فهرست‌های تحریمی، هر روز پُرتر از دیروز

به گزارش پایداری ملی، پانزدهم بهمن‌ماه 1395، دولت تازه بر سر کار آمده دونالد ترامپ، اولین تحریم‌های خود را علیه ایران اعمال کرد. این تحریم‌ها دو روز پس از آن صورت گرفت که مایکل فلین، مشاور وقت امنیت ملی کاخ سفید در یک بیانیه‌خوانی در کاخ سفید، اعلام کرد که واشنگتن ایران را «در مدار توجه» قرار می‌دهد، به این معنا که واشنگتن حساسیت بیشتری نسبت به رفتارهای ایران به خرج خواهد داد.

در روز پانزدهم بهمن، 13 شخصیت حقیقی و 12 شخصیت حقوقی به بهانه‌های موشکی و تروریسم وارد فهرست تحریمی واشنگتن علیه ایران شدند اما این تنها آغاز ماجرا بود.

چهارم فروردین 96 و در حالی که جامعه ایران تعطیلات نوروز را سپری می‌کرد، باز هم ماشین تحریم واشنگتن به‌کار افتاد تا 8 شرکت و 3 فرد در رابطه با برنامه موشکی ایران در فهرست تحریم‌های ضد اشاعه‌ای وزارت امور خارجه آمریکا قرار گیرند. 24 فروردین نیز سازمان زندان‌های تهران در فهرست تحریمی وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار گرفت.

بیست و هفتمین روز از اردیبهشت 96، فهرست تحریم‌های ایران در آمریکا باز هم سنگین‌تر شد. وزارت خزانه‌داری آمریکا باز هم هفت شخصیت حقیقی و حقوقی را در رابطه با برنامه موشکی ایران تحریم کرد. تحریم‌های 27 اردیبهشت، با تمدید تعلیق تحریم‌های ایران ذیل برجام که برای بار اول در دولت دونالد ترامپ صورت می‌گرفت هم‌زمان شده بود.

بیست و هفتم تیرماه 96، واشنگتن باز هم در حالی که تمدید تحریم‌های ایران را ذیل برجام تمدید می‌کرد، 18 فرد و نهاد را در رابطه با ایران تحریم کرد. 16 مورد از این تحریم‌ها به وزارت خزانه‌داری آمریکا و 2 مورد به وزارت امور خارجه مربوط بود.

در این میان، قانون کاتسا نیز چهارم و ششم مردادماه سال جاری به ترتیب در مجلس نمایندگان آمریکا و مجلس سنای این کشور به تصویب رسید. ششم مرداد ماه همچنین، در واکنش به آزمایش ماهواره‌بر سیمرغ، نام 6 نهاد ایرانی مرتبط با گروه صنعتی شهید همت در فهرست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار گرفت. ترامپ نیز یازدهم مردادماه، قانون کاتسا را امضا کرد و به آن رسمیت بخشید.

بیست و سوم شهریور، 7 شخصیت حقیقی و 2 شخصیت حقوقی ایرانی، همچنین 3 شخصیت حقیقی و 6 شخصیت حقوقی خارجی در ارتباط با ایران و در فهرست تحریمی وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار گرفتند. در همین روز، آمریکا بار دیگر بخشی از تحریم‌های ایران ذیل برجام را تمدید تعلیق کرد.

در طی این روند، روز 21 مهر یک نقطه عطف بود. در این تاریخ، راهبرد جدید واشنگتن در قبال ایران رونمایی شد و همچنین ترامپ طی یک سخنرانی تند علیه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که دیگر پایبندی ایران به برجام را تائید نمی‌کند.

نهم آبان‌ماه، فهرست تحریم‌های ایران بر اساس قانون کاتسا به‌روزآوری شد و بیست و نهم آبان‌ماه، دو فرد ایرانی و چهار شرکت (دو ایرانی، دو آلمانی) در رابطه با تحریم‌های ضدتروریسم توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا در فهرست تحریم قرار گرفتند.

چهاردهم دی‌ماه نیز، نام 5 نهاد ایرانی و 3 فرد غیر ایرانی به فهرست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا افزوده شد. بیست و دوم همین ماه واشنگتن با اعمال تحریم‌هایی دیگر (14 شخصیت حقیقی و حقوقی) بار دیگر تعلیق تحریم‌های ایران ذیل برجام را تمدید کرد و اعلام نمود که اگر خواسته‌های دولت آمریکا تحقق نیابد، این آخرین تمدید تعلیق بر اساس برجام خواهد بود.

ترامپ در 22 دی ماه گفت: «من دو مسیر را برای ادامه ترسیم کرده‌ام: یا نقائص فاجعه‌بار برجام را اصلاح کنید یا آمریکا از آن خارج می‌شود. آماده همکاری با کنگره برای تهیه یک طرح فراحزبی درباره ایران هستم.»

وی سپس به شرح شرایط چهارگانه‌ای پرداخت که طرح قانونی احتمالی کنگره درباره برجام بایستی داشته باشد.

وی گفت: «هر طرح قانونی که من درباره برجام امضا می‌کنم بایستی شامل چهار مؤلفه باشد: اولاً، بایستی از ایران بخواهد اجازه بازرسی‌های نظامی در همه سایت‌های مورد درخواست بازرسان بین‌المللی را بدهد؛ ثانیا، بایستی ضمانت کند ایران هرگز حتی به تملک سلاح هسته‌ای نزدیک هم نمی‌شود. ثالثا، بر خلاف این توافق هسته‌ای مفاد آن طرح نبایستی تاریخ انقضا داشته باشند. سیاست من این است که تمامی مسیرهای ایران برای دستیابی به بمب، نه برای ده سال بلکه برای همیشه بسته شوند. رابعا، این طرح بایستی به صراحت برای اولین بار در قوانین آمریکا ذکر کند که موشک‌های دوربرد و برنامه‌های تسلیحات اتمی، جدانشدنی هستند و ساخت و آزمایش موشک‌ توسط ایران بایستی مشمول تحریم‌های شدید شود.»

بررسی‌های فوق نشان می‌دهد، طی یکسال منتهی به 15 بهمن 96، ایران 12 بار با مقوله‌های تحریمی از سوی واشنگتن مواجه شده است (به طور متوسط، هر ماه یک‌بار). به طور طبیعی چنین رفتاری، ذهن سرمایه‌گذاران خارجی که تمایل به همکاری با ایران داشته باشند را کاملا منحرف کرده و باعث می‌شوند نسبت به امنیت سرمایه‌گذاری خود دچار تردید شوند. هر‌چند تحریم‌های غیرهسته‌ای ربطی به متن برجام ندارند اما جوی که ترامپ طی یک‌سال گذشته ایجاد کرده، جوی که با بندهای 26، 28 و 29 این توافق همخوانی داشته باشد، نیست.