فناوری نانو

 فناوری نانو به دنبال بررسی توليد و بکارگيری ساختارهايي است که اندازه آنها کوچکتر از 100 نانومتر است. نسبت يک نانومتر به يک متر، مانند نسبت يک فندق است به کره زمين. يک نانومتر يک ميليارديم متر است. فناوری نانو یکی از مهم‌ترین فناوری‌های قرن ۲۱ محسوب می‌شود که انقلابی در تمامی جوانب زندگی بشر ایجاد خواهد کرد؛ به طوری‌که جامعه جهانی در پی گسترش این فناوری در ابعاد مختلف است.

جمهوری اسلامی ایران نیز همگام با جامعه جهانی از سال 1380 در جهت بهره برداری از قابلیت‌های فناوری نانو فعالیت های خود را آغاز نموده است. حرکت توسعه فناوری‌نانو در کشور از سال 1382 با ایجاد ستاد ویژه‌ توسعه فناوری‌نانو ادامه یافت و در سال 84 با تصویب سند راهبرد آینده، عزم جدی کشور برای توسعه این فناوری با نگاهی بلندمدت شکل گرفت.

در طول سال‌های اجرای سند راهبرد آینده، فعالیت‌های متنوعی برای توسعه این فناوری و دستیابی به اهداف کلان کشور دنبال شده است و دستاوردهای خوبی را برای کشور به ارمغان آورده‌است، و این حرکت از سوی فعالان توسعه فناوری کشور و دیگر کشورهای اسلامی و منطقه، تقدیر و الگوبرداری شده‌است.

در سال هاي اخير نيز، حرکت ايران به سوي توسعه بيش از پيش فناوري نانو، باعث شد تا ايران در سال 2012 به عنوان دوازدهمین کشور دنیا در تولید علم در زمینه فناوری نانو مطرح شده و به عنوان رتبه اول بلامنازع در منطقه و کشورهای اسلامی، حدود نیمی از تولید علم نانو در جهان اسلام را در اختیار داشته باشد. تا سال 90 بیش از 3000 عضو هیئت علمی و 3000 دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری در زمینه فناوری نانو در دانشگاه‌های کشور مشغول به تحقیق و پژوهش هستند و بیش از 7000 پایان نامه تحصیلات تکمیلی در این زمینه انجام شده است.

پذيرفته‌شدن فعاليت‌هاي ايران در زمينه فناوري نانو از سوي کشورهاي ديگر باعث شد تا ایران متولی شبکه فناوری نانو در میان کشورهای عضو اکو شود و به عنوان عضو فعال کمیته بین المللی استانداردسازی فناوری نانو، سهمی قابل توجه در تدوین استانداردهای بین المللی داشته و به عنوان عضو گروه مشاوران رئیس این کمیته انتخاب شود.

نقطه قوت فعاليت هاي انجام شده، توليد محصولات مبتني بر فناوري نانو توسط حدود 45 شرکت بزرگ و کوچک و صادر کردن برخي از محصولات آن‌ها به بازارهاي خارجي است. همچنين بیش از 100 شرکت کوچک و متوسط در حال توسعه فناوری برای ورود به بازار هستند. تلاش برای تسریع و تسهیل فرآیند تجاری سازی این محصولات و بهره گیری از قابلیت های فناوری نانو در صنایع بزرگ داخلی، از جمله برنامه ها و دغدغه های ستاد جهت دستیابی به اهداف سند راهبرد آینده و تولید ثروت و افزایش کیفیت زندگی مردم با استفاده از فناوری نانو است . اطلاعات کامل توسعه فناوری نانو در ایران به صورت پیوسته در پایگاه الکترونیکی ستاد ويژه توسعه فناوری نانو (www.nano.ir) منتشر می شود