طبق یک تعریف ساده، پدافند غیرعامل مجموعه اقداماتی است که قبل از خطر انجام می گیرد تا در زمان بروز هر گونه تهدیدی، موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، تاسیسات، تجهیزات، ساختمان ها، اسناد و شریان های حیاتی یک کشور گردد.
به گزارش پایداری ملی، *طبق یک تعریف ساده، پدافند غیرعامل مجموعه اقداماتی است که قبل از خطر انجام می گیرد تا در زمان بروز هر گونه تهدیدی، موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، تاسیسات، تجهیزات، ساختمان ها، اسناد و شریان های حیاتی یک کشور گردد.
* معمولا هر زمان که صحبت از پیشگیری و اقدامات پیشگیرانه می شود نا خود آگاه، ذهن به سمت هزینه های انجام آن ها می رود و بر اساس بحث هایی که در مورد هزینه ها می شود، تصمیماتی اتخاذ می گردد ولی اگر کمی واقع بینانه نگاه کنیم و به این امر معتقد باشیم که تهدید با توجه به آن که منشا بیرونی دارد و ما کنترلی روی آن نداریم و تنها کاری که از دست ما در مقابل با تهدیدات بر می آید کاهش آسیب پذیری است، می توانیم به اهمیت اقدامات پدافند غیرعامل پی ببریم از طرف دیگر اگر به نتایج حاصل شده از بکارگیری اقدامات پدافند غیرعامل در هر کشور نگاهی بیندازیم به مواردی چون، کاهش سطوح آسیب پذیری، افزایش پایداری، تداوم فعالیت ها، افزایش قابلیت مدیریت بحران و ... می رسیم که همه این موارد از اهداف اصلی مدیریت در یک کشور می باشند. با توجه به موارد بیان شده مشخص شد که انجام اقدامات پدافند غیرعامل باعث پیشرفت و افزایش توان یک کشور در بخش های مختلف می شود. حال برای این که بیشتر با اهمیت انجام اقدامات پدافند غیرعامل آشنا شوید و به تاثیر این اقدامات در کسب سود سرشار برای یک کشور پی ببرید موضوعی را برایتان شرح می دهم:
- اگر کشوری بخواهد در حوزه های مختلف از جمله صنعت، کشاورزی، توریسم، بانکداری و...، اقتصاد خود را رشد دهد و جذب سرمایه کند تا به پیشرفت برسد باید تهدیداتی را که در مقابل برنامه هایش در حوزه های مختلف متصور می باشد را شناسایی کند و آسیب پذیری خود را در برابر آن تهدیدات کاهش دهد و این یعنی انجام اقدامات پدافند غیرعامل در یک کشور.
- تا زمانی که هر کشور، محیطی امن و قابل اطمینان را در حوزه های مختلف بوجود نیاورد و برای تهدیدات متصور، برنامه ای نداشته باشد، نمی تواند جذب سرمایه کند و فعالیت های اقتصادی را در سطح گسترده انجام دهد و حرفی برای گفتن در حوزه های بین المللی داشته باشد و یا به عبارتی دیگر تا هنگامی که سرمایه گذاران داخلی و خارجی از این مطمئن نباشند که سرمایه شان در حوزه های مختلف در امنیت است هیچ گاه به سرمایه گذاری و فعالیت های اقتصادی در آن کشور ترغیب نمی شوند. اگر بخواهم مثالی در باب مطالب گفته شده بیان کنم می توان به کشور سوئیس اشاره کرد که با اینکه هیچگونه تهدیدی ندارد و کشوری بی طرف شناخته می شود ولی با توجه با اصل آینده نگری، پدافند غیرعامل به طور جدی در آن کشور انجام می شود و اقدامات آن به شکل بسیار منظم صورت می گیرد تا جایی که سوئیس نماد و سمبل توجه به پدافند غیرعامل محسوب می شود. جالب اینجاست که کشور سوئیس هیچگونه منابع طبیعی ندارد و اقتصادش بر پایه کشاورزی، صنعت، توریسم، بانکداری و بیمه است و یکی از بالاترین میزان درآمد سرانه را در جهان دارا می باشد. از ارکان این موفقیت بطور قطع، اهمیت دادن به اقدامات پدافند غیرعامل می باشد چون اگر سوئیس بر اساس اصل آینده نگری، خود را در برابر تهدیدات متصور آماده نمی کرد و اقداماتی در جهت کاهش آسیب پذیری انجام نمی داد نمی توانست در حوزه هایی که در آن فعالیت اقتصادی انجام می دهد دارای یکی از بالاترین میزان در آمد سرانه در جهان باشد و این انجام اقدامات پدافند غیرعامل است که فضای امنی را برای فعالیت های اقتصادی داخلی و هم برای ترغیب سرمایه گذاران خارجی ایجاد می کند و از طرفی دیگر با توجه به بازدارندگی دفاعی که پدافند غیرعامل به وجود می آورد احتمال وقوع تهدیدات را نسبت به خود کاهش می دهد .
*مطلب مهمی که به آن اشاره داشتم بی طرفی کشور سوئیس می باشد و اینکه در حال حاضر هیچگونه تهدیدی ندارد ولی با اهمیت دادن به حوزه آینده نگری به جایی رسیده است که با توجه به این که هیچگونه منابع طبیعی ندارد با تکیه بر اصل پدافند غیرعامل، شرایطی را فراهم کرده که با انجام فعالیت های اقتصادی خود در بخش های مختلف به درآمد و سود سرشاری رسیده است و نکته پایانی اینکه، سوئیس نمونه ای از کشوری بی طرف است که اکنون تهدیدی ندارد اما کشورهایی که در جهان مورد تهدید واقع می شوند و یا احتمال ایجاد تهدید برای آن ها وجود دارد به چه شکل باید عمل کنند؟
پر واضح است که چنین کشورهایی باید بیشتر و بسیار جدی تر به موضوع پدافند غیرعامل اهمیت دهند و خود را در برابر تهدیدات متصور، ایمن سازند که نتیجه آن کاهش آسیب پذیری در بخش های مختلف می باشد که این امر تنها با اهمیت دادن و اصل قرار دادن پدافند غیرعامل در یک کشور امکان پذیر است.
سید آرمین سروسر: مربی رسمی پدافند غیرعامل - عضو مرکز مطالعات سازمان پدافند غیرعامل کشور