دمای هوا که بالا می‌رود، بیش از هر چیز در شمال باید برای جنگل‌های خزر اشک ریخت، چراکه کوچک‌ترین جرقه، همانند باروت فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر را به بار می‌آورد و در نبرد آتش و درخت، تنها دست‌های خالی حاشیه‌نشینان و جنگلبانان است که به یاری می‌آید تا گرمای آتش را از تن جنگل فرونشاند.
تابستان است و جنگل‌های شمال همچنان در آتش کمبود امکانات می‌سوزند و ایجاد پایگاه امداد هوایی و اطفای حریق در جنگل و تأمین بالگرد برای امدادرسانی در مواقع بحران همچنان در حد یک وعده باقی‌مانده است.
فقط در نوروز امسال بیش از ۱۵۰ هکتار از جنگل‌های شمال طعمه حریق شد و در تیرماه سال جاری و با گرم شدن هوا، شعله‌های آتش در گوشه و کنار جنگل‌های مازندران زبانه کشید.
طبق آمارها درصد بالایی از آتش‌سوزی جنگل‌های شمال عمدی است اما تاکنون کسی به جرم دست داشتن در آتش‌سوزی‌های عرصه‌های طبیعی بازداشت نشده و اتهام آنان اثبات نشده است.
خاموش نکردن کامل آتش از سوی چوپانان، شکارچیان، کشاورزان یا گردشگران، انداختن ته سیگار در میان برگ‌ها، باقی ماندن باطری یا اجسامی که با تمرکز نور به‌صورت ذره‌بینی باعث آتش‌سوزی می‌شوند و اقدامات مشابه از نمونه‌های دخالت غیرعمدی انسان‌ها در بروز آتش‌سوزی‌های جنگل است.
کاهش بارندگی‌ها و در پی آن کاهش رطوبت جنگل‌ها از یکسو و وجود درختان خشک و افتاده در داخل جنگل به دلیل اینکه مجوز هیچ‌گونه عملیات قطع درخت و بهره‌برداری جنگلی از سوی سازمان جنگل‌ها در این مناطق داده نمی‌شود، جنگل‌های شمال را بیش از هر زمان دیگر مستعد حریق کرده است.
محمد احمدی استاد دانشگاه در رشته جنگل با بیان اینکه درختان خشک و افتاده همانند باروت در داخل جنگل منتظر کوچک‌ترین جرقه هستند، گفت: به دلیل عدم اجرای طرح‌های جنگلداری و بهره‌برداری از بخشی از جنگل‌ها و وجود درختان خشک و افتاده، کاهش رطوبت هوا و عوامل مختلف، بروز حریق در جنگل دور از ذهن نیست.
وی با بیان اینکه همواره باید برای مقابله با آتش در جنگل‌های شمال آماده باشیم ادامه داد: خشکسالی و تغییر اقلیم سبب پایین آمدن رطوبت جنگل‌ها شده و باید پایش و نظارت جدی‌تر بر جنگل‌ها صورت گیرد.
احمدی بر لزوم ایجاد پایگاه هوایی اطفای حریق جنگل، تأمین امکانات و تجهیزات موردنیاز برای پیشگیری از حریق در عرصه‌های طبیعی تأکید کرد و گفت: در حال حاضر به دلیل نبود پایگاه امداد هوایی اطفای حریق در جنگل‌های مازندران، روند امدادرسانی برای مهار حریق متکی به نیروهای مردمی و جنگلبان است و این امر سبب می‌شود تا سطح خسارت‌ها بیشتر شود.
لزوم تهیه طرح جامع اطفای حریق در جنگل‌های شمال
این استاد دانشگاه، خواهان تهیه طرح جامع حریق در جنگل‌های شمال شد و گفت: پایش و پیشگیری از حریق امری مهم‌تر از مقابله و مهار آتش است و باید در طرح جامع به این مسائل توجه اساسی شود و علاوه بر این از امکانات و دانش بومی نیز باید بهره‌گیری لازم شود.
در حال حاضر طبق اعلام مسئولان یگان حفاظت جنگل‌های مازندران از بیش از ۲۰ نوع تجهیزات انفرادی و جمعی شامل بیل، چوب، گالن و غیره برای مهار آتش در جنگل‌های خزری استفاده می‌شود اما به باور کارشناسان، ایجاد پایگاه‌های استقرار بالگرد در مناطق جنگلی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
نبود زیرساخت‌های مناسب برای مقابله و مهار آتش در جنگل‌های شمال و وجود امکانات سنتی سبب از دست رفتن سطح زیادی از عرصه‌های جنگلی می‌شود که برای بازیابی و تجدید آن به ۱۰۰ سال زمان نیاز است.
حال ناخوش جنگل‌های شمال
حسینعلی ابراهیمی مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست مازندران با اشاره به آسیب‌پذیری جنگل‌های شمال بر لزوم تجهیز و تأمین امکانات موردنیاز برای مقابله و پیشگیری از حریق تأکید کرد و درعین‌حال به طبیعت گردان و مردم توصیه کرد تا از افروختن آتش در جنگل و عرصه‌های طبیعی خودداری کنند.
وی گفت: سطح جنگل‌های شمال از ۳.۵ میلیون هکتار در دهه‌های گذشته به کمتر از دو میلیون هکتار رسیده است و مسائل مختلف ازجمله تخریب و تجاوز، آتش‌سوزی و برداشت‌های بی‌رویه حال جنگل‌های شمال را ناخوش کرده است.
وی آتش‌سوزی را از چالش‌های فراروی عرصه‌های طبیعی و جنگلی برشمرد و ادامه می‌دهد: شاهد خشک شدن جنگل‌های شمال به دلایل مختلف هستیم و هنوز نمی‌دانیم با چه شیوه و روشی از این سرمایه‌ها حراست کنیم.
حفاظت از جنگل‌های شمال علاوه بر تلاش مردم و جنگلبانان به عزم نمایندگان ملت در مجلس هم بستگی دارد تا نسبت به تصویب لایحه جامع مقابله با آتش‌سوزی اقدام کنند.
علی محمدی شاعری نماینده مردم شرق مازندران در مجلس با اشاره به لزوم تهیه لایحه جامع اطفای حریق از سوی دولت گفت: طبق برنامه ششم دولت باید برای مقابله آتش‌سوزی و اطفای حریق لایحه‌ای را تهیه و تقدیم مجلس کند زیرا روند کنونی آتش‌سوزی عرصه‌های جنگلی تهیه این لایحه را الزامی می‌سازد.
سالانه ۱۵ هزار هکتار از جنگل‌های ایران دود می‌شود
وی با بیان اینکه سالانه ۱۵هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی در کشور طعمه حریق می‌شود بر لزوم اتخاذ تدابیر اصولی برای مقابله و پیشگیری از حریق در جنگل‌ها تأکید کرد و ادامه داد: سازمان جنگل‌های علاوه بر اطلاع‌رسانی باید از امکانات مناسب و به روز برای اطفای حریق بهره گیرد.
سرهنگ مهدی عسکری فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران-نوشهر از آمادگی کامل نیروهای منابع طبیعی برای مقابله با هرگونه حریق در سطح جنگل‌ها و مراتع خبر داد و افزود: به دلیل خشک شدن سطح جنگل‌ها و مراتع و از دست رفتن رطوبت زمین هرگونه سهل‌انگاری می‌تواند فاجعه عظیمی برای منابع طبیعی ایجاد کند.
وی ادامه داد: برای مقابله با آتش‌سوزی تجهیزات و امکانات اطفای حریق تا حد مقدور تهیه و در اختیار واحدهای منابع طبیعی قرار داده‌شده است.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران-نوشهر از مدیریت بحران استانداری مازندران درخواست کرد کارگروه اطفای حریق را فعال نگه‌داشته و زمینه استفاده از بالگرد و استفاده از نیروهای نظامی و انتظامی را در صورت آتش‌سوزی فراهم کند.
گرمای تابستان اوج می‌گیرد و جنگل‌های شمال هرروز و شب در کابوس آتش می‌سوزند و دراین‌بین امید می‌رود راه‌اندازی کد ۱۵۰۴ امداد جنگل مرهمی بر زخم‌های بی‌شمار جنگل‌های مازندران باشد تا مردم حوادث مربوط به جنگل و منابع طبیعی را اطلاع‌رسانی و از سوختن این سرمایه ملی پیشگیری کنند.
منبع: مهر