قانونی که اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریمهای آمریکا پیش بینی کرده نسخه جدیدی است از قانونی به نام "Blocking Statute" که اتحادیه اروپا سال ۱۹۹۶ در برابر تحریمهای کوبا توسط آمریکا تصویب کرده بود.
در سال ۱۹۹۶ نیز آمریکا سیاست تحریمی خود را علیه کوبا برخلاف میل و بدون همراهی اروپا وضع کرده بود. اروپا با وضع آن قانون، در برابر سیاست آمریکا مقاومت کرد. در آن زمان، رئیس جمهوری وقت آمریکا، بیل کلینتون ناگزیر به عقب‌نشینی شد و شرکتهای اروپایی را از مجازات معاف کرد. از آن زمان البته مدت زیادی می‌گذرد و این بار موضوع بر سر بیل کلینتون نیست، بلکه سر نخ ماجرا دست دونالد ترامپ است.
این پرسش مطرح است آیا اروپا قادر خواهد بود مقابل تحریمهای امریکا علیه ایران موضعی قدرتمند اتخاذ کند و آیا قوانین مسدودساز اروپا برای حمایت از شرکتهای اروپایی مقابل تحریمهای امریکا علیه ایران کارا خواهد بود؟
فیتزپاتریک مدیر فعلی برنامه خلع سلاح و منع اشاعه موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک (IISS) بوده و سابقه حضور در وزارت خارجه آمریکا در پست معاونت وزیر را دارد.
*برخی معتقد هستند قانونی که اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریمهای آمریکا پیش بینی کرده، در عمل تاثیری بر تحریم‌ها و کاستن فشار ناشی از آنها ندارد و این قانون نسخه جدیدی از قانون "Blocking Statute" است که اتحادیه اروپا سال ۱۹۹۶ در برابر تحریمهای کوبا توسط آمریکا تصویب کرده بود. کارایی این قانون را در جهت حمایت از ایران در مقابل تحریمهای امریکا تا چه اندازه می دانید؟
مصوبه «قوانین مسدودساز» اتحادیه اروپا نمی تواند از ایران در برابر تحریم های آمریکا محافظت کند؛ زیرا هر شرکتی که با ایالات متحده تجارت می کند، باید بین تجارت با ایران و آمریکا تصمیم بگیرد که آیا تجارت با ایران آنقدری ارزش دارد تا آنها خطر و ریسک این تجارت را بپردازند.
با توجه به حجم عظیمی از بازار ایالات متحده، احتمال بیشتری دارد که آنها بازار امریکا را انتخاب کنند.
اما شرکت های کوچک و متوسط اروپایی که در بازار ایالات متحده حضور ندارند ممکن است تصمیم دیگری بگیرند و بازار ایران را انتخاب کنند که اتحادیه اروپا توسط قانون مسدودساز به آنها کمک خواهد کرد.
با این وجود بهتر خواهد بود اگر آنها بتوانند تجارت با ایران را با ارزهایی غیر از دلارانجام دهند. همچنین اگر بانک های مرکزی اروپا خدمات بانکی مستقیم رابین ایران ایجاد کنند، که اقدام موثری خواهد بود.
*درسال ۱۹۹۶ نیز آمریکا سیاست تحریمی خود را علیه کوبا برخلاف میل و بدون همراهی اروپا وضع کرده بود. اروپا با وضع آن قانون، در برابر سیاست آمریکا مقاومت کرد. آیا در حال حاضر نیز اروپا قادر هست مقابل آمریکا چنین مقاومتی داشته باشد؟
این وضعیت در مقایسه با سال 1996 متفاوت است، زیرا تحریم های ثانویه از آن زمان به بعد قوی تر شده است.
علاوه بر این، دولت ترامپ در اجرای تحریم ها مصمم تراست. مثلا در مورد کوبا، یادآوری خوبی از ناکارآمدی تحریم هایی است که توسط کشورهای دیگر پشتیبانی نمی شود. تحریم آمریکا برای کوبا یک شکست عظیم بوده است.
*آزادی عملکرد و انتخاب شرکتها در شمار حقوق بنیادینی است که اتحادیه اروپا نیز تمایلی به محدود کردن این حقوق ندارد. با این وجود اتحادیه اروپا چگونه قادر خواهد بود این شرکتها را ملزم به همکاری با ایران کند؟ آیا اساسا اتحادیه اروپا می تواند چنین مکانیسمی را ایجاد و شرکتهای اروپایی را ملزم به همکاری با ایران کند؟
بله، شرکت های اروپایی تصمیم خود را در مورد تجارت در مورد ایران می گیرند. دولت های اروپایی می توانند به شرکتها مشاوره و کمک کنند، اما نمی توانند آنها را مجبور به انجام تجارت با دولتها کنند.