برنامه افزایش توانمندی سامانه‌ دفاعی زمینی/جزئیات ۶ تانک ایرانی

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در سفری که در همین ایام به استان لرستان داشت و در بازدید از گروه صنایع زرهی بنی هاشم دورود، با اشاره به فراز و نشیب‌های مباحث رزم زرهی تصریح کرد: «بعد از دوران پر افتخار دفاع مقدس برخی کارشناسان گمان می‌کردند دیگر بعید است جنگ زمینی رخ دهد اما با ظهور و تجاوز داعش به کشورهای عراق و سوریه اهمیت توجه به رزم زمینی بیش از پیش نمایان شد.»

وی با بیان اینکه در حوزه صنایع دفاعی جزو کشورهای برتر دنیا هستیم، تاکید کرد: «سلاح‌ها و تجهیزات دفاعی که در کشور تولید می‌شوند دارای قابلیت‌های بومی متناسب با شرایط جغرافیایی کشور و براساس اقتضائات مورد نیاز نیروهای مسلح هستند.»

در همان روزها و همزمان با سفر وزیر دفاع به استان لرستان بود که رضا مظفری‌نیا معاون صنعتی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، برای اولین بار از دستور کار جدید وزارت دفاع در حوزه زرهی پرده برداشت.

وی اعلام کرد: «ارتقا و تولید ۷۰۰ تا ۸۰۰ تانک در دستور کار این وزارتخانه قرار دارد که بخش عمده‌ای از آن در صنایع زرهی دورود انجام خواهد شد. طبق این برنامه سالانه ۵۰ الی ۶۰ تانک ساخته می‌شود و اعتبار خوبی برای آن گذاشته می‌شود چراکه نیاز شدید ارتش و سپاه است».

تولید و تحویل تانک های جدید

سازمان جهاد و خودکفایی ارتش، سپاه و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در طول سالهای گذشته از تانک های مختلفی همچون تانک «تیام»، تانک «سبلان»، تانک «صمصام»، تانک «ذوالفقار»، تانک «مبارز»، تانک چرخ‌دار «اقارب» و تانک «کرار» رونمایی کردند که هر کدام متناسب با الگوبرداری از نوع خاصی از تانک‌های غربی و شرقی با قابلیت‌هایی فراتر از طرح اولیه ساخته و وارد چرخه دفاعی کشور شده اند.  

مهمترین برنامه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در حوزه ارتقاء پلت‌فرم و به‌روزرسانی تانک‌ها، برنامه ارتقای تانک‌های T‌-۷۲  موجود در ارتش و سپاه به استانداردهای روز است. بر همین اساس برای اینکه تولید تانک‌های جدید و ارتقاء تانک‌های موجود، جایگاهشان در توان دفاعی زمینی مشخص شود، به معرفی جزئیات ۶ تانک تولید شده به شرح زیر می پردازیم:

تانک «کرار» نیاز ایران را از خرید نمونه های خارجی بی نیاز می کند

کرار مهمترین تانک ایرانی است که فرماندهان و مسئولان نظامی کشور بارها خبر عملیاتی شدن آن را در آینده نزدیک داده اند. این تانک پیشرفته در پایان سال ۱۳۹۵ توسط وزارت دفاع رونمایی شد و تولید انبوه آن می تواند تا حد زیادی نیاز ارتش و سپاه را در حوزه توان زرهی تامین کند، پس می تواند مهمترین بخش از برنامه وزارت دفاع در این حوزه باشد.

تانک پیشرفته کرار با اتکا به تجربیات دفاع مقدس و در مدت ۳ سال توسط متخصصان سازمان صنایع دفاع در دفتر طراحی صنایع زرهی بنی‌هاشم دورود طراحی و ساخته‌ شده و این تانک در سه حوزه اصلی قدرت و دقت آتش، تحرک و حفاظت و ماندگاری در صحنه نبرد، قابل رقابت با پیشرفته‌ترین تانک‌های دنیا را دارد.

مجهز بودن به سامانه کنترل آتش الکترواپتیکی، سامانه فاصله‌یاب لیرزی، رایانه بالستیک و قابلیت شلیک به اهداف ثابت و متحرک در شب و روز و  قابلیت شلیک موشک و هدایت لیزری بسیار دقیق آن و امکان شلیک توسط توپچی و فرمانده از دو سایت موازی از جمله ویژگی‌های تانک کرار است.

این تانک همچنین دارای سامانه اتوماسیون تیربار برای شلیک از داخل دهلیز جنگی در شرایط مختلف است و در حوزه تحرک، تانک کرار دارای توانمندی عبور از مناطق با عارضه، گودال و رودخانه و حرکت زیر آب است. این تانک مجهز به سامانه ناوبری و نمایش برای راننده تانک نیز است. امیر حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش در خصوص این تانک می‌گوید: «کرار» نسبت به «ذوالفقار» ارجحیت دارد. تانک کرار از تانک T۷۲ عبور کرده و عمده قابلیت‌های تانک T۹۰ را دارد. تانک کرار می‌تواند یک جایگزین مناسب برای خرید از خارج باشد.

با توجه به قابلیت‌های بالایی که این تانک دارد، سردار پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه نیز چندی پیش از درخواست این نیرو از وزارت دفاع برای تولید انبوه کرار برای به‌کارگیری در یگان‌های زرهی نزسا خبر داد.

سردار حسین دهقان وزیر سابق دفاع درباره این تانک و قابلیت های آن می گوید: «تانک کرار در تراز تانک های پیشرفته ی جهانی است و حالا بعضی اوقات در رسانه ها با تانک T۹۰ روسی مقایسه می شود ؛ حتی یک سری ویژگی های برتری نسبت به آن تانک دارد که اگر بخواهیم مقایسه کنیم تانکی هست در مقیاس آبرامز آمریکایی و T۹۰ روسی. در هنگام تست هم تست هایی که از آن گرفته شده است عملکرد بالاتری را از خود نشان داده است.  این تانک در حوزه بقاء و ماندگاری به حفاظت زرهی مقاوم در برابر انواع سلاح‌های ضدزره مجهز شده و با استتار در برابر انواع سلاح‌های ضدزره محافظت می‌شود و با توجه به ویژگی‌های خاصی که برای آن پیش‌بینی شده در زمره پیشرفته‌ترین تانک‌های دنیا به شمار می‌رود و قادر است نیازمندی‌های نیروهای مسلح را در این حوزه به‌نحو مطلوبی تأمین کند.»

آخرین خبرها از تانک پیشرفته کرار حاکی از این است که این تانک در حال آماده‌سازی برای تحویل به یگان‌های نیروی زمینی است و به عبارت دیگر در آینده‌ای نزدیک کرارهای ایرانی پا به عرصه نبرد و دفاع از مرزهای کشورمان خواهند گشود.  پس تانک کرار بخش عمده ای از برنامه وزارت دفاع برای تقویت توان دفاعی کشور را در بر می گیرد.

یکی از افتخارات نیروی زمینی ارتش در سال‌های پس از انقلاب اسلامی، تعمیر، بازآماد، ارتقا و ساخت تانک‌های مختلف است که در زیر به برخی از این دستاوردها اشاره می کنیم.

۱- تانک «ذوالفقار»

یکی از تانک هایی که تولید و استفاده آن در دستور کار نیروهای مسلح کشورمان برای افزایش توان زرهی و دفاعی کشور و قطع وابستگی به نمونه های خارجی قرار دارد تانک ذوالفقار است که توسط متخصصان جهاد خودکفایی نیروی زمینی تولید شده است.

می‌توان "تانک ذوالفقار " را یکی از طولانی‌ترین پروژه‌های تاریخ دفاعی ایران به حساب آورد که هم اکنون پس از گذشتن حدود دو دهه به نتیجه رسیده است. تا به امروز ۳ مدل از این تانک معرفی شده است که البته مدل اصلی آن که به کمک نیروهای زرهی ایران می‌آید، تانک ذوالفقار ۳ است.

در بحث پیشرانه تانک‌های سری ذوالفقار از یک موتور دیزل با توان تقریبی ۱۰۰۰ اسب بخار بهره می‌برد که این تانک را قادر می‌سازد بر روی جاده به سرعتی در حدود ۷۰ و در روی سطوح ناهموار در حدود ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر بر ساعت برسد.

ذوالفقار تانکی به حساب می‌آید که با داشتن ارتفاع تقریبی ۲.۵ تا ۳ متر، طول ۷ متر و پهنای ۳.۵ متر می تواند بحث پنهانکاری بصری را تا حد قابل قبولی به اجرا بگذارد. تانک ذوالفقار در مدل ۲ و ۳ به شکل جالبی به مانند تانک آبرامز طراحی شده است.

سامانه کنترل آتش این تانک موسوم به " EFCS۳ " یک سیستم چند منظوره است که توانایی‌های قابل توجهی را در اختیار ذوالفقار قرار می‌دهد. از این میان می‌توان به مواردی همچون ثابت نگاه داشتن توپ در هنگام انواع مانورها و چرخش ها، ایجاد امکان درگیری با اهداف ثابت و یا متحرک در زمانی که تانک متوقف بوده و یا در حال حرکت است، اشاره کرد.

البته قابلیت انتقال اطلاعات به کامپیوتر محاسبات بالستیک تانک برای تخمین زاویه مورد نظر برای شلیک، قابلیت شبکه شدن با سامانه‌های دید در شب موجود در تانک و افزایش شانس مورد اصابت قرار دادن هدف با اولین شلیک نیز از دیگر قابلیت‌های این تانک پیشرفته است.

سامانه‌های کامل حفاظت "ش. م. ه"، لانچرهای دود پخش کن و مسافت یاب‌های لیزری نیز بر روی این تانک نصب شده است.

روی بیسیم و سیستم اینترکام (ارتباط داخلی) نسل جدید تانک ذوالفقار در حوزه فناوری کار شده است که نسبت به نسل قبل خود پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته است.

۲- تانک «سبلان»

در سال ۱۳۹۳ از تانکی با نام سبلان رونمایی شد که ارتقا یافته تانک قدیمی «ام ۴۷ پاتن» است که برجک و توپ آن در نمونه «سبلان» تغییرات بسیاری یافته است.

۳- تانک «مبارز»

تانک «مبارز» نیز نوع پیشرفته و ارتقا یافته تانک‌های چیفتن انگلیسی است که با تغییراتی که در موتور آن اعمال شده، بر قدرت تحرک و چالاکی آن افزوده شده، سیستم اجرای آتش آن بهبود یافته و به مسافت‌یاب لیزری نیز مجهز شده است. «مبارز» همچون تانک چیفتن از توپ قدرتمند ۱۲۰ میلیمتری استفاده می‌کند.

۴- تانک «صمصام»

صمصام مدل بومی و بهسازی شده تانک پیشرفته ام ۶۰ است که زمانی یکی از تجهیزات زرهی اصلی نیروهای زمینی کشورمان محسوب می‌شد.

صمصام به سامانه بومی هشدار دهنده لیزری که توانایی پوشش ۳۶۰ درجه پیرامون تانک را دارد برای هشدار قفل شدن سلاح های لیزری مجهز شده است.

تجهیز به پریسکوپ با قابلیت دید در شب برای راننده تانک که دارای قابلیت‌هایی چون وسعت دید ۳۰ درجه و زمان مورد نیاز برای باز و بسته کردن در حدود ۳۰ ثانیه است، از دیگر ویژگی‌ها این تانک است.

تجهیز به پایدار کننده توپ که در راستای عمودی و افقی عمل می‌کند از جمله تغییرات مهم مدل موجود در ایران از این تانک است.

ویژگی‌های اصلی این سامانه شامل ماهیت الکتروهیدرولیکی نیرودهنده‌های آن، سامانه هیدرولیکی ارتقاء یافته، بهسازی صفحه کنترل ادوات برای توپچی، واحد کنترل مرکزی، ژیروسکوپ و منبع تغذیه سه فاز است.

تجهیز به سایت اپتیکی پانورامیک برای فرمانده تانک از دیگر تفاوت های صمصام با نمونه پیشین تانک ام-۶۰ است. این سایت برای پوشش جهات افقی و عمودی بی نیاز از برجک بوده و البته در این جهات پایدارسازی نیز شده است. این سامانه اپتیکی دارای توانمندی بزرگنمایی تا ۷ برابر و وسعت دید ۸.۵ درجه برای دوربین است.

همچنین این تانک به مسافت یاب لیزری با برد ۲۰ کیلومتر و دقت ۱۰ متر مجهز بوده و می‌توان آن را به تیربار ضدهوایی نیز مرتبط کرد تا هدفگیری بهتری توسط آن صورت گیرد.

اما یکی از مهمترین جنبه‌های بهسازی این تانک تجهیز آن به سامانه کنترل آتش EFCS-۳ برای هدفگیری دقیق و مطمئن توپ است.

این، تنها بخش کوچکی از توانایی‌ نیروهای زمینی ایران و تجهیزات آنهاست، توانایی‌هایی که با در اختیار داشتن آنها، امروز دیگر هیچ متجاوزی حتی تصور تهاجم زمینی به خاک ایران را در سر ندارد.

۵- تانک «تیام»

تانک «تیام» که در سال ۹۴ وارد چرخه دفاعی نیروی زمینی ارتش شد از مسافت یاب لیزری، توپ ۱۰۵ میلیمتری و یک قبضه مسلسل دوشکا با کالیبر ۱۲.۷ بهره می برد. در ساخت این تانک از شاسی و عراده‌های تانک ام ۴۷ و برجک تانک های سری T استفاده شده است.

۶- تانک چرخ‌دار «اقارب»

 تانک چرخ‌دار «اقارب» با کالیبر توپ ۹۰ میلی‌متر، تیربار فرماندهی ۱۲.۷ میلی‌متر، نسبت توان به وزن ۳۰، تجهیز شده به آخرین نسل سامانه کنترل آتش، تعداد خدمه ۴ نفر و سامانه تعلیق مستقل یکی دیگر از دستاورد های نیروی زمینی ارتش است که در سال ۱۳۹۴ در سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی این نیرو رونمایی شد.

قدرت دفاعی ایران و تولید بازدارندگی نظامی

بعد از انقلاب اسلامی و با وجود تحریم ها شدید به ویژه در حوزه نظامی متخصصان کشورمان توانستند با استفاده از تجارب دفاع مقدس نیاز های کشور در حوزه دفاعی را تامین کنند به شکلی که به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران امروز توان دفاعی، بازدارندگی برای کشور درپی داشته است.

سرلشکر محمد باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح در جلسه شورای راهبردی خدمت رسانی به رزمندگان و ایثار گران گفت: هرچند رئیس جمهور فعلی آمریکا حرف از جنگ نمی زند اما اطلاعات متقنی وجود دارد که در یک سال گذشته تلاش داشته ارتش امریکا را وادار به حمله نظامی به ایران کند اما ارتش این کشور مخالفت کرده است.

دلیل اینکه تهدید نظامی اولویت دشمنان جدی نیست این است که واقعیت های دفاعی و نظامی کشور قابلیت های بسیاری دارد و قادر است صحنه ها جنگ را تغییر دهد و تمامی فرضیات آمریکایی ها و هر متجاوز دیگری را برهم بزند.