ماجرا از آنجا آغاز شد که «ادوارد اسنودن» ماه گذشته از هاوایی به هنگ کنگ، جایی که در آن برای یکی از تاسیسات آژانس امنیت ملی امریکا کار می‌کرد، گریخت؛ البته نه به تنهایی بلکه وی اسنادی درباره برنامه‌های نظارت اینترنتی و تلفنی فوق محرمانه امریکا را نیز در دست دارد.
پس از آن، اسنودن در یک ویدئوی ۱۲ دقیقه‌ای که گاردین آن را منتشر کرد، به نقش خود در افشای این اطلاعات اشاره کرد و در این مصاحبه، «جاسوسی نظام‌مند درباره شهروندان بی‌گناه امریکایی» را محکوم کرد و افزود که تنها انگیزه وی آن است که افکار عمومی را از آنچه به نام آنان و یا بر ضد آنان انجام می‌شود، آگاه کند و حاضر است زندگی راحت خود را فدا کند؛ چرا که نمی‌تواند با وجدان آسوده به دولت امریکا اجازه دهد با این ساز و کار جاسوسی بزرگ که مخفیانه سرگرم ساخت آن است حریم خصوصی، آزادی اینترنتی و آزادی‌های اساسی مردم در سراسر دنیا را نابود کند.
اسنودن ابتدا به هنگ هنگ رفته و پس از اطلاع منابع اطلاعاتی چین از این مکان، سر از روسیه، به عنوان رقیب چند ده ساله اطلاعاتی آمریکا سر درآورده است. پس از این رویداد بود که درگیری‌های لفظی میان کرملین و کاخ سفید بر سر بازپس دادن او بالا گرفت و به تیتر نخست بسیاری از رسانه‌های جهان تبدیل شد.
اما اصل ماجرا چه بود؟
درگیری مسکو و واشنگتن اما حاشیه این رسوایی بزرگ است. اصل ماجرا، جاسوسی رسمی، قانونی و نظام‌مند دولت آمریکا از کاربران اینترنت است که به طور رسمی صورت می‌گیرد و اکنون بخشی از آن افشا شده است.
روزنامه گاردین در تاریخ ۶ ژوئن، حکم فوق محرمانه دادگاهی در امریکا را فاش کرد که به آژانس امنیت ملی این کشور اجازه می‌دهد درباره میلیون‌ها امریکایی که مشتری شرکت ارتباطی «ورایزون» هستند، اطلاعات جمع آوری کند. طبق این حکم، ورایزون باید به صورت «روزانه» اطلاعاتی همچون شماره تلفن، محل، زمان و مدت تماس تمامی مکالمات تلفنی انجام شده در سیستم‌های خود چه در داخل امریکا و چه خارج از آن را در اختیار آژانس امنیت ملی قرار دهد.
«واشنگتن پست» در همان روز با اشاره به دسترسی مستقیم آژانس امنیت ملی امریکا به سرورهای شرکت‌های اینترنتی اعلام کرد منبع این روزنامه که مامور اطلاعاتی یکی از شرکت‌های حمل و نقل است از توانمندی‌های سیستم‌های مورد استفاده آژانس جاسوسی عالی رتبه امریکا در این زمینه وحشت کرد.
دولت اوباما درحال حاضر به علت شنود مخفیانه مکالمات تلفنی خبرنگاران آسوشیتدپرس و همچنین نظارت بر ایمیل‌ها و مکالمات تلفنی خبرنگاران شبکه خبری فاکس نیوز به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است؛ انتقاداتی که اکنون در برابر این رسوایی عظیم جاسوسی، کم اهمیت به نظر می‌رسند.
از «فیس‌بوک» تا «اسکایپ»؛ برادر بزرگ در حال تماشای شماست
سال‌هاست که کارشناسان ارتباطات و فناوری اطلاعات از جاسوسی عظیم شبکه‌های اجتماعی از کاربران اینترنت در سراسر جهان سخن می‌گویند؛ یک جاسوسی شیک و تروتمیز که از خود شما به عنوان عامل اطلاعاتی استفاده می‌شود.
به عنوان مثال، در حالی که مایکروسافت در شعار تبلیغاتی جدید خود می‌گوید «حریم شخصی شما، حریم شخصی ماست»، اما نامه‌های درون سازمانی آژانس امنیت ملی آمریکا نشان می‌دهد که این دسترسی به این داده‌ها با اطلاع مسئولان شرکت‌ها انجام شده و همچنان نیز با قوت ادامه دارد.
اسناد جدیدی که اسنودن منتشر کرده، مربوط به بخش عملیات منبع ویژه آژانس امنیت ملی آمریکا است. این بخش مسئول تمام برنامه‌هایی است که با هدف نظارت بر ارتباطات آمریکایی‌ها طراحی شده است.
این اسناد نشان می‌دهد آژانس امنیت ملی آمریکا از همان زمان که سرویس چت رمزبندی‌شده «آوت‌لوک» در ماه جولای سال گذشته راه افتاد، نسبت به آن نگرانی پیدا کرده است. در عرض پنج ماه بعد از آن، مایکروسافت و اف‌بی‌آی توانستند برای رمزگشایی از این اطلاعات دست یابند و آن را در اختیار آژانس امنیت ملی قرار دادند.
در یکی از نامه‌ها به تاریخ ۲۶ دسامبر ۲۰۱۲، آمده است: مایکروسافت و اف‌بی‌آی برنامه جاسوسی طراحی برای حل این موضوع طراحی کرده‌اند. این برنامه با موفقیت تست شده و از ۱۲ دسامبر ۲۰۱۲ نیز عملیاتی شده است. دو ماه بعد از این تاریخ بود که مایکروسافت رسما سامانه Outlook. com راه‌اندازی کرد.
همچنین، آژانس امنیت ملی آمریکا در طول دو سال گذشته تلاش زیادی کرده است تا با همکاری مایکروسافت بتواند توانایی خود بر اطلاعات منتقل شده در «اسکایپ» را افزایش دهد. تعداد کاربران جهانی «اسکایپ» ۶۶۳ میلیون نفر برآورد شده است. این آژانس ۹ ماه بعد از آنکه اسکایپ به مایکروسافت واگذار شد، این توان را پیدا کرد که حجم داده‌های ذخیره شده از ارتباطات با اسکایپ را سه برابر کند. این اقدام که با همکاری مایکروسافت انجام گرفت، با روش حذف تصاویر ویدئویی و نگهداری بخش صوتی ممکن شد.
از سوی دیگر، ایریس وارلا، وزیر زندان‌های ونزوئلا چند روز پیش با اشاره به افشاگری‌های ادوارد اسنودن از جاسوسی‌های سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا گفت: دوستان، حساب‌های کاربری خود در فیس بوک را تعطیل کنید. شما به طور رایگان با آژانس امنیت ملی آمریکا کار می‌کنید. پرونده اسندون را بخوانید.
این وزیر ونزوئلایی افزود: کشور‌ها و مردمی که قربانی این جاسوسی شده‌اند، باید از دولت آمریکا شکایت کنند تا از محاکمه منصفانه دولت آمریکا اطمینان حاصل کنند.
در خبری که یکی از سایت‌های اینترنتی اعلام کرده، مشخص شده که گوگل قصد دارد تا در منابع جستجوی کاربران گوگل، از محتوای جیمیل آن‌ها هم استفاده کند؛ یعنی ربات‌های گوگل ابتدا متن تمام ایمیل‌های شخصی شما را که ممکن است حاوی نامه شما به همسرتان، درخواست کار به یک شرکت و یا حتی یک تبریک سال نو به دوستتان در اروپا باشد را می‌خوانند و سپس با توجه به کلیدواژه‌های استفاده شده در این ایمیل‌ها، تبلیغات مرتبط با تمایلات و سلیقه شخصی شما را در جیمیل به نمایش می‌گذارد.
البته شاید در نگاه اول این مساله خوشایند به نظر برسد؛ چرا که همه کاربران اینترنتی از تبیغات اسپم خسته شده‌اند و تغییر تبلیغات متناسب با ذائقه آن‌ها قطعا خبر خوشحال کننده‌ای خواهد بود اما واقعا چه کسی است که علاقه داشته باشد تا تک تک نامه‌های شخصی‌اش توسط گوگل خوانده و احیانا ذخیره شود؟ تصور اینکه شما یک نامه عاشقانه برای همسر خود می‌نویسید ولی پیش از آنکه به دست او برسد، محتوای آن در مانیتور یکی از کارمندان گوگل در کالیفرنیا به نمایش در بیاید، واقعا وحشتناک است!
شاید اگر «جرج اورول» زنده بود، اکنون یکبار دیگر زمان محبوب و مشهورش «۱۹۸۴» را بازنویسی می‌کرد؛ البته این بار دیگر «برادر بزرگ» جای خودش را به شبکه‌های اجتماعی داده است که در هر زمان و مکان مشغول جمع‌آوری اطلاعات شخصی مردم جهان هستند و به کاخ سفید گزارش می‌دهند.
رجا نیوز