تحصیل به خارج از کشور می‎روند، بنابراین میزان مهاجرت تحصیلی شده است. ایران طبق گزارش مشترک سازمان ملل و  OECD، از نظر شاخص نسبت تعداد مهاجران تحصیلکرده به کل تحصیلکردگان داخل کشور، در گروه کمتر از  ۲ درصد قرار دارد.

الف- ۲ - نسبت مهاجرت تحصیلی ایرانیان به مهاجرت تحصیلی بین المللی

از ۴۰ سال گذشته در سراسر جهان تعداد دانشجویانی که برای ادامه تحصیل مهاجرت می‌کنند ۶ برابر شده است، اما تعداد دانشجویان مهاجر ایرانی نصف شده است؛ بنابراین این تعداد به نسبت کشور‌های دنیا ۱۲ برابر کاهش یافته است.

 الف- ۳ - میزان مهاجرت دانشجویان به آمریکا

تعداد دانشجویان ایرانی که جهت تحصیل به آمریکا مهاجرت می‌کنند از ۵۷ هزار نفر در سال ۵۷ به ۱۲ هزار نفر در حال حاضر رسیده و ۵ برابر کاهش نشان می‌دهد.

 الف- ۴ - نرخ جابجایی دانش آموختگان دانشگاهی به دیگر کشور‌ها در قیاس با منطقه و کشور‌های در حال توسعه

در حالیکه میانگین مهاجرت دانشجویان ایرانی در حال حاضر ۱ درصد است میانگین نرخ مهاجرت دانشجویان در دنیا بین ۳ تا ۴ درصد، در خاورمیانه در سال ۲۰۰۸، ۹/۷ بوده است. همچنین از میانگین کشور‌های درحال توسعه نیز کمتر بوده و طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ نصف شده است.

 الف-۵ - رتبه دانشگاه مقصد دانشجویان مهاجر ایرانی

از میان دانشجویانی که برای تحصیل به خارج از کشور مهاجرت کرده اند تنها ۱ درصد به ۱۰ دانشگاه برتر دنیا وارد شده اند و مابقی به دانشگاه‌های معمولی وارد شدند بنابراین ۹۰ درصد از آنان الزاما نخبه یا استعداد برتر نیستند.

 الف- ۶ - نرخ ماندگاری دانش آموختگان مهاجر

۸۵ درصد دانشجویانی که برای تحصیل به کشور‌های اروپایی می‌روند پس از اتمام تحصیل در آنجا باقی نمی‌مانند و تنها ۱۵ درصد دانشجویان ایرانی محصل در کشور‌های اروپایی پس از اتمام تحصیل در کشور باقی می‎مانند. براساس گزارش بنیاد ملی علوم آمریکا NSF نرخ ماندگاری پس از تحصیل دانشجویان ایرانی مهاجرت کرده به اروپا در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ بطور میانگین ۱۵ درصد است که کمتر از میانگین نرخ ماندگاری تحصیل کردگان سایر کشور‌های در حال توسعه در اروپا و آمریکاست.

 الف- ۷ - تعداد دانشمندان برتر دنیا

پیش از انقلاب، ایران هیچ دانشمند برتر جهانی نداشته است، اما در ۱۳۹۵ (۲۰۱۶) طبق اعلام پایگاه معتبر بین‎المللی وب آو ساینس، ایران دارای ۲۰۸ دانشمند برتر است که در میان یک درصد دانشمندان برتر دنیا قرار دارند. این رتبه بندی براساس تعداد مستندات علمی در پژوهش‌های محققان دنیا در ۱۰ سال اخیر در ۲۲ رشته موضوعی انجام می‌شود. این در حالی است که اساتید حوزه و علوم اسلامی در این دانشمندان به حساب نمی‌آیند.

الف- ۸ - نقش رهبری در جهش علمی

پیش از انقلاب نهاد متولی نخبگان نداشتیم، اما پس از انقلاب خصوصا طی دو دهه اخیر شخص رهبری معظم انقلاب با اقداماتی مانند تاسیس نهاد‌های متولی شناسایی و حمایت نخبگان و ایجاد ساختار‌ها و تشکیلات علمی و نخبگانی نقش مهمی در گفتمان سازی و جریان سازی فضای علمی کشور ایفا نمودند.

برگزاری سالانه بیش از ۱۰ دیدار عمومی با نخبگان علمی و نشست هفتگی مداوم با نخبگان علمی نشان از اهتمام رهبری به پیشرفت علمی دارد.
 
الف- ۹ - اسناد بالادستی و قوانین درخصوص شناسایی و حمایت از نخبگان و استعداد‌های برتر

پس از انقلاب تا کنون ۵۵ سند بالادستی و قانون در خصوص شناسایی و حمایت و نگهداشت نخبگان توسط نهاد‌های مرتبط تصویب شده و در حال اجراست.
 
الف- ۱۰ - شناسایی و حمایت نخبگان

تا کنون بیش از ۱۲ هزار نخبه و استعداد برتر تحت پوشش و حمایت بنیاد ملی نخبگان قرار گرفته اند.

ب) علم

ب. - ۱ - رتبه علمی منطقه‌ای و جهانی برحسب مقالات و مدارک علمی

رشد ۱۲۹ برابری تعداد مدارک نمایه شده از ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی براساس پایگاه استنادی اسکپوس نشان میدهد تعداد مدارک نمایه شده، ۳۰۷۱ مدرک قبل از انقلاب و ۳۹۷۲۱۲ مدرک بعد از انقلاب اسلامی است.

کسب رتبه اول منطقه و شانزدهم جهان توسط ایران در سال ۲۰۱۸ که این رشد عمدتا در دو دهه اخیر رخ داده است. در نظام رتبه بندی سایماگو براساس پایگاه استنادی اسکوپوس، ایران در سال ۱۹۹۶ در ۵۲ جهانی و رتبه ۵ منطقه قرار داشته است.

درصد سهم ایران در تولید مقالات علمی دنیا نسبت به قبل از انقلاب اسلامی ۶۵۶ برابر شده است. این سهم قبل از انقلاب اسلامی ۳ هزارم درصد بوده است که در ۲۰۱۷ مطابق نظر ISI به ۱/۹۵ درصد و مطابق نظر اسکوپوس به ۱/۹۷ رسیده است.

تعداد مقالات چاپ شده ایران از ابتدای انقلاب تا سال ۲۰۱۶ برحسب گزارش ISI ۶۹ برابر و برحسب گزارش اسکوپوس ۷۵ برابر شده است.
ایران به رتبه اول علمی بین کلیه کشور‌های اسلامی برحسب تعداد مقالات دست یافته است.

ارتقای ۱۷ پله‌ای رتبه کیفیت تولیدات مقالات علمی داغ و پر استناد کشور که از سال ۲۰۱۱ از رتبه ۳۹ به رتبه ۲۱ تا سال ۲۰۱۶ رسیده است. نشانگر کاربردی و اثربخش بودن مقالات است.

طبق گزارش سازمان ملل ایران از حیث تعداد عناوین کتاب منتشره در سال، نهمین کشور دنیاست. این رتبه در رشته‌های علمی متفاوت است. بطور مثال در کتب الهیات در رتبه ۲، در کتب زبان شناسی در رتبه ۳، در کتب عمومی در رتبه ۱۲، در روانشناسی و فلسفه در رتبه ۱۳ و در علوم کاربردی در رتبه ۱۶ جهان قرار دارد.

 ب. - ۲ - نرخ رشد علمی

سریعترین نرخ رشد علمی جهان مربوط به ایران است که ۱۱ برابرِ نرخ رشد میانگین جهانی است.

ب. - ۳ - رتبه بندی جهانی دانشگاه‌ها

رتبه ایران از نظر تعداد دانشگاه­های برتر در نظام رتبه بندی تایمز در دنیا از رتبه ۳۲ در سال ۲۰۱۲ به رتبه ۱۷ در سال ۲۰۱۷ ارتقا یافته است.
تعداد دانشگاه­های برتر ایران در دنیا براساس نظام رتبه بندی تایمز از صفر دانشگاه در قبل انقلاب به ۱۸ دانشگاه در سال ۲۰۱۸ رشد داشته است. آمار‌های دیگری نیز در نظام رتبه بندی لایدن (۱۸ دانشگاه ایران در رتبه بندی برترین دانشگاه­های دنیا در سال ۲۰۱۸) و نظام رتبه بندی کیواس (۵ دانشگاه در دنیا در سال ۲۰۱۷) وجود دارد.

۹۸% از تولید علم دانشگاه تهران مربوط به دوره بعد از انقلاب اسلامی است و تنها ۲% آن مربوط به دوران قبل از انقلاب می‌باشد. همین رقم برای دانشگاه صنعتی شریف ۹۹% است و تنها ۱% از تولید علم این دانشگاه مربوط به دوران قبل از انقلاب است. همین رقم برای دانشگاه شیراز حدود ۹۵% است؛ که در واقع میتوان گفت: دانشگاه‌ها قبل از انقلاب صرفا ارائه و انتقال محفوظات و ترجمه بوده و هیچ تولیدی و خروجی علمی نداشته است.

ب. - ۴ - اعضای هیئت علمی

از ابتدای انقلاب تاکنون تعداد اعضای هیات علمی زن از ۱۰۰ نفر در سال ۵۷ به ۲۱۰۰ نفر در سال ۹۶ رسیده و رشد ۲۱ برابری داشته است. همچنین بطور کلی تعداد اعضای هیئت علمی ۳۳ برابر شده است.

ب. -۵- انجمن‌های علمی کشور

تعداد انجمن­های علمی کشور از تعداد انگشت شمار در قبل انقلاب به ۳۲۶ انجمن در سال ۱۳۹۳ رسیده است.

 ب. - ۶ - دیپلماسی علمی کشور

سهم دیپلماسی علمی از کل تولید مقالات علمی کشور (تولید مقالات علمی با مشارکت دانشمندان دیگر کشورها) مطابق گزارش پایگاه ISI از ۱۸ درصد در سال ۲۰۱۲ به ۲۲ درصد در سال ۲۰۱۶ ارتقا یافته که رشد ۴ درصدی را نشان می­دهد و این به معنای ارتقای دیپلماسی علمی کشور است.

 ب. - ۷ - پژوهشگاه‌های علمی

تعداد ۲۲ پژوهشگاه فناوری در وزارت علوم داریم.

ب. - ۸ - رتبه المپیاد‌های علمی

تا پیش از انقلاب ایران در هیچ المپیاد علمی شرکت نکرده است و بعد از انقلاب نیز از سال ۱۳۶۶ (۱۹۸۷) با ورود ایران به المپیاد‌های علمی تا سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷)  ۶۶۹ مدال کسب شده که با این تعداد مدال ایران جزء ده کشور اول دنیا در المپیاد‌های علمی محسوب می‌شود.

 ج) فناوری

 ج. - ۱ - ساختار‌های تولید فناوری

شرکت‌های دانش بنیان مولود انقلاب است و قبل از انقلاب هیچگونه ساختاری در این حوزه وجود نداشت.

مراکز علم و فناوری و مراکز حمایت از نخبگان مولود انقلاب است و قبل از انقلاب هیچگونه ساختاری در این حوزه وجود نداشت.

پارک‌های رشد علم و فناوری مولود انقلاب است و قبل از انقلاب هیچ پارک رشد و علم و فناوری در کشور وجود نداشت.

قبل از انقلاب به غیر از برخی صنایع دستی و سنتی هیچ فناوری بومی در کشور وجود نداشت و تکنسین‌های ما تنها نقش اپراتور تجهیزات

ارجی را ایفا میکردند در حالیکه تمامی پیشرفت‌های فناوری بومی مربوط به بعد از انقلاب است.
 
ج. - ۲- رتبه‌های جهانی در عرصه‌های فناوری و علوم کاربردی و مهندسی

پس از انقلاب اسلامی شاهد دستاورد‌های متعدد علمی و فناوری در علوم و رشته‌هایی مانند هسته‌ای، نانو، بیوتکنولوژی، موشکی، سلول‌های بنیادین، هوافضا، دارو‌های نوترکیب و پزشکی بوده ایم که ثابت نمود در صورت اتکا به ظرفیت‌های داخلی و مدیریت مناسب آنها، دسترسی به قله‌های علم و فناوری امکان پذیر است.

از جمله تولید علم در حوزه علوم پزشکی به ۷۵ برابر زمان طاغوت رسیده است. (اسکوپوس) این پیشرفت در علم پزشکی موجب شده است امید به زندگی که قبل از انقلاب در ایران ۵۴ سال بوده است در سال ۲۰۱۷ به ۷۶ سال رسیده که از این حیث رتبه هفتم جهان را دارا است.
طبق گزارش انجمن جهانی اقتصاد، ایران از نظر فارغ التحصیلان STEM شامل چهار حوزه «علوم دانشی، فناوری، مهندسی، ریاضی» در جایگاه پنجم جهان قرار دارد.

ایران از کشوری فاقد افتخارات و فاقد نوآوری در قبل انقلاب در حوزه فنی و مهندسی به سومین کشور در تربیت مهندس در سال ۲۰۱۸ دست یافته است.

ایران هشتمین کشور دنیا در پرتاب ماهواره است.
ایران پنجمین کشور در نانو در سال ۲۰۱۶ است.
ایران چهاردهمین کشور در علوم و فیزیکی هسته‌ای در سال ۲۰۱۶ است.
ایران پنجمین کشور در مهندسی شیمی و مهندسی انرژی برحسب شاخص تولید مقالات در اسکوپوس در ۲۰۱۵ است.

ایران نهمین کشور در مهندسی عمران و مهندسی اقیانوس برحسب شاخص تولید مقالات در اسکوپوس در ۲۰۱۵ است.

ایران یازدهمین کشور در مهندسی هوافضا برحسب شاخص تولید مقالات در اسکوپوس در ۲۰۱۵ است.

ایران دوازدهمین کشور در مهندسی صنایع برحسب شاخص تولید مقالات در اسکوپوس در ۲۰۱۵ است.

صنعت هواپیمایی ایران در رتبه دهم در بین ۱۴۷ کشور جهان است.

ایران در جمع ۱۱ کشور دارای فناوری پرتاب ماهواره قرار دارد.

ایران جزو ۱۳ کشور دارنده چرخه کامل سوخت هسته‌ای است که اکتشاف اورانیوم، استخراج، تولید کیک زرد و تبدیل آن به گاز UF۶ در حوزه تولید سوخت و مجتمع‌های سوخت در آن صورت می‌گیرد.

ایران جزو ۱۴ کشوری است که توانایی غنی‎سازی اورانیوم دارند.

ایران رتبه دوم در زمینه پیشرفته‌ترین کشور‌ها در حوزه سلول‌های بنیادین را دارا می‌باشد.

ایران از نظر تولیدات زیست فناوری در رتبه ۱۳ جهان و اول منطقه در سال ۲۰۱۷، قرار دارد.

 ج. - ۳ - شرکت‎های دانش بنیان

شرکت­های دانش بنیان از صفر شرکت در قبل از انقلاب به ۱۱۵۰ شرکت در سال ۱۳۹۵ رشد داشته است.

 ج. - ۴ - مراکز رشد علم و فناوری کشور

تعداد مراکز رشد علم و فن­آوری کشور از صفر مرکز در قبل انقلاب به ۱۵۴ مرکز در سال ۱۳۹۳ افزایش یافته است.
 
ج. - ۵ - پارک­های علم و فناوری کشور

تعداد پارک­های علم و فناوری کشور از صفر پارک در قبل از انقلاب به ۳۶ پارک در سال ۱۳۹۳ افزایش داشته است.
 
ج. - ۶- شرکت­‌های مستقر در پارک­ها و مراکز رشد علم و فن­آوری

تعداد شرکت‌­های مستقر در پارک­ها و مراکز رشد علم و فن­آوری از ۶۷۶ شرکت در سال ۱۳۸۴ به ۳۶۵۰ شرکت در سال ۱۳۹۷ رسیده است که رشد ۴/۵ برابری را نشان می­دهد.

ج. - ۷ - ثبت اختراع ملی و بین المللی

تعداد اختراعات ثبت شده جهانی ایرانیان در سال ۱۹۷۸ میلادی ۶۴ عنوان و در ۲۰۱۵ تعداد اختراعات ثبت شده بین المللی ایرانیان ۱۳۶۸۳ یعنی ۲۱۳ برابر می‌باشد.

ج. - ۸ - صادرات کالا‌های مبتنی بر علم و فناوری پیشرفته

سرانه حجم صادرات کالا‌های با فناوری بالا که بیانگر ارتقاء سطح فناوری کشور است از صادرات صفر در قبل از انقلاب به ۴۲/۱۵۵ میلیون دلار در سال ۱۳۹۳ رسیده است.

ارزش دلاری صادرات محصولات با فناوری­های پیشرفته (میلیون دلار) از درآمد صفر در قبل از انقلاب به ۲۵/۲۷ میلیون دلار در سال ۱۳۸۰ و به ۶۲۰ میلیون دلار در سال ۱۳۸۹ رسیده است که رشد ۲۱۹ درصدی را نشان می دهد.

نسبت صادرات کالا‌های با فناوری بالا و متوسط به بالا (فناوری بالا شامل: صنایعی نظیر تجهیزات الکترونیکی و ارتباطات از راه دور، رایانه و ماشین الات اداری، هوافضا، ابزارآلات علمی و داروسازی را در بر می­­ گیرد و فناوری متوسط به بالا شامل: ماشین آلات و تجهیزات، ماشین آلات برقی، شیمیایی و تجهیزات راه­آهن و حمل و نقل است) به واردات آن­ها از روند و تراز مثبت تجاری حکایت می­ کند به گونه­ ای که این نسبت از ۷/۷۳ درصد در سال ۱۳۸۳ به ۴۳/۶۸ درصد در سال ۱۳۹۳ رسیده است. این نکته حکایت از آن دارد که با توجه به عنصر تحریم ایران بویژه در حوزه فناور ی­های بالا ایران توانسته است علاوه بر رفع نیاز‌های خود در این حوزه به روند صعودی در تولید و صادرات فناوری­های بالا و متوسط به بالا دست یابد.

ارزش دلاری صادرات خدمات فنی و مهندسی در کشور بر حسب سال (میلیون دلار) نشان می­دهد این شاخص بین سال­های ۱۳۸۰-۱۳۹۰ روندی صعودی داشته است؛ به­طوریکه از صفر در قبل از انقلاب به ۵۷۵ میلیون دلار در سال ۱۳۸۰ و به ۴ میلیارد و ۱۱۸ میلیون دلار در سال ۱۳۹۰ افزایش یافته است.

  ج. - ۹- توانمندی‌های فنی مهندسی پس از انقلاب اسلامی
برخی از دستاورد‌ها و تجربیات بومی در حوزه علوم فنی مهندسی که مستقلا پس از انقلاب اسلامی تولید شده است عبارتند از:

 الف) دفاعی:

پدافند هوایی (طراحی و ساخت سامانه‌های پدافندی برد کوتاه، متوسط و بلند)

هوایی (طراحی و ساخت جنگنده، انواع پهپاد، بالگرد و پرنده‌های فوق سبک، الکترونیک هوایی)

دریایی (طراحی و ساخت انواع ناو و ناوشکن، انواع زیردریایی، قایق پرنده، شناور‌های تندرو و فوق سریع، انواع هواناوها)

زمینی (طراحی و ساخت انواع تانک، نفربر، خودروی نظامی، تجهیزات و سلاح‌های انفرادی، انواع مهمات سبک و سنگین)

موشکی (طراحی و ساخت انواع موشک‌های زمین به زمین، سامانه‌های، انواع موشک‌های کروز)

الکترونیک و رادار (طراحی و ساخت انواع رادار جستجو و ردیاب، سامانه‌های الکترونیکی خاص، طراحی قطعات میکرو الکترونیک)

فضای سایبری (مدیریت فضای سایبری، تامین امنیت سایبری، دفاع سایبری)

 ب) فضایی

طراحی و ساخت انواع:

ماهواره (مخابراتی، سنجشی، ناوبری در ابعاد و دقت‌های متفاوت)

سفینه فضایی

حامل ماهواره (سفیر، سیمرغ، ذوالجناح)

ایستگاه پرتاب

ایستگاه بهره برداری (ثابت و متحرک)

ایستگاه هدایت و کنترل ماهواره

محموله‌ها (دوربین، ترانسپوندر)

آزمایشگاه فضایی (موشک‌های کاوشی)

ج) هوایی

نگهداری و تعمیر (هواپیما‌های مسافربری و پهن پیکر)

ساخت قطعات حساس

طراحی و ساخت هواپیمای مسافربری (ایران ۱۴۰، فجر، فائز)

فعال سازی طرح پژوهشی هواپیمای جت ۱۵۰ نفره

ساخت موتور‌های پیستونی و جت هوایی

ساخت سوپرآلیاژ مورد نیاز قطعات هواپیما

د) هسته‌ای

دستیابی به چرخه کامل سوخت و تولید سوخت با غنای ۲۰ درصد

طراحی و ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته

طراحی و ساخت راکتور و نیروگاه اتمی

تولید انواع رادیو دارو‌ها

پرتودهی محصولات کشاورزی

ه) دریایی

گشت تحقیقاتی و داده برداری گسترده از خلیج فارس و دریای عمان

تدوین اطلس‌های امواج ناشی از باد، انرژی‌های تجدید پذیر در دریا‌های ایران و اطلس تاریخی خلیج فارس

طراحی و ساخت سازه‌های عظیم دریایی

طراحی و ساخت شناور‌های کوچک و بزرگ

ساخت انواع زیر دریایی‌ها و سازه‌های زیر آب

تولید هیدروژن و سوخت زیستی از میکروآلگ‌ها

طراحی و ساخت انواع اسکله و سکو‌های دریایی

استخراج معادن، نفت و گاز از دریا

طراحی صنایع اقیانوسی و بهره گیری از منابع غذایی غیر شیلاتی دریا
 
و) زیستی

اصلاح ژنتیکی انواع گیاهان

دامی (شبیه سازی، اصلاح ژنتیکی)

انسانی (سلول درمانی، درمان ناباروری)

تجهیزاتی (فرمانتورها.

دارو‌های نوترکیب (اینترفرون گاما، مونوکلونال)

حسگر‌های زیستی

ز) سلول‌های بنیادی

ح) فناوری نانو

نانو مواد و نانو ذرات

دارورسانی

تجهیزات اندازه گیری (AFM) نانوسکوپ

تولبد مواد نانو ساختار

موادمرکب نانویی (سبک، ولی مستحکم)

فیلتر و غشای نانویی

حسگر‌های نانویی

رتبه چهارم تولید علم نانو

درآمد سالانه بالغ بر ۴۰۰ میلیارد تومان از محصولات نانویی در سال ۹۶

 ط) سلامت

تجهیزات سلامت و پزشکی

پیوند اعضا

شیوه‌های درمانی پیشرفته

تولید انواع سرم و واکسن

تولید انواع دارو و ارائه دارو‌های بسیار پیشرفته

دارو‌های گیاهی

ی) لیزر و اپتیک

اپتیک پیشرفته (انواع لنز و شیشه مخصوص، پوشش دهی‌های حساس

لیزر‌های کم توان تشخیصی

لیزر‌های پرتوان صنعتی

وسایل اندازه گیری لیزری

ک) انرژی

نفت و گاز (کشف، استخراج، پالایش، ازدیاد برداشت، طراحی و ساخت تجهیزات عمده...)

برق (طراحی و ساخت نیروگاه، تولید و توزیع برق، ذخیره سازی برق، بهره برداری)

انرژی‌های نو (هسته ای، خورشیدی، بادی، زمین گرمایی، پیل سوختی، زیستی و سلول‌های خورشیدی)

ل) کشاورزی

دارو‌ها و سرم‌های حیوانی

تولیدگونه‌های جدید محصولات کشاورزی مناسب با شرایط محیطی

حفظ و تقویت خاک

ارتقای بهره وری زمین و آب

مبارزه زیستی با آفات

م) فناوری اطلاعات و ارتباطات

تولید انواع نرم افزار کاربردی و سامانه‌های پیشرفته

طراحی و پیاده سازی شبکه‌های اطلاعاتی و ارتباطی

طراحی و تولید انواع سوویچ آنالوگ و دیجیتال

رمز و دفاع سایبری

پیاده سازی دولت الکترونیک

هوش مصنوعی
 
ن) فناوری نرم

تدوین و ارائه اسناد راهبردی پیشرفت در زمینه‌های مختلف

تقویت جنبش نرم افزاری و تولید علم

توسعه و اجرای الگو‌های پیشرفته مدیریت

بصیرت افزایی و شناسایی طرح‌های دشمن

س) آب و فاضلاب

سدسازی و مهارآب

شیرین سازی آب

انتقال و توزیع آب

تصفیه و بازیافت پساب‌های صنعتی و شهری

اکتشاف و استخراج ژرفاب‌ها

 ع) صنایع و معادن

اکتشاف و استخراج معادن

طراحی، ساخت و تولید تجهیزات و ماشین آلات سبک و سنگین

فرآوری مواد معدنی و تولید محصولات با ارزش

فناوری‌های افزایش تولید فولاد، سیمان و سایر مواد اصلی توسعه کشور
 
ف) خودروسازی

طراحی و ساخت خودرو

طراحی و ساخت انواع موتور خودرو

طراحی و ساخت قطعات و لوازم یدکی

ص) محیط زیست

شناسایی و رفع آلودگی

بازیافت زباله و مواد مستعمل

شناسایی تغییرات اقلیمی و آب و هوایی و عوامل آن

حفاظت از نمونه‌های نادر گیاهی و حیوانی

ق) عمران و شهرسازی

طراحی و ساخت انواع شهر‌ها و شهرک‌های جدید

طراحی و ساخت انواع سد‌ها

طراحی و ساخت انواع جاده، تونل، پل‌های بزرگ و سیلو

ساخت کامپوزیت
 
ر) توربین و نیروگاه سازی

ساخت انواع توربین ژنراتور و نصب نیروگاه‌های بزرگ در داخل و خارج از کشور مبتنی بر آن

طراحی و ساخت توربین‌های سرچاهی نفت

د) علوم انسانی 

بیش از ۹۷% از تولید علم کشور در حوزه علوم انسانی و اجتماعی مربوط به دوران بعد از انقلاب اسلامی است و فقط ۳ درصد مربوط به قبل انقلاب می‌باشد.

بر اساس آمار استخراج شده حوزه موضوعی علوم انسانی رشد ۳۷ برابری از نظر تعداد مدارک ثبت شده نسبت به قبل از انقلاب را داشته است.

علی رغم عدم ثبت مدارک و مدل‌های حوزوی و اسلامی در پایگاه‌های جهانی؛ اطلاعات تولید علم جمهوری اسلامی ایران در پایگاه کلاریویت آنالتیکز (آی. اس. آی) نشان می‌دهد که سهم ایران از تولید علم علوم انسانی و اجتماعی دنیا از ۰.۴ درصد در سال ۲۰۱۲ به ۰.۶ درصد در سال ۲۰۱۷ رسیده است که از رشد ۴۷ درصدی حکایت می‌کند. آخرین اطلاعات در سال ۲۰۱۸ دلالت بر سهم ۰.۷ درصدی ایران و رشد قابل توجه در این زمینه دارد.

در صورت ثبت تمامی مدارک علمی حوزوی، اسلامی و فقهی در حوزه علوم انسانی در پایگاه‌های جهانی؛ قطعا جمهوری اسلامی ایران در صدر تولید علم علوم انسانی قرار می‌گیرد.

از جمهوری اسلامی ایران در مجلات علوم انسانی و اجتماعی بین المللی دنیا در سال ۲۰۱۷ تعداد ۳ هزار و ۳۰۳ مقاله منتشر شده است. این رقم در سال ۲۰۱۲ تعداد یک هزار و ۹۷۵ مقاله بود که نشان از افزایش تعداد مقالات دارد.

در صورتی که سال ۲۰۱۷ را مبنای بررسی سهم کشور از تولید علم در حوزه‌های مختلف قرار دهیم سهم علوم انسانی از کل تولید علم دنیا ۱.۳ درصد است.

میزان توجه به ظرفیت‌های علوم انسانی نسبت به قبل انقلاب به میزان قابل توجهی رشد داشته است به طوریکه تعداد نشریات علمی – پژوهشی و نشریات علمی ترویجی یک هزار و ۲۷۳ است که از این تعداد ۷۰۲ مجله در گروه علوم انسانی و علوم اجتماعی هستند.

تعداد انجمن‌های علمی کشور در حوزه علوم انسانی طی سال‌های ۱۳۸۰-۱۳۹۳ با روند صعودی مواجه بوده است به طوریکه از ۳۲ انجمن به ۱۰۵ انجمن علمی رسیده و در بین علوم دارای بیشترین نرخ رشد در تعداد انجمن‌ها است.

در رتبه بندی موضوعی شانگ‌های در سال ۲۰۱۸، رتبه بندی حوزه علوم انسانی در ۱۴ رشته صورت پذیرفته است که شاهد حضور دانشگاه‌های برتر کشور در ۲ رشته اقتصاد و مدیریت در جمع برترین دانشگاه‌های دنیا هستیم.

آمار تعداد قطب‌های علمی در رشته علوم انسانی و هنر از صفر قطب علمی در قبل انقلاب به ۲۸ قطب علمی تا پایان برنامه پنجم افزایش یافته است.

از بی توجهی به مقوله علوم انسانی و عدم ثبت نظریه در قبل انقلاب، بعد از انقلاب اسلامی۲۵۰۰ کرسی ترویجی در حوزه علوم انسانی راه اندازی شده و اکنون ۴۱ نظریه درباره علوم انسانی ثبت شده است.

از نظر تعداد کتب منتشره در سال در رشته الهیات ایران رتبه دوم جهانی را دارا است.»