ایران و روسیه مانع اصلی حاکمیت آمریکا بر منطقه

به گزارش پایداری ملی، روزنامه اینترنتی «گازیتا.رو» در تحلیلی نوشته است: حضور نظامی روسیه در سوریه برای مدت زمان طولانی است و نیروی موشکی روسی در خاورمیانه تهدیدی واقعی برای تسلط کامل نیروی هوایی آمریکا در منطقه است. این نتیجه گیری است که ژنرال "جوزف ال. ووتل" رئیس فرماندهی مرکزی نیروی هوایی آمریکا انجام داده است. حال باید دید بجز سامانه های موشکی روسی، چه چیز باعث نگرانی جدی پنتاگون در منطقه است.

ژنرال ووتل ارزیابی خود از وضعیت کنونی و پیش بینی روند آتی اوضاع در منطقه آسیای غربی و میانه را به کنگره آمریکا ارائه داد. این مقام بلندپایه نظامی در ابتدا بر موفقیت‌های بدست آمده ایالات متحده در حوزه وظایف مرکز فرماندهی نیروی هوایی این کشور متمرکز شد. به گفته وی، ائتلاف ضدتروریستی به رهبری آمریکا، بخصوص نیروهای امنیتی عراق (ISF)  و نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) طی سه سال گذشته پیشرفتهای بسیار زیادی داشته، شهرهای موصل عراق و رقه سوریه که پایتخت‌های سابق داعش در این دو کشور اعلام شده بودند را آزاد کرده و در حال حاضر نیز بیش از 98 درصد از خاک عراق و سوریه که پیش از این در کنترل نیروهای داعشی بود، نیز آزاد شده است.

ژنرال ووتل همچنین معتقد است که اقدامات آمریکا در افغانستان در چارچوب ائتلافی متشکل از 30 کشور جهان، شرایط لازم برای افزایش مزان آمادگی رزمی نیروهای امنیتی و دفاع ملی افغانستان ANDSF را فراهم کرده و آنها اخیرا موفقیتهای خوبی در مبارزه با طالبان و نابود کردن «منطقه امنیتی داعش» در این کشور داشتند و بخش اعظم مناطق و استانهای افغانستان اکنون تحت کنترل نیروهای دولتی قرار گرفته است.

البته این ژنرال آمریکایی اعتراف کرد که مشکلات در منطقه حوزه وظایف فرماندهی مرکزی نیروی هوایی همچنان بسیار زیاد است. این مشکلات از جمله تروریسم، عدم توقف مناقشات مسلحانه، تعداد بسیار زیاد پناهجویان، آسیبهای اقتصادی، فساد مالی، بی ثباتی اجتماعی، تهدید استفاده از تسلیحات موشکی-هسته‌ای، بحرانهای انسانی و نفوذ بسیار زیاد ایدئولوژی‌های افراطگرایانه اسلامی روی ساکنین این مناطق است.

طبق ارزیابی این مقام پنتاگون، روابط بین دو قدرت هسته‌ای منطقه، یعنی هند و پاکستان، بسیار تیره است و این واقعیت بی ثباتی اوضاع در منطقه را افزایش می دهد. سوریه و یمن نیز دو کشوری هستند که زیرساختارهای آنها تا حدود زیادی نابود شده و امروزه با مشکلات انسانی بسیار زیادی مواجه هستند. ضمن اینکه هیچ امید تازه ای برای حل و فصل مناقشه فلسطین-اسرائیل بوجود نیامده است.

مناقشات نظامی عامل افزایش نفوذ روسیه و ایران در منطقه

علاوه بر اینها، ایران، روسیه و چین بیشتر از گذشته در این منطقه دارای اهمیت راهبردی با ایالات متحده و متحدانش رقابت جدی را تقریبا در تمامی زمینه ها، از جمله عرصه سیاسی، نظامی و اقتصادی، آغاز کرده‌اند.

به گفته این مقام وزارت دفاع آمریکا، سال‌های زیاد رویارویی نظامی در عراق، سوریه، افغانستان و یمن منجر به بحرانهای انسانی گسترده ای شده و زمینه برای گسترش افراطگرایی فراهم شده، مرزهای ملی در منطقه از بین رفته و شرایط برای افزایش نفوذ روسیه و ایران در منطقه تحت حاکمیت فرماندهی مرکزی نیروی هوایی آمریکا فراهم شده است. میلیونها پناهجو از منطقه خاورمیانه به کشورهای اروپایی سرازیر شدند، بخصوص اوضاع در یمن از همه جا وخیم تر بوده و بیش از 80 درصد جمعیت این کشور دچار کمبود موادغذایی هستند.

آنچه بیشتر از هر چیز آمریکا را نگران کرده، افزایش نفوذ ایران در منطقه است. به عقیده آمریکایی‌ها تهران با استفاده از طرفداران بسیار زیاد و متحدان خویش از جمله حزب الله لبنان در حوزه وظایف فرماندهی مرکزی نیروی هوایی آمریکا نفوذ یافته و اقداماتی را علیه ایالات متحده در بسیاری از کشورهای منطقه، بخصوص سوریه، عراق و یمن، انجام می دهند. البته آمریکا نیز متحدین قدرتمندی در منطقه دارد. جنگ داخلی در یمن تهدیدات مستقیمی را نیز برای عربستان سعودی، امارات متحده عربی و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس فراهم کرده و این جنگ را به یک مناقشه منطقه ای تبدیل نمروده است. روسیه حاکمیت مطلق آمریکا در آسمان خاورمیانه را از بین برده است

به گفته ژنرال ووتل، ایران تهدیدی جدی برای منافع آمریکا در منطقه است و رقابت بین تهران و ریاض برای افزایش نفوذ خویش در منطقه نیز بی ثباتی اوضاع در کل خاورمیانه را افزایش داده است. علاوه بر این مسائل، آمریکا مجبور است با روسیه و چین نیز رقابت کند، برای اینکه آنها در حال افزایش نفوذ خویش در منطقه آسیای غربی و میانه هستند.

به عقیده وی، حضور نظامی روسیه در سوریه باعث شده تا مسکو برای مدت زمان طولانی بعنوان یک نقش آفرین مهم در منطقه مطرح شود و کرملین از مناقشات نظامی در این کشورها برای آزمایش تسلیحات و فناوریهای نظامی جدید خود و مدرنیزه سازی نیروی هوایی روسیه استفاده کند. ضمن اینکه، افزایش تعداد سامانه های موشکی مختلف روسی در سوریه تهدید جدی برای آزادی عمل نیروی هوایی ایالات متحده در حریم هوایی کشورهای بوجود آورده و در واقع حاکمیت آنها در آسمان منطقه را از بین برده است.

سرهنگ "ایگور مالتسییف" رئیس سابق ستادکل نیروهای دفاع هوایی روسیه در گفتگو با «گازیتا.رو» توضیح داده است: «حریم هوایی هر کشوری، عامل مهمی برای حفظ استقلال و حاکمیت آن محسوب می شود. در حالیکه آمریکایی‌ها می خواهند تا آزادانه در کل آسمان منطقه خاورمیانه پرواز کنند و به هیچ وجه به حریم هوایی کشورهای منطقه احترام نمی گذارند. این در حالی است که استقرار سامانه‌های دفاع ضدهوایی روسیه در سوریه اجازه ادامه چنین اقدامی را از آنها گرفته است. ولی ما باید از متحدین خویش در منطقه دفاع کنیم و به این کار خود ادامه خواهیم داد.»

این مقام نظامی روس افزود: «سامانه‌های موشکی مستقر شده در سوریه از لحاظ توانایی رزمی بسیار پیشرفته و دارای خصوصیات فوق العاده ای هستند و همین امر باعث نگرانی جدی طرف آمریکایی شده و آزادی عمل آنها در آسمان سوریه را از آنها گرفته است. آمریکایی‌ها اکنون برای هر پرواز و عملیات هوایی باید حتما با فرماندهی نیروی هوایی-فضایی روسیه در سوریه هماهنگ کنند.»

رئیس فرماندهی مرکزی نیروی هوایی آمریکا اعتراف کرد، در جبهه دیپلماتیک نیز مسکو نقش منحصربه فردی را در کاهش درگیری‌های نظامی و آغاز مذاکرات بین گروههای مسلح مخالف و مقامات دمشق، بین برخی واحدهای شبه نظامیان کرد با دولت ترکیه  بازی کرده تا اختلافات طرفین مناقشه در سوریه را حل و فصل کند. علاوه بر این، روسیه بطور مستقل عملیات نظامی را در خاک سوریه به اجرا گذاشت و بدین ترتیب ابتکارعمل در زمینه حل و فصل بحران سوریه را از دست کشورهای غربی درآورده و در مجموع تلاش می کند تا نفوذ آمریکا در حل و فصل مناقشات در کل منطقه را کاهش دهد.  

جنگ دیپلماتیک روسیه و ایران با آمریکا در جبهه سوریه

ابتکارعمل مقامات مسکو در خصوص حل و فصل مناقشه سوریه در چارچوب مذاکرات آستانه و سوچی هم به مزاق این مقام نظامی آمریکایی خوش نیامده، برای اینکه اهمیت مذاکرات بین سوری‌ها در ژنو را کاهش داده است. به عقیده ووتل، مسکو تهدیدات مربوط به فعالیت سازمانهای تروریستی نظیر داعش را افزایش داده، در حالیکه ائتلاف غربی به رهبری آمریکا فعالانه با نیروهای تروریستی مبارزه می کند.  

علاوه بر این، روسیه روابط خود با ایران را نیز گسترش داده است. هرچند مسکو و تهران رقابت تاریخی خاصی بین خود داشته و منافع کاملا متفاوتی را دنبال می کنند، ولی در حال حاضر با هدف خارج کردن آمریکا یا حداقل محدودساختن نفوذ آن در منطقه خاورمیانه با یکدیگر متحد شده اند .

به عقیده این مقام پنتاگون، روسیه و ایران سعی دارند تا از نظام "بشار اسد" در سوریه حمایت کرده و نفوذ نظامی آمریکا در عراق و افغانستان را کاهش داده و مشارکت راهبردی دیرین بین ایالات متحده و ترکیه را از بین ببرند.

این در حالی است که رویارویی بین واشنگتن و آنکارا ارتباط چندانی به مناقشه در سوریه نداردو به مسائل دیگری مربوط می شود.

نگرانی آمریکا از مبارزه مسکو و پکن برای افزایش نفوذ در آسیا

در گزارش تهیه شده از سوی پنتاگون برای کنگره آمریکا، علاوه بر مسائل ذکر شده، روسیه به تلاش برای افزایش نفوذ خویش در عرصه اقتصادی، نظامی و سیاسی در منطقه آسیای میانه نیز متهم شده است. طبق ارزیابی فرماندهی مرکزی نیروی هوایی آمریکا، این مسئله نیز مشکلات مضاعفی را برای واشنگتن ایجاد کرده و محدودیتهایی را برای اقدامات آمریکا در کشورهای این منطقه بوجود آورده است.

به گفته ژنرال ووتل، روسیه از سال 2014 با افزایش تلاشهای خود در منطقه اورآسیا، سعی کرده کشورهای منطقه مهم آسیای مرکزی را به سمت مشارکت سیاسی، اقتصادی و نظامی با خود جذب کند.  

این در حالی است که چین نیز سعی دارد تا با کمک توان اقتصادی و نظامی خود، در عرصه کشورهای منطقه آسیای میانه از روسیه پیشی بگیرد و این مسئله نیز برای آمریکا مشکلاتی را ایجاد کرده است.  

چین هم مانند روسیه به توسعه روابط با ایران علاقه مند است

"کنستانتین ماکینکو" نائب رئیس مرکز تجزیه و تحلیل راهکارها و فناوری‌های روسیه به این روزنامه توضیح داده است: «چین تلاش می کند تا منافع بیشتری از نگرانیهای کشورهای منطقه بدست آورد. مقامات پکن احساس کرده اند که نفوذ آمریکا در کشورهای منطقه آسیای مرکزی در حال کاهش است. به همین دلیل حجم عملیات اقتصادی خود و مشارکت در ساخت زیرساختارها را افزایش داده اند تا در روابط سیاسی و دفاعی خود با کشورهای منطقه آسیای غربی و میانه و آسیای مرکزی تاثیر بگذارند.»

این کارشناس روس یاداور شده که  چین در عین حال تلاش می کند تا جای ممکن همکاری‌های اقتصادی و دیپلماتیک خود با ایران را نیز گسترش دهد. لغو برخی تحریم‌های بین المللی علیه تهران، راه را برای عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای و توسعه روابط اقتصادی و حتی همکاری‌های امنیتی هموار کرده است و این موضوع باعث تقویت بیش از پیش روابط تهران و پکن شده است. چین در عین حال روابط اقتصادی و بخصوص همکاری‌ها در زمینه انرژی خود با کشورهای عرب منطقه خلیج فارس را نیز گسترش داده است. بدین ترتیب چین نیز مانند روسیه توانسته تعادل مناسبی در روابط خویش با ایران و عربستان سعودی بوجود آورد و برخلاف آمریکا، از منافع خاص اجرای این سیاست نیز بهره برده است.