دیروز دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در یک کنفرانس خبری مشترک با جوزپه کونته، نخست‌وزیر ایتالیا ادعا کرد که حاضر است بدون هیچ پیش شرطی با ایران مذاکره کند. ترامپ مدعی شد ایران درگیر شرایط سختی است و اقدام درستی انجام داده که از برجام که چیزی جز اتلاف کاغذ نبوده خارج شده است.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز بلافاصله بعد از سخنان ترامپ در مصاحبه با شبکه سی بی اس عنوان کرد: ترامپ در صورتی با ایرانی‌ها پای میز مذاکره خواهد نشست که آن‌ها تعهد به اعمال تغییرات اساسی در نحوه رفتار با مردم خود نشان دهند، از رفتار مخرب خود بکاهند و بتوانند بپذیرند که وارد توافقی شوند که در عمل مانع از تکثیر سلاح‌های هسته‌ای شود.
وزیر خارجه آمریکا قبلاً نیز ۱۲ شرط را برای امضای یک توافق جامع که دونالد ترامپ نیز همیشه بر روی آن تاکید داشت، عنوان کرده بود. عدم حمایت ایران از سوریه و یمن، پایان دادن به طرفداری از طالبان، کنار گذاشتن برنامه دفاعی موشکی، اتمام برنامه غنی سازی هسته ای، عدم جانبداری از حماس و حزب الله، خروج از عراق و ... بخشی از این شروط بود.
در اولین واکنش به این سخنان، حمید ابوطالبی، مشاور سیاسی روحانی در حساب توییتر خود نوشت: «احترام به ملت بزرگ ایران، کاهش خصومت‌ها و بازگشت آمریکا به برجام، هموارکننده مسیر سنگلاخ کنونی است».
براساس این گزارش، این سخنان در حالی برای چندمین بار مطرح شده که دولتمردان ایالات متحده ثابت کرده اند غیرقابل اعتماد هستند و این موضوع مختص دونالد ترامپ نیست. در دوره باراک اوباما زمانی که دولت تدبیر و امید هدف خود را رفع مناقشه هسته‌ای و لغو تحریم‌ها قرار داد، بعد از ۲ سال به توافق برجام دست یافتند، اما دولت اوباما در ادامه به تعهداتشان پایبند نبود و با امضای برخی تحریم‌ها و کارشکنی‌ها مانع شد تا ایران نفعی از برجام ببرد، در حالی که ایران به تمامی تعهدات خود در برجام پایبند بود و بار‌ها آژانس انرژی اتمی صحت آن را تایید کرد که این موضوع (پایبند نبودن آمریکا به تعهدات خود) بار‌ها از زبان مسوولان کشورمان از رئیس جمهور تا خود آقای ظریف و حتی سیف رئیس سابق بانک مرکزی عنوان و اعلام شده بود.
این در حالی است که دونالد ترامپ نه تنها رفتار آمریکایی‌ها را تکرار می‌کند بلکه بی اعتمادترین رئیس جمهور ایالات متحده هم نام گرفته و این موضوع را هم حزبی‌ها و رقبای وی نیز بار‌ها عنوان کرده اند.
دونالد ترامپ اواسط اردیبهشت ماه با خروج از برجام، توافقی بین المللی که در دولت قبلی آمریکا امضا شده بود، وعده داد که تحریم‌های ایران را در فواصل زمانی سه و شش ماه بازمی گرداند. بر این اساس از چند روز دیگر موج اول تحریم‌ها که مرتبط با فروش طلا، قطعات خودرو و فلزات خواهد بود اعمال خواهد شد. در اواسط آبان ماه نیز قرار است تحریم‌های مرتبط با فروش نفت ایران اعمال شود.
این در شرایطی است که تجربه کمتر از دو سال از ریاست جمهوری دونالد ترامپ نشان گر این است که او هیچ احترامی برای نهاد‌ها و معاهدات بین المللی قائل نیست و بسیاری از تعهدات آمریکا را برخلاف قواعد و رویه‌های حقوق بین الملل لغو کرده است. خروج از برجام، یونسکو، توافق آب و هوایی پاریس و درگیری با اتحادیه اروپا و بسیاری از کشور‌های جهان مانند مکزیک، کانادا، چین و ... بیان گر این است که ترامپ هر تعهدی را که به نفع آمریکا نداند یا در پی تغییر آن است یا در صورت عدم توانایی برای اصلاح، به خروج از آن فکر می‌کند.
روحیه تاجرمآبانه رئیس جمهور آمریکا را اگر در کنار سیاست و راهبرد نومحافظه کاران کاخ سفید مانند جان بولتون و مایک پمئو ارزیابی کنیم حاکی از وجود ترکیب خاصی از افکار در دولت ترامپ است که اعتماد به سران کاخ سفید را غیرممکن می‌کند. راهبرد اصلی نئوکان‌ها از بین بردن مخالفان در جهان و تحمیل ارزش‌های آمریکایی از طریق ابزار سخت افزاری بوده است. همچنین برخی از افراد نزدیک به ترامپ مانند رودی جولیانی و جان بولتون در طول سال‌های اخیر ارتباط بسیار نزدیکی با منافقین داشته اند.
براین اساس باید گفت: سیاست ترامپ بر این امر واقع شده که بعد از خروج از توافق هسته‌ای و ایجاد جنگ روانی، اقتصاد ایران را با چالش عظیمی مواجه کند تا کشورمان از موضع ضعف حاضر به نشستن پای میز مذاکره شود. اتفاقی که احتمالاً با تلاطم‌های اخیر بازار رخ داده و به نظر سران کاخ سفید در این شرایط تحمیل توافق مطلوب به ایران نیز امکان پذیر خواهد بود. هدف اصلی نیز از بین بردن مولفه‌های راهبردی قدرت ایران برای برخورد آسان‌تر می‌باشد. برنامه‌ای که قبلاً در لیبی و عراق نیز پیاده شد.
با تمام این توضیحات، اما به نظر می‌رسد برخی جریانات و گروه سیاسی داخلی هم تلاش دارند تنها راه برون رفت از وضعیت اقتصادی نابسامان امروز را صرفاً در مذاکره با آمریکا جستجو کنند. تقویت خط مذاکره برای حل مشکلات داخلی اعتراف ضمنی به ناکارآمدی، عدم مدیریت صحیح و شکست سیاست‌های اقتصادی دولت است. اما از آن جا که اراده‌ای برای حل مشکلات اقتصاد کشور وجود ندارد راه حل ساده‌تر تجویز مذاکره با ترامپ است، البته تاثیر تحریم‌ها در اقتصاد ایران به گفته تمامی صاحب نظران ۳۰ درصد است و کلید مشکلات اقتصاد ایران در داخل است و باید ساختار اقتصادی دستخوش تحول شود.
ما تجربه مذاکره با آمریکا را داریم و ترسی از بابت وجود ندارد که یه طرف میزی بنشینیم که ۵ قدرت جهانی آنسوی میز باشند. مذاکره با آمریکا در برجام نشان داد ایران اهل گفتگوست، اما طرف مقابل خنجری در پشت خود پنهان کرده است.
مذاگره با آمریکا نشان داد ایران در تعهدات خود صادق است و طرف مقابل فریبکار و بد عهد. امروز هم با در دست داشتن این تجربه گران بر این باوریم مذاکره با کسانی که به ملت ایران توهین می‌کنند و به هیچ پیمانی متعهد نیستند، وقت تلف کردن است. باید به توانایی‌های خودمان به مردم خوبمان دل ببندیم و با چشم‌هایی باز دشمن را سرافکنده کنیم.
الف