انبوه ته سیگارهای رها شده در هر کوی و برزن و در جوی ها، باغچه ها و پای درختان، ذهن را به سمت یک واقعیت سوق می دهد؛ ته سیگارها برغم کوچکی اندازه، از الیاف پلیمری غیرقابل تجزیه و سمی ساخته شده اند و با توجه به بی شمار بودن آنها، منبع فاجعه ای محیط زیستی هستند.
به سادگی از کنار این آلاینده های کوچک عبور می کنیم، غافل از این که این پسماندها موریانه های پرتعدادی هستند که به جان طبیعت افتاده و به مرور زمان، محیط زیست سمی و خالی از سبزینه برجای خواهند گذاشت. زباله هایی که به گزارش تارنمای «آر تی»، بیشتر از پاکت ها، ظروف پلاستیکی و وسایل آشپزخانه، محیط اطراف و آب ها را آلوده می کنند و به دلیل حجم زیاد آن در طبیعت، بزرگترین منبع آلودگی به شمار می روند. به گزارش این تارنما، 4.9 میلیارد از 5.5 میلیارد نخ سیگار که سالانه در جهان تولید می شود، حاوی فیلتر پلاستیکی ساخته شده از استات سلولز هستند که تجزیه آن در طبیعت ده ها سال زمان می برد. همچنین بنابر داده های تارنمای محیط زیستی planet scope، ته سیگار در هر سال، 2 میلیون و 300 هزار تن از حجم زباله های دور ریز در جهان را تشکیل می دهد. از حجم زباله های شیمیایی رها شده در طبیعت نیز 209 هزار تن مربوط به ته سیگارها است، به طوری که در هر متر مربع حداقل یک ته سیگار یافت می شود. ته سیگار هایی که می توانند 2500 نوع ماده شیمیایی مختلف از جمله آرسنیک در محیط زیست پخش کنند. یک ته سیگار، به تنهایی می تواند 500 لیتر آب آشامیدنی را آلوده و غیر قابل آشامیدن کند. موضوعی که «بهروز بهزاد» اکولوژیست و رییس کمیته تخصصی محیط زیست شرکت مدیریت منابع آب وزارت نیرو در گفت و گو با ایرنا آن را تایید کرد و گفت: مواد پلاستیکی رها شده در طبیعت به دلیل دیر تجزیه شدن، برای محیط زیست خطرناک هستند اما ته سیگارها علاوه بر تجزیه دیرهنگام، سمی هم هستند.
فیلتر سیگار، موریانه مخرّب طبیعت رییس کمیته تخصصی محیط زیست شرکت مدیریت منابع آب وزارت نیرو در این گفت و گو، سمی و تجزیه نشدنی بودن را از خصوصیات فیلترهای سیگار عنوان کرد و گفت: موادی که در ساخت فیلتر سیگارها به کار می روند، سنتزهای متراکم شده هستند، از این رو بافت این فیلترها در مجاورت با رطوبت، باز شده و سم درون آن ها در محیط آزاد می شود که در نتیجه تا یک متر مربع اطراف خود، خاک را به شدت آلوده می کند و اجازه رشد گیاه نمی دهند. بهزاد یادآور شد: این ته سیگارهای رها شده، آرام آرام در خاک و آب های زیرزمینی نفوذ می کنند و وارد مخازن سدهایی که آب شرب را تامین می‌کنند، می شوند و به دلیل عدم تجزیه‌پذیری، مواد خطرناک خود را در آب رها و صدمات جبران ناپذیری به بار می آورند. به گفته بهزاد، همچنین آبزیان فیلترهای سیگار رها شده در آب‌ها را مصرف می‌کنند که در نتیجه به نوعی این مواد سمی وارد چرخه غذایی انسان می‌شود و می‌تواند سلامت مردم را به خطر بیندازد. علاوه بر آن توسط پرندگان و حیات وحش مورد استفاده قرار می‌گیرند و در نهایت تنوع زیستی را به خطر می‌اندازد. وی تاکید کرد: می توان گفت آلایندگی ته سیگار بسیار بیشتر و خطرناک تر از مواد پلاستیکی است، تخریب گر محیط زیستی که در صورت بی توجهی به آن، فاجعه بزرگ جانوری، آبی و خاکی به وجود خواهد آورد.
**ته سیگار، متهم ردیف اول جنگل سوزی بهزاد ضمن اشاره به این که پرتاب ته سیگار از خودروهای عبوری کنار جنگل ها، یکی از عوامل آتش سوزی جنگل محسوب می شود، گفت: بعد از یکسری مطالعات روی آتش سوزی جنگل های مدیترانه ای به خصوص در فصل تابستان، مشخص شده است که یکی از متهمان اصلی این آتش سوزی ها ته سیگارهایی هستند که از داخل خودروهای عبوری به بیرون پرتاب می شوند. وی ادامه داد: برای بررسی دقیق این مطالعات و همخوانی آن با واقعیت، دو دانشگاه اروپایی میزان ته سیگارها در فاصله 130 کیلومتری یک جاده پر رفت و آمد را اندازه گیری کردند و در نهایت معلوم شد که فرضیه کاملا درست بوده و یکی از عوامل جنگل سوزی در تابستان، وجود همین ته سیگارهای پرتابی است. بهزاد تصریح کرد: این ته سیگارها همچنین دارای فیلتری حاوی مواد سمی بسیار خطرناک برای محیط زیست هستند که با توجه به حجم زیاد، پتانسیل بالایی برای آلودگی محیط چه به صورت کوتاه مدت (حاد) یا درازمدت (مزمن) دارند.
** فرهنگ سازی با آموزش و جریمه نقدی برای پرتاب کنندگان ته سیگار کارشناسان برای مقابله با پسماند ته سیگار راهکارهایی پیشننهاد کرده اند که می توان به ممنوعیت کامل فروش سیگارهای فیلتردار، پرداختن کمک هزینه تشویقی برای بازگرداندن ته سیگارها و افزایش 60 درصدی قیمت سیگار برای تامین هزینه جمع آوری ته سیگارها از طبیعت اشاره کرد. در این خصوص، رییس کمیته تخصصی محیط زیست شرکت مدیریت منابع آب وزارت نیرو استفاده از تجربه سایر کشورهای جهان در فرهنگ سازی و آموزش رها نکردن ته سیگار در خیابان را راهکاری موثر برای مقابله با این بحران در کشور عنوان کرد. به گفته وی، باید راهکارهایی را که در اروپا بعد از این مطالعات شروع شد، الگو قرار داد. در اروپا قوانین سخت گیرانه ای در نظر گرفتند و برای رها کردن ته سیگار جریمه بسیار بالایی تعیین کردند. وی ادامه داد: آموزش هم نقش اساسی در از بین بردن این عادت زشت دارد. کار فرهنگی متخصصانه و مفید نه این که با ترس و ارعاب بخواهیم عمل کنیم. برای این امر می توان از رسانه ملی کمک گرفت تا در سریال ها، شخصیت هایی که سیگار می کشند، بدعادت و زشت کار نشان داده شوند. بهزاد، فرهنگسازی با تاکید بر نقش رسانه های گروهی و ملی در این زمینه، گفت: برنامه های تخصصی رسانه ها می تواند به صورت نامحسوس مردم و جوانان را به سمت رعایت سلامتی و بهداشت فردی و محیط بکشاند.