علیرضا شاهمیرزائی معاون مرکز ملی فضای مجازی و عضو شورای عالی فضای مجازی در به بررسی جایگاه ایران در عرصه فضای مجازی در منطقه و فرصت‌ها و تهدیدات این حوزه و لزوم توجه رئیس‌جمهور آینده به این فضا پرداخت.
وی با اشاره به اولویت داشتن محتوا و خدمات نسبت به حوزه های دیگر گفت: ما باید بتوانیم به مردم خدمات دهیم و خدمات بدین معنی است که باید محتوا به دست مصرف کننده برسد، یعنی افزایش دسترسی مردم به فضای مجازی داخلی، نه دسترسی به سایت های خارجی، که در هیچ جای دنیا اینطور نیست که برای ایجاد اشتغال در کشور های دیگر سرمایه گذاری کنند، پس یکی از بزرگترین تهدیدات ما در این حوزه این است که محتوای کمی تولید نماییم.
شاهمیرزائی داشتن نگاه فرعی به مقوله فن آوری اطلاعات و فضای مجازی را منفی توصیف کرد و افزود: امروزه در دنیا مشاغل را بر اساس حوزه های جدید ایجاد می کنند. بر عکس اینکه افراد تصور می کنند که بیشتر اشتغال و تولید در کارخانه هاست شاید در مجموع 15 درصد جمعیت شاغل در آنجا وجود دارد. وی ادامه داد: بنابراین در بسیاری از کشورها حدود 70 درصد جمعیت شاغل در بخش های خدماتی است که بیشتر آن در حوزه فناورزی اطلاعات است، طبق یک آمار800 میلیارد دلار بازار شناخته شده فناوری اطلاعات در دنیا وجود دارد؛ یعنی اگر ما بخواهیم که یک درصد این رقم باشیم،8 میلیارد دلار می‌شود، یعنی ما می‌توانیم چند صد شغل را در آینده در این حوزه ایجاد نماییم.
وی یادآور شد: اشتغال در این حوزه‌ها همواره در حال رشد است، در اروپا تنها در صنایع فرهنگی دو و نیم برابر صنایع خودروسازی درآمد وجود دارد. به طور مثال؛ بازی های رایانه ای در آمریکا در سال 2009، 32 هزار شغل به طور مستقیم ایجاد کرده است و یا در چین تنها دو در صد کل تولید ناخالص ملی به یک سایت تعلق دارد؛ البته در کشور ما نیز این مسئله رو به رشد است و مردم برای خرید خود به سایت های ایتنرنتی مراجعه می‌کنند و انواع قیمت ها را بررسی می‌کنند در واقع این عمل موجب شفافیت می‌شود.
معاون تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی افزود: در واقع بسیاری از مفاسدی که بعضا در کشور وجود دارد، به علت همین عدم وجود شفافیت است، در چین، هم قیمت ها پایین است و هم بیشترین سود را همان کشاورز می‌برد؛ به این دلیل که سامانه های تجارت الکترونیکی وجود دارد که با حاشیه سود بسیار کم و بسیار سریع به دست مصرف کننده نهایی می رساند، بنابراین این حوزه بسیار اشتغال زاست و ما هم در این زمینه متخصصین بسیاری داریم.
وی بر همین اساس مشکل اصلی را در اجرا دانست و گفت: بسیاری از سیاست‌ها وجود دارد که همگان نیز آنها را قبول دارند اما مشکل در اجراست. چه میزان از سیاست هایی که تاکنون ابلاغ شده، اجرا شده است؟ مثلا شبکه ملی اطلاعات باید ایجاد می شد که تا کنون ایجاد نشده است و یا ما باید هاب منطقه می شدیم، که محقق نشده است. یعنی کشور ما بر سر چهارراه جهان است و مسئله جاده ابریشم در حوزه فضای مجازی هم وجود دارد.
وی افزود: در حل حاضر بیشترین رشد اینترنت در حوزه خاورمیانه و یا هند و چین است. امروزه مرکز تبادل ترافیک در دنیا قاره اروپاست. مسیر بین اروپا و هند هم ایران است و مسیر دیگری وجود ندارد، مگر اینکه از روسیه و بالای دریا خزر و یا از عراق و یا سوریه که تا حدودی نا امن هم هست عبور کنند؛ بنابراین مسیری جز ایران نیست. این در برنامه های ابلاغ شده از سوی شورای عالی بوده است اما متأسفانه تاکنون توفیقی حاصل نشده است، در واقع شاخصه ای که قرار بوده است ما را در منطقه، کشور دوم و یا دارای رتبه اول قرار دهد،در حال حاضر ششم و یا هفتم هستیم؛ عمده مشکلات این بوده است که متأسفانه مجریان ما به جای آنکه به اجرای سیاست ها و برنامه ها بپردازند، عمدتا به بحث های حاشیه ای پرداختند.
شاهمیرزایی با اشاره به تشریح وظایف شورای عالی فضای مجازی توسط مقام معظم رهبری در سه سطح زیرساخت ها، برنامه ها و بحث محتوا، گفت: قطعا توضیح همه مباحث در فرصتی اندک نمی گنجد اما به عنوان نمونه شبکه ملی اطلاعات، در بسیاری از کشورها بیش از 60 و یا 70 درصد از ترافیک اینترنت داخل کشور انجام می شود. اما در مورد ما اصلا به این گونه نیست. ما عمده مصرفمان از خارج از کشور است و حتی میزبانی بالای 60 درصد سایت های ما در خارج از کشور قرار دارد.
وی افزود: در بررسی این امر به این علت می رسیم که دیتا سنترهای ما و یا همان مراکز داده در داخل کشور قیمت بالایی دارند. یعنی میزبانی سایت ها در داخل کشور گرانتر از میزبانی در کشورهای خارج است. هنگامی که به این مراکز داده گفته می شود که چرا خدمات شما گران است؟ می گویند به دلیل آنکه پهنای باند گران است، یعنی ما به مرکز داده ای که تولید خدمت می کند، پهنای باند را گران می دهیم و به همین دلیل خدمات آن نیز گران در می آید. پهنای باند چرا گران است؟ به این دلیل که شرکت ارتباطات زیرساخت ما که یک شرکت دولتی و انحصاری است کار خرید و فروش انجام می دهد.
وی ادامه داد: این شرکت قرار بود که مانند گمرک وظایف حاکمیتی انجام دهد. گمرک در همه جای دنیا حاکمیتی است. اما گمرک که نباید خودش وارد کننده باشد، و این ممکن نیست. بنابراین شرکت زیر ساخت نباید کار خرید و فروش را انجام دهد. در واقع شرکت زیرساخت نوعی گذرگاه است. بنابراین ما با ایجاد چنین انحصارهایی که در هیچ جای دنیا مشابه آن وجود ندارد، از بسیاری پیشرفت ها در این زمینه جلوگیری کرده ایم.
شاهمیرزائی در رابطه با افزایش پهنای باند گفت: اگر پهنای باند افزایش پیدا نکند بسیاری از خدماتی که گفته شد قابل ارائه نیست و به دلیل آنکه تمامی پهنای باند ما به روی پهنای باند بین الملل بسته شده است، تاکنون افزایشی نیافته است. این مسئله موجب کندی سرعت و افزایش قیمت شده است؛ در تمامی دنیا مراکزی ایجاد می کنند که شرکت ها با یکدیگر تبادل داشته باشند.در واقع یک نوع بازار داخلی، که به آن نقاط تبادل ترافیک می گویند. امروزه افغانستان و آنگولا هم دارای این خدمت را هستند اما متأسفانه تا امروز در ایران ایجاد نشده است.
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی، درباره مهمترین اقدام دولت آینده برای کاهش صدماتی که از جانب حملات سایبری ایجاد می شود گفت: داستان فضای مجازی داستان همان ابر و باد و مه خورشید و فلک است که باید همه با هم کار کنند. در واقع ما می گوییم سامانه اطلاعاتی، پس یک سامانه و یک سیستم است و نیاز به همیاری همه دستگاه ها دارد. اگر همه بخش ها با هم کار نکنند اصلا اطلاعات جا به جا نمی شود و کاری انجام نمی گیرد. پس باید دستگاه های متعدد اعم از بخش های انتظامی،زیرساختی، دانشگاهی و نظامی ما در بحث حملات سایبری کنار هم کار کنند؛ اگر همه اینها دچار اختلافات و یا بحث های حاشیه ای شوند قطعا نمی توان در مقابل حملات دشمنان مقابله نماییم. درست به علت همین شورای عالی مجازی ایجاد شد که در همه موضوعات از جمله حملات سایبری، محتوا، مقررات و همه موضوعات،بتواند وظیفه خود را که همان تقسیم ملی است،انجام دهد. یعنی شورای عالی مجازی تعیین می کند که هر موضوعی به کدام دستگاه واگذار گردد. و همه دستگاه ها به جای آنکه بخواهند که از حیطه مدیریتی خود دفاع کنند کاری را که لازم است به دستگاه دیگری واگذار کنند، نباید در برابر آن مقاومت نمایند.