باید‌ها و نباید‌های تربیت جنسی دانش‌آموزان

در حادثه مدرسه غرب تهران شاهد اظهار‌نظر‌هایی بودیم که بین این حادثه و اجرا نشدن سند ۲۰۳۰ در مدارس، ارتباط قائل است، اما به راستی کودکان کشور‌هایی که چنین اسنادی را اجرا کردند از آزار جنسی مصون ماندند؟

پرونده حادثه مدرسه غیردولتی غرب تهران که در آن خانواده‌ها مدعی آزار و اذیت ۱۶ دانش‌آموز توسط ناظم مدرسه هستند، با ورود رهبر معظم انقلاب و دستور به رئیس دستگاه قضا برای اینکه حدود الهی در رابطه با متهمان جنایت مدرسه غرب تهران اجرا شود، وارد فاز جدیدی شد.

این پرونده هم‌اکنون توسط قوه قضائیه در حال بررسی است و طبق اعلام غلامحسین اسماعیلی رئیس کل دادگستری استان تهران تا کنون ۱۵ نفر از اولیا در این پرونده شکایت کرده‌اند و قضات ویژه پرونده را بررسی می‌کنند تا با رعایت دقت، زوایای این پرونده را روشن و متناسب با اقداماتی که متوجه متهم است، تصمیمات قضایی را اتخاذ کنند.

متاسفانه یکی از جنبه‌هایی که در این حادثه شاهد هستیم، ادعا‌هایی است که تلاش می‌کند فاجعه مدرسه غرب تهران را با سند ۲۰۳۰ گره زده و دائم بر این طبل بکوبد که با اجرای سند ۲۰۳۰ از بروز چنین اتفاقاتی در مدارس پیشگیری می‌شد، اما آیا اجرای اسنادی از این دست در جهان غرب تاثیری بر کاهش آمار تجاوز و اذیت و آزار کودکان داشته است؟

البته می‌پذیریم که ارائه آموزش‌های تربیت جنسی به دانش‌آموزان از جمله نیاز‌هایی است که نمی‌توان نسبت به آن بی‌تفاوت بود، اما آیا برای چنین آموزش‌هایی نیاز به نسخه غربی ۲۰۳۰ است؟ آیا نمی‌توان مطابق فرهنگ خود و با رعایت حریم‌های لازم به کودکان آموزش‌های لازم را ارائه دهیم تا افراد بیمار نتوانند از اعتماد آن‌ها سوءاستفاده کنند.

در اینباره حجت‌الله بنیادی با اشاره به ضرورت‌های تربیت جنسی دانش‌آموزان و توجه به آن در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به تسنیم گفت: در مبانی نظری سند تحول بنیادین، رهنامه نظام تعلیم و تربیت و برنامه درسی ملی به این موضوع توجه شده است. در برنامه درسی ملی عنوان بهداشت و سلامت بلوغ جنسی و در مبانی نظری سند تحول تکمیل هویت جنسی دانش‌آموزان ذکر و تأکید شده است آموزش و پرورش در این زمینه گام بردارد.

وی افزود: در برنامه درسی ملی باید راهکار‌های عملیاتی درباره تولید محتوای مربوط به بهداشت و بلوغ جنسی وجود داشته باشد تا مشخص شود این محتوا به چه صورت و در تعامل با کدام نهاد‌ها تولید شود یعنی حوزه علمیه، وزارت بهداشت، آموزش و پرورش و آموزش عالی چه سهمی داشته باشند چرا که این موضوع حساس است و برای تولید محتوای آن باید جوانب مختلف را سنجید.

بنیادی ادامه داد: سن شروع آموزش‌های جنسی و اینکه در هر سن چه میزان آموزش ارائه شود، کدام گروه از معلمان و مشاوران مدارس به این آموزش‌ها ورود پیدا کنند و معلمان چه آموزش‌هایی را دریافت کنند، مهم است، اما در برنامه درسی ملی و برنامه‌های درسی تربیت معلم این مسئله مورد توجه قرار نگرفته است.

این پژوهشگر تعلیم و تربیت بیان کرد: تمام معلمان باید آموزش‌هایی رادریافت کنند تا اگر تغییر رفتاری را در دانش‌آموز مشاهده کردند متوجه شوند که اتفاقی برایش افتاده است و مشاوران مدارس باید به صورت تخصصی‌تر این موضوع را بدانند، اما در بسیاری از مدارس مشاور به تعداد کافی نداریم؛ متأسفانه به دلیل نگرش منفی به تربیت جنسی بعد منفی آن برداشت و تصور می‌شود آموزش روابط جنسی است نه آموزش بهداشت جنسی، مقابله و مواجهه با آسیب‌هایی که دانش‌آموزان را تهدید می‌کند و این مسئله سبب شده است در سطوح بالای آموزش و پرورش جسارت لازم برای ورود به این موضوع وجود ندارد.

غفلت ازاهمیت تربیت جنسی دانش آموزان و بی توجهی خانواده‌ها به این مقوله مهم موضوعی است که از سوی برخی کارشناسان مطرح می‌شود به اذعان آن‌ها گام نخست در تربیت جنسی کودک را خانواده باید بردارد و وظیفه مدرسه تکمیل این آموزش هاست. بابک هاشمی نکو از جمله کارشناسانی است که بر اهمیت تربیت جنسی تاکید دارد و معتقد است برای ارائه چنین آموزش‌هایی نیاز به اسنادی همچون ۲۰۳۰ نیست و ربط دادن اتفاقات اخیر به عدم اجرای سند ۲۰۳۰ یک نگرش سطحی است.

او دراینباره به تسنیم گفت: باعث تاسف است که در کشور ما اکثر خانواده‌ها و معلمان از مقوله مهم تربیت جنسی به سادگی عبور می‌کنند و این به دلیل آن است که با مفاهیم آن آشنا نیستند یا ورود در این باره برای‌شان دشوار است و اهمیت این مسئله را به خوبی درک نکرده‌اند.

وی افزود: وظیفه اصلی تربیت جنسی با توجه به منابع اسلامی با پدر و مادر است و تکمیل آن در مدرسه خواهد بود. اگر پدر و مادر به مقوله تربیت جنسی ورود نکنند هنجار‌های لازم به دانش‌آموزان آموخته نمی‌شود و، چون بچه‌ها کنجکاو هستند زمینه مناسبی برای پاسخ به ابهامات و سوالات آن‌ها در خانواده فراهم نمی‌شود و این مسئله باعث انحراف آن‌ها خواهد شد.

این کارشناس آموزشی با اشاره به این که در اسلام همانطور که برای تربیت اعتقادی و اجتماعی کودکان دستوراتی وجود دارد، در زمینه تربیت جنسی نیز برنامه وجود دارد، گفت: اگر خانواده‌ها با مقوله تربیت جنسی آشنا شوند و آن را به کار بگیرند، کودک دچار بلوغ زودرس و پیامد‌های آن نشده و از انحراف جلوگیری می‌شود.

هاشمی نکو ادامه داد: در منابع اسلامی مباحث مربوط به تربیت جنسی به وضوح بیان شده است و پدران و مادران نیز در بیان این موارد نباید کم کاری کنند. بعضی مواقع آن‌ها این وظیفه را به مدرسه واگذار می‌کنند در حالی که گام نخست در تربیت جنسی را باید خانواده‌ها بردارند و مدرسه آن را تکمیل کند.

وی عنوان کرد: بزرگترین خطا در تربیت جنسی پوشیده نگهداشتن مسائل برای کودکان و نوجوانان است.

این کارشناس آموزشی با اشاره به حادثه مدرسه غیردولتی غرب تهران افزود: پس از این حادثه در برخی سایت‌ها مشاهده کردیم که گفتند اگر سند ۲۰۳۰ اجرا می‌شد و آموزش‌های جنسی داشتیم، چنین حوادثی در مدارس رخ نمی‌داد. البته این نگاه سطحی به مسائل است و واقعیت این است که ما در کشور مشکل نداشتن اسناد بالادستی نداریم و مشکل عمل نکردن به اسناد است. یعنی در بحث اسناد خلائی نداریم که بخواهیم از اسناد وارداتی استفاده کنیم.

هاشمی نکو گفت: سند تحول یک محصول داخلی است، اما هم اکنون آن را در گنجه گذاشته و در مواجهه با آن فقط شعاری برخورد می‌شود، در حالی که اگر این سند به خوبی عمل شود بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.

وی با اشاره به این که نمی‌خواهم بگویم سند ۲۰۳۰ سراسر ایراد است، بیان کرد: این سند مطالب خوبی هم دارد، اما بیشتر مطالب آن در تضاد با فرهنگ ما است و در کشور نیازی به این اسناد وارداتی نداریم.

این کارشناس آموزشی تصریح کرد: درباره سند ۲۰۳۰ دو گروه از افراد افراط کردند، گروه نخست که آن را بی‌نقص و اجرا را واجب دانستند و گروه دوم که سند ۲۰۳۰ را سراسر ایراد و فاسد خواندند، نگاه متعادل در این رابطه نگاه رهبر انقلاب است که گفتند «فرض کنید در این سند هیچ چیز واضحی که مخالف اسلام است وجود ندارد، که وجود دارد، اما حرف من این است که نظام آموزشی کشور نباید بیرون کشور نوشته شود».

هاشمی نکو درباره مقوله تربیت جنسی در اسلام ادامه داد: اسلام سال‌ها قبل از غرب برای آموزش جنسی فرزندان برنامه داشت و آموزش‌ها باید حتماً متناسب با سن کودک باشد. هم اکنون برخی کتاب‌هایی که در این رابطه چاپ می‌شوند یا برخی افرادی که به مدارس و مهد‌های کودک ورود می‌کنند می‌خواهند به یکباره حجم زیادی از آموزش جنسی را برای دانش‌آموزان بیان کنند که این اشکال دارد.

وی تاکید کرد: در تربیت جنسی باید سن و نیاز مخاطب در نظر گرفته شود و ارائه مطالب بدون در نظر گرفتن سن، نیاز و درک کودکان صحیح نیست و آن‌ها را دچار مشکلات دیگر می‌کند.

این کارشناس آموزشی ادامه داد: هم اکنون کانال‌های ماهواره‌ای و فضای اینترنت به آسانی در دسترس کودکان و نوجوانان است و آن‌ها به آسانی به هر سایتی که می‌خواهند وارد می‌شوند که این مسائل باعث انحراف و بلوغ زودرس می‌شود.

هاشمی نکو در پایان تاکید کرد: بهترین انسان‌ها باید وارد شغل معلمی شوند و نظام گزینش آموزش و پرورش در این باره بسیار مهم است تا افرادی که در مدارس دولتی و غیردولتی حضور دارند به شکل مناسبی صلاحیت‌هایشان احراز شود.