تحریم‌های ایران ممکن است به توسعه مسیرهای تجاری جدید بیانجامد

به گزارش پایداری ملی، مجله تخصصی «Maritime Executive» که در رصد خبرهای حوزه حمل و نقل دریایی تخصص دارد، با انتشار گزارشی در پایگاه اینترنتی خود نوشت علی رغم اینکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، این کشور را از توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 خارج و تحریم‌های اقتصادی را علیه تهران وضع کرد، برخی کشورهای اروپایی و آسیایی اعلام کرده اند به این تحریم ها اعتنایی نخواهند کرد. با این حال، چندین شرکت کشتیرانی که به بندرهای آمریکایی نیز رفت و آمد می کنند، خدمات حمل و نقل دریایی به بندرهای ایران و یا از بندرهای این کشور (به سایر مناطق جهان) را به حال تعلیق درآورده اند. اگر چه، خطوط حمل و نقل دیگری ممکن است علی رغم تحریم های ایران، گسترش پیدا کنند.

جاده ابریشم:
در ادامه این گزارش آمده است علی رغم تحریم های تجاری آمریکا و افزایش احتمال اینکه کشتی های نیروی دریایی (آمریکا) در خلیج فارس از فعالیت کشتی های کانتینری (بارگنج ها) و نفتکش هایی که مشکوک به خدمات رسانی به ایران هستند ممانعت کنند، برخی دیگر از روش های حمل و نقل انبوه بار و حمل و نقل کانتینری در دسترس و یا در حال توسعه هستند. طرح چین برای ساخت جاده ابریشم تجارت‌محور در سراسر قاره آسیا شامل خطوط لوله انتقال نفت و گاز طبیعی از ایران می شود. مقامات دولت های خارج از منطقه ممکن است قادر نباشند بر حجم نفت و گازی که از طریق این خطوط جا به جا می شوند، نظارت کنند.

خط ریلی میان تهران و استانبول:
همچنین، چندین دهه پیش مذاکرات بر سر ساخت یک خط ریلی میان شهر استانبول ترکیه و قاره آسیا آغاز شد. چنین خط ریلی در حال حاضر میان تهران و پکن، پایتخت چین، وجود دارد و قطارهای کانتینری هم اکنون در این مسیر به جا به جایی کالا می پردازند. از سوی دیگر، ضرورت ساخت یک خط ریلی اطراف دریاچه وان (در ترکیه) به منظور اجتناب از به کار بردن کشتی ها برای عبور دادن قطار از این دریاچه، احساس می شود. ساخت یک خط ریلی مستقیم میان تهران و استانبول باعث توسعه حمل و نقل کانتینری میان چین و اروپا که از اهمیت بالایی برخوردار است، خواهد شد. به ویژه آنکه، تحریم های آمریکا ساخت خطوط ریلی در ترکیه را تحت تأثیر قرار نمی دهد.

مسیر کشتیرانی که از دریای خزر عبور کند:
یکی از خطوط دریایی که احتمال رونق یافتن آن پس از بازگشت تحریم های تجاری آمریکا علیه ایران وجود دارد، از دریای خزر عبور می کند. این مسیر با عبور از این دریاچه به چندین مسیر کشتیرانی در شهر ولگوگراد روسیه و همچنین به چندین مسیر حمل و نقل دریایی دیگری در دریای آزوف، دریای سیاه، رودخانه دانوب ( که از جنگل سیاه در آلمان سرچشمه می گیرد و در ناحیه دلتای دانوب رومانی به دریای سیاه می ریزد) و دریای مدیترانه ختم می شود. رودخانه دانوب از لحاظ اقتصادی برای اروپا از اهمیت ویژه ای برخودار است و در حال حاضر نیز مناطق زیادی از این روخانه مسیر عبور بسیاری از کشتی های باری است. از سوی دیگر، برخی رودخانه های روسیه که برای کشتیرانی مناسب هستند، به دریای سیاه می ریزند و این به معنای یک مسیر دریایی مقرون به صرفه میان روسیه و شهرهای اروپایی است.

تحریم های تجاری آمریکا علیه ایران از یک سو و تمایل کشورهای اروپایی برای بی اعتنایی به این تحریم ها  از سوی دیگر، اهمیت توسعه مسیر کشتیرانی میان دریای خزر و دریای سیاه را بیش از پیش نمایان می کند. بین دریای خزر و دریای آزوف منطقه ای با ارتفاع کم از سطح دریا قرار دارد. این منطقه می تواند در آینده برای احداث کانالی مشابه کانال سوئز مورد استفاده قرار گیرد. ساخت چنین کانالی می تواند برای کشورهای ترکمنستان، قزاقستان و حتی جمهوری آذربایجان مزایای اقتصادی فراوانی داشته باشد. همچنین بعید به نظر می رسد که کشتی های عبوری از این مسیر مورد رهگیری نیروهای دریایی کشورهای دیگر قرار بگیرند.

مبادله انرژی:
در ادامه این گزارش آمده است ایران نه تنها نفت خام و گاز طبیعی به کشورهای دیگر صادر می کند، بلکه خطوط انتقال برق با عبور از مرزهای این کشور به ترکیه و ترکمنستان می رسند. موقعیت جغرافیایی ایران (که در مرکز و میان آسیای شرقی و اروپای غربی واقع شده است) به این کشور این امکان را می دهد که در ساعات اوج مصرف هم به آسیای شرقی و هم به اروپای غربی برق صادر کند. به بیانی دیگر، زمانی که ساعت اوج مصرف برق در آسیای شرقی و در نتیجه تقاضای روزانه برای آن کاهش می یابد، تقاضا برای انرژی الکتریکی در اروپای غربی در ساعت اوج مصرف صبحگاهی افزایش می یابد. این امر باعث می شود نیروگاه های برق در ایران طی 24 ساعت شبانه روز همواره با اوج تقاضا برای صادرات انرژی الکتریکی مواجه باشند. احداث یک سد در تنگه هرمز می تواند هم به عنوان محل ذخیره انرژی هیدرولیک و هم برای تولید برق از جزر و مد مورد استفاده قرار گیرد.

این گزارش می افزاید گسترش خط لوله انتقال نفت از چین که با عبور از شمال ایران به شمال عراق و مناطق نفتی نزدیک موصل و کرکوک برسد، می تواند به توافق سیاسی مناسبی میان این کشورها منتهی شود. همچنین، انرژی های هدر رفته از نیروگاه های حرارتی ایران در دیای خزر می تواند به تقویت عملکرد گردبادهای دریایی کمک شایانی کند. وزش بادهای ماه ژانویه باعث انتقال بیشتر رطوبت هوا به سمت غرب و کوه های نزدیک دجله و فرات می شود. بسیاری از بخش های ترکیه، سوریه و عراق از آب اضافی که وارد رودخانه های این مناطق خواهد شد، بهره خواهند برد.

احداث سد در تنگه هرمز: