هدف شبکه ملی اطلاعات چیست؟

به گزارش پایداری ملی، احتمالا شما هم طی سال های گذشته نام شبکه ملی اطلاعات یا اینترنت ملی را شنیده‌اید. شبکه ملی اطلاعات یکی از برنامه‌هایی بود که در سال 1384 توسط معاون وزیر ارتباطات دولت نهم مطرح شد. ارائه اینترنت پر سرعت و ارزان و امنیت سایبری از اهداف این طرح بود. با انجام این طرح حتی در صورتی که اینترنت در فضای جهانی به هر دلیلی با مشکل مواجه شود، کاربران در داخل کشور قادر خواهند بود از شبکه ملی در داخل استفاده کنند و نیاز خود را بر طرف کنند.

پیش از تشریح اهداف این طرح، ابتدا شبکه ملی اطلاعات را تعریف می کنیم:

تعریف شبکه ملی اطلاعات بر اساس مصوبه اول جلسه پانزدهم شورای عالی فضای مجازی؛ "شبکه ملی اطلاعات، به عنوان زیر ساخت ارتباطی فضای مجازی کشور، شبکه ای مبتنی بر قرارداد اینترنت به همراه سوئیچ ها و مسیریاب ها و مراکز داده ای است به صورتی که درخواست های دسترسی داخلی برای اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده ای داخلی نگهداری می شوند به هیچ وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه های اینترانت و خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود."

دو مورد از اهداف مهم طرح را بررسی می کنیم:

با توجه به اقدامات خرابکارانه گسترده توسط دولت های متخاصم با جمهوری اسلامی ایران در حوزه سایبری شبکه ملی اطلاعات بستری ایجاد می کند که بتوان جلوی این خرابکاری ها را تا حد زیادی گرفت. نحوه کار به این شکل است که درخواست هایی که از خارج کشور فرستاده می شوند از طریق یک درگاه مشخص وارد شوند و قابل کنترل و مسدود کردن باشند.

با مثالی ساده تر به این موضوع می پردازیم: فرض کنید روستایی از چند دهکده کوچک تر تشکیل شده است و این دهکده ها هر کدام دارای راه ورود و خروج کنترل شده هستند به طوری که هر گاه افراد یک دهکده به این نتیجه برسند که خطری دهکده را تهدید می کند، راه ورود و خروج را می بندند تا مشکل را بر طرف کنند. شبکه ملی اطلاعات در مقابله با تهدیدات سایبری چنین اهرم قدرتمندی در اختیار کشور قرار می دهد و راه را بر روی ویروس هایی که از خارج کشور وارد می شوند(مانند استاکس نت)، می بندد.

لازم به ذکر است؛ قطع راه ارتباطی به معنای قطعی اینترنت نیست. مثال دهکده را به یاد بیاورید. در صورت مسدود شدن راه ورود و خروج دهکده، آیا ارتباط خانواده های داخل دهکده با هم قطع خواهد شد؟ خیر. اینترنت ملی نیز چنین مزیت ارزشمندی در اختیار مردم می گذارد.

هر کشوری علاقه مند است که تراکنش های خود را بومی کند. یعنی زمانی که مبدا و مقصد یک تراکنش داخل کشور است، هیچ دلیل عقلانی وجود ندارد که تراکنش یکبار از کشور خارج شود و سپس پاسخ آن مجددا به کشور باز گردد. شبکه ملی اطلاعات از این سربار هزینه و زمان جلوگیری می کند. 

پس از اجرایی شدن فاز اول طرح شبکه ملی اطلاعات شرایط تفکیک ترافیک داخل و خارج مهیا شد و هم اکنون ترافیک داخلی نصف ترافیک خارجی محسوب می شود.

ارائه خدمات الکترونیک در بستر شبکه ملی اطلاعات

خدمات دولت الکترونیک مانند آموزش، بهداشت و درمان و یا حتی مصاحبه های اینترنتی از دیگر مزیت هایی است که این شبکه در اختیار مخاطبان قرار می دهد. یکی از نمونه‌های آن مصاحبه برخط محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات بود که کاربران با ارسال کامنت سوالات خود را از وی می پرسیدند. 

گفتنی است؛ کشورهای مختلفی شبکه ملی اطلاعات را اجرایی کرده اند اما یکی از آخرین کشورهایی که قصد اجرای این طرح را دارد، روسیه است. راشا تودی اظهار نظری از کیلمنکو دستیار رئیس جمهور روسیه به این شرح منتشر کرد: 

ما از لحاظ فنی آماده هر چیزی هستیم. در حال حاضر نسخه روسی اینترنت با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات  برای استفاده کارکنان غیر نظامی دولت طراحی شده و قابل استفاده است. هیچ کشوری نمی خواهد اطلاعات سری و امنیتی را در اختیار دشمن بگذارد و عرصه را خالی کند.

 ارائه اینترنت در اقصی نقاط کشور نیز در این برنامه مد نظر قرار دارد تا همه مردم ایران بتوانند به اینترنت ارزان و پر سرعت دسترسی داشته باشند. بنابراین اجرای طرح اینترنت ملی یا شبکه ملی اطلاعات یک گام رو به جلو در جهت برقراری عدالت اجتماعی است.

شبکه ملی اطلاعات باید جزو اولویت‌های بالای دولت و وزارت ارتباطات قرار گیرد و به سرعت اجرایی شود. تهدیدات سایبری همواره کشورها را تهدید می کند اما اجرایی کردن این طرح می تواند امنیت اطلاعات کاربران را تا حد زیادی تضمین کند.  

پس از گذشت حدود 12 سال از زمان مطرح شدن این طرح، کاربران در انتظار کاهش قیمت اینترنت و افزایش سرعت این شبکه هستند. باید دید اجرای شبکه ملی اطلاعات تا کی به طول خواهد انجامید.