درست است که پوتین هنوز از تحریمهای کنگره علیه روسیه که با اکراه از جانب دولت ترامپ در حال اجراست خلاص نشده است. اما رئیس جمهوری روسیه احتمالا از این واقعیت که اقدامات همتای آمریکایی او موجب ایجاد شکاف در جبهه متحد غربیها شده خشنود است.
اصلیترین و ملموسترین تاثیر خروج آمریکا از برجام در بازار جهانی نفت قابل مشاهده است. نفت ستون فقرات اقتصاد روسیه است. یک سال پیش، قیمت نفت بین ۴۶ تا ۵۱ دلار در هر بشکه در نوسان بود. اما اکنون بعد از خروج آمریکا از برجام، قیمت هر بشکه نفت به بالای ۷۸ دلار رسیده که نسبت به زمان تشدید تحریمهای آمریکا علیه روسیه ۶۰ درصد افزایش نشان میدهد.
با توجه به اینکه روسیه روزانه حدود ۱۱ میلیون بشکه نفت دولت میکند، افزایش حدودا ۱۰ دلاری قیمت نفت در طی ۲ ماه گذشته به دلیل زمزههای خروج آمریکا از برجام، به معنای افزایش روزانه ۱۱۰ میلیون دلار درآمد نفتی روسیه است که رشد درآمد سالانه ۴۰ میلیارد دلاری را برای این کشور به ارمغان میآورد.
تردیدی در این نیست که تحریمها برخی هزینههای اضافی را بر روی دوش اقتصاد روسیه گذاشته است. ماه آوریل ماه خوبی برای بورس روسیه نبود و شاخص اصلی بورس این کشور تنها در یک روز ۱۱.۴ درصد افت کرد. همچنین ۵۰ نفر از ثروتمندترین میلیاردرهای روس مجموعا ۱۲ میلیارد دلار از داراییهای خود را از دست دادند. اما در ماه جاری میلادی، سرمایه گذاران در بورس روسیه میوه صبر خود را چیدند و شاخص بورس آر تی اس این کشور از ۱۰۸۵ واحد در ۱۶ آوریل به ۱۱۹۴ واحد در ۱۱ میرسید که رشدی بیش از ۱۰ درصدی را نشان میداد.
در عین حال، دولت پوتین اقدام به تنوع بخشی به بازار صادراتی نفت این کشور کرده است. در ماه ژانویه، دومین خط لوله انتقال نفت روسیه به چین گشایش بیافت و پتانسیل صادرات نفت به چین را به ۳۰ میلیون تن رساند.
هرچند دشوار میتوان تاثیرات دقیق تحریمهای آمریکا بر اقتصاد روسیه را در مفهوم کلان آن به صورت دقیق تعیین کرد، اما به نظر میرسد که افزایش قیمت نفت در طی یک سال گذشته نه تنها تاثیرات تحریمها علیه روسیه را خنثی کرده، بلکه حتی این کشور را در وضعیت مالی بهتری قرار داده است. روسیه در سال جاری میلادی در مسیر ثبت اولین مازاد بودجه خود از سال ۲۰۱۱ قرار دارد که بخش عمده آن ناشی از افزایش ۶۵ درصدی قیمت نفت است. ۴۰ درصد از بودجه دولت روسیه از درآمدهای نفتی تامین میشود.
مطمئنا نگرانیها از بازگشت تحریمهای ایران، تنها عامل رشد قیمت نفت نبوده است. عوامل دیگری نظیر کاهش تولید نفت ونزوئلا نیز در این امر دخیل بوده است. اما بدون تردید یکی از پیامدهای ناخواسته تصمیم ترامپ در مورد توافق هستهای ایران منتفع شدن دولت روسیه بوده است.