بافت های فرسوده در خراسان شمالی یکی از تهدیدات جدی جان شهروندان محسوب می‌شود.
به گزارش پایداری ملی، با توجه به سوابق لرزه خیزی تاریخی و وجود چشمه های شناخته شده، خراسان شمالی پتانسیل رخداد زمین لرزه با بزرگی 6 ریشتر را دارد که وجود بافت فرسوده قابل توجه در استان،زنگ خطر را به صدا درآورده و بر تلاش جدی برای احیای شهر تاکید می کند.
بافت های فرسوده در مناطق پرخطر شهری، درصد قابل توجهی از فضاهای شهرها و روستاها را به خود اختصاص داده‌اند و دلیل پرخطر بودن این بافت‌ها، فرسودگی واحدهای مسکونی، تاسیسات و شبکه‌های آب‌رسانی، برق‌رسانی و گازرسانی، کوچه‌ها و خیابان‌های کم‌عرض، برخوردار نبودن از شبکه‌های فاضلاب و سرویس‌های بهداشتی، امنیتی و فرهنگی است.
از آخرین مصوباتی که در این خصوص از تصویب مجلس شورای اسلامی گذشته است، قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری است.
معضلات و مصائب وارده به شهروندان در محل بافت فرسوده باعث شد تا سال 89 قانونی برای حمایت از مردم این مناطق مصوب شود و در قانون برنامه ششم هم به آن تاکید شد ولی هنوز این تسهیلات محقق نشده است.
طبق این قانون مصوب شد تا دولت سالانه ٢٧٠ محله فرسوده را نوسازی کند که تاکنون این موضوع عملیاتی نشده است.
در خراسان شمالی نیز با وجود تلاش‌هایی که مدیریت شهری برای حل این مشکل انجام داده است، همچنان، بافت‌های فرسوده یکی از تهدیدات جدی شهروندان محسوب می‌شود .
شناسایی 480 هکتار بافت فرسوده در پنج شهر خراسان شمالی
مصطفی زاده مدیر کل راه و شهرسازی خراسان شمالی؛ با بیان اینکه در 5 شهرخراسان شمالی 480 هکتار بافت فرسوده شناسایی شده است ، گفت : با توجه به سرشماری سال 90 جمعیتی بالغ بر 53 هزار نفر در این مناطق ساکن هستند.
وی افزود: در استان خراسان شمالی در 5 شهرستان مطالعات بافت فرسوده مصوب وجود دارد که در کمیسون ماده 5 انجام شده است.
مصطفی زاده بیان کرد : در شهرستان بجنورد 154 هکتار، شیروان 120 هکتار، اسفراین 105 هکتار و شهرستان جاجرم 79 هکتار، شهرستان گرمه 20 هکتار ، بافت فرسوده شهری شناسایی شده است.
مدیر کل راه و شهرسازی خراسان شمالی اظهار کرد: در سایر شهرها نیز بافت فرسوده وجود دارد ولی هنوز شناسایی نشده و مطالعات مصوبی ندارند.
ناایمن بودن بافت های فرسوده در برابر زلزله
همتی رئیس اداره عمران و بهسازی شهری خراسان شمالی؛ با اشاره به اینکه بافت های فرسوده استان خراسان شمالی اصلا در برابر زلزله ایمن نیست ،گفت: در سال گذشته ۳۷۵ فقره تسهیلات بهسازی بافت فرسوده برای ۳۷۹ واحد با مبلغ ۱۲۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال توسط بانک‌های عامل در شهرهای بجنورد، شیروان و اسفراین پرداخت‌شده است.
همتی ، در خصوص اینکه امسال چه میزان تسهیلات به بانک ها معرفی شده است ، افزود : تا کنون 695 فقره تسهیلات جهت ساخت در بافت فرسوده اعطا شده که از این تعداد 300 فقره به متقاضیان شهرستان بجنورد پرداخت شده است .
رئیس اداره عمران و بهسازی راه و شهرسازی خراسان شمالی در رابطه با مهترین اقدامات انجام شده در راستای بازسازی بافت های فرسوده گفت: تملک اراضی فرسوده میانی، پرداخت تسهیلات ساخت، اعطای تخفیفات عوارض پروانه ساختمانی، بازگشایی معابر کم عرض ، آسفالت و جدول کشی معابر، احداث پارک ، و بهسازی مسیل در محلات هدف باز آفرینی صورت گرفته است.
مردمی که توان مالی بازسازی بافت های فرسوده را ندارند
رحیمی یکی از ساکنان بافت های فرسوده شهرستان بجنورد از بجنورد؛ افزود : ما برای احیای بافت های فرسوده توان بازپرداخت اقساط وام نداریم و عضو کمیته امداد هستیم.
اقای عظیمی یکی دیگر از ساکنان بافت های فرسوده اظهار کرد: اینجا مرکز شهر بجنورد است ولی متاسفانه هیچ رسیدگی نشده است.
خانم محمدی گفت: در زلزله اخیر خراسان شمالی به علت خرابی خانه هایمان تسهیلاتی را قرار بود دریافت کنیم ولی هنوز تسهیلاتی دریافت نکرده ایم.
راهکار شهردار برای بهسازی بافت های فرسوده برای افراد کم بضاعت
براتیان شهردار بجنورد؛ اظهار کرد : بافت فرسوده بجنورد 158 هکتار وسعت دارد که 8 هکتار در اختیار اداره عمران و بهسازی استان است .
وی گفت: در سنوات گذشته به خاطر مشکلاتی که در ساخت و ساز به وجود آمد 150 هکتار آزاد شد تا مردم با دریافت تسهیلات خود به ساخت و ساز بپردازند.
وی در خصوص تسهیلات بافت فرسوده گفت : برای دریافت پروانه در حوزه بافت فرسوده افراد می توانند از 50 درصد تخفیف نیز بهره ببرند.
براتیان همچنین گفت : افرادی که منازلشان در تعریض خیابان و عقب نشینی قرار دارد 25 درصد بابت اضافه تراکم تخفیف خواهند گرفت .
شهردار بجنورد در پاسخ به سوال خبرنگار باشگاه خبرنگاران،در خصوص تسهیلات ویژه به افراد بی بضاعت که توانایی پرداخت اقساط وام ندارند، گفت: چون اکثر بافت فرسوده به صورت ریز دانه است باید این افراد با هم تجمیع شوند تا بتوانند سرمایه مورد نظر را تامین کنند .
براتیان گفت: متاسفانه دولت نمی تواند تمام هزینه ساخت را به این افراد بدهد.
تسهیلات بافت های فرسوده در استان محقق نشده است
یزدان عنبری مدیر کل فنی استانداری خراسان شمالی نیز ؛گفت: بخشی از پروژه بافت فرسوده که در فریز راه و شهرسازی است در قالب پروژه ارمغان در حال انجام است ولی متاسفانه به علت قضایی شدن این پروژه فعلا متوقف شده است.
وی همچنین افزود: تعهداتی که وزارت راه و شهرسازی در خصوص تسهیلات وام 9 درصدی داده است تاکنون محقق نشده است.
عنبری اظهار کرد: مشکل دیگر بافت فرسوده خراسان شمالی بحث تملک اراضی این محدوده است که هنوز نیمی از املاک که افزون بر 4 هزار و 500 متر مربع است انجام نشده است.
وی گفت: برای پیگیری این موضوع استاندار خراسان شمالی سفری به تهران دارد تا در جلسه ستاد ملی این موضوع را پیگیری و اعتبار لازم را دریافت نماید.
مدیرکل دفتر فنی استانداری با بیان اینکه در یک سال گذشته، هفت میلیارد تومان در این حوزه هزینه شد افزود: برای ساماندهی این بخش، به ده میلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز است.
از آنجا که بافت‌های فرسوده هم یک تهدید بالفعل و هم یک تهدید بالقوه برای یک شهر و شهروندان آن است ضرورت نگاه تخصصی و برنامه‌ریزی کارشناسی برای نوسازی بافت‌های فرسوده در هر مقطع زمانی مدیریت شهر بسیار حائز اهمیت است . مطالعه و بررسی های میدانی که در این گزارش در زمینه تحقق پذیری اجرای طرح بافت فرسوده انجام گرفت نشان می دهد که با وجود گذشت زمان زیادی از اتمام طرح جامع و تفضیلی، این طرح نتوانسته در اجرا موفق باشد ، محقق نشدن تسهیلات بافت فرسوده و به دنبال آن از بین رفتن انگیزه مردم ساکن در این بافت برای بهسازی ، و همچنین مشکلات دیگری چون قرار گرفتن میراث فرهنگی در این مناطق،نبود سرمایه گذار مناسب، ناموفق بودن طرح ارمغان در اجرای بازسازی بافت های فرسوده را می توان از جمله علل شکست طرح بافت فرسوده در خراسان شمالی دانست.