هدف "توافقنامه پاریس" نجات زمین یا جنگ اقتصادی علیه کشورهایی مانند ایران

به گزارش پایداری ملی، «در این‌ باره هم دعوت‌نامه را دریافت کرده‌ایم که با توجه به‌ضرورت هماهنگی‌های ضروری و فراوان سفرهای رئیس‌جمهور در حال بررسی هستیم.» این مطلب، پاسخ سفیر یران در فرانسه در مورد اجلاس تغییرات آب‌وهوا با محوریت اجرایی‌سازی توافقنامه پاریس است.

این اجلاس در 12 دسامبر امسال قرار است با حضور بیش از صد نفر از رؤسای جمهور و نخست وزیران کشورهای مختلف دنیا در فرانسه برگزار شود البته باید عنوان کرد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور کشوری که دومین تولیدکننده گازهای‌ گلخانه‌ای است و چندی پیش از این توافق خارج شد، در این اجلاس حضور ندارد.

توافقنامه پاریس که در سال 2015 به امضای بسیاری از کشورهای جهان رسید، مشارکتی بین‌المللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، برای جلوگیری از گرم‌تر شدن زمین است؛ ایران نیز پس از ارائه سند تعهدات خود تحت عنوان برنامه مشارکت ملی مدنظر (INDC) موافقت خود را با این پیمان بین­‌المللی اعلام کرد اما حضور قطعی ایران در این توافق‌نامه، منتظر بررسی مجلس شورای اسلامی و تصویب شورای نگهبان است.

 ایران با ارائه برنامه مشارکت ملی مدنظر خود (INDC) برای پیوستن به این توافقنامه، میزان تعهدات خود را مشخص کرده است که این برنامه نخستین تعهدات ایران برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برای 5 سال اول اجرای توافق خواهد بود؛ برنامه‌ای که در آن ایران صراحتاً به کاهش چهاردرصدی انتشار کربن دی‌اکسید به‌صورت غیر مشروط و 12 درصدی به‌شرط لغو تحریم‌ها تعهد داده است؛ تعهدی هزینه‌بر که 52 میلیارد دلار معادل 200 هزار میلیارد تومان اجرای آن هزینه خواهد داشت.

مسئله مهم دیگر در خصوص اجرای تعهدات، تأثیر مستقیم آن بر صنعت و انرژی خواهد بود؛ بر طبق گزارش «ارزیابی آثار اقتصادی ناشی از تعهدات کاهش انتشار و تنوع‌بخشی اقتصادی» که توسط سازمان محیط‌زیست تهیه‌ شده است، «کاهش 4 درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای، در کل اقتصاد کشور موجب کاهش ارزش تولید به میزان 28135٫8 میلیارد ریال (بر پایه قیمت‌های سال 83) خواهد شد که این میزان چیزی در حدود 1٫12 درصد از کل حجم اقتصاد کشور را شامل می‌شود» البته در صورت انجام 12 درصدی این تعهد میزان کاهش ارزش تولید به‌اندازه 7.2 درصد از کل اقتصاد کشور خواهد شد که با توجه به ادعای رفع تحریم‌ها بر اساس برجام، ملاک بین‌المللی برای ایران تعهد 12 درصدی است.

عدد کاهش ارزش تولید که در گزارش مذکور ذکر شده، به‌خوبی نشان‌دهنده میزان تأثیر بالای این تعهد بر کاهش و یا توقف سرعت رشد اقتصادی کشور است و ورود به آن به‌منزله خروج از زمره کشورهای درحال‌توسعه خواهد بود.

در کنار مسائل اقتصادی این توافق، باید به نحوه برخورد سایر کشورهای دارای منابع نفت و گاز نیز توجه کرد؛ اگر کشورهای جهان را از حیث برخورداری یا عدم برخورداری از منابع نفت و گاز تقسیم کنیم این نکته عیان می‌شود که ظاهراً این توافق بیش از هر چیز، نبردی سیاسی اقتصادی بین این دو گروه است.

برخورد آمریکا و روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین کشورهای دارای منابع سوخت فسیلی، بسیار متفاوت از نحوه برخورد ایران است که از حیث این منابع جایگاه بالایی در جهان دارد؛ آمریکا که مستقیماً از توافق خارج‌ شده است و روسیه نیز در تاکتیکی هوشمندانه، تنها بررسی توافق را تا سال 2020 زمان‌بر اعلام کرده است؛ در کنار این کشورها، عربستان و قطر نیز بعد از پذیرش این توافق، از قبول هرگونه تعهد قابل ارزیابی شانه خالی کرده­‌اند؛ غالب کشورهای دارای این منابع، برخوردی مشابه برای حفظ سرعت توسعه اقتصادی خود دارند.

آنچه از اخبار مربوط به نشست یک زمین در پاریس به گوش می‌رسد، در واقع این اجلاس، تسهیل‌کننده پیوستن قطعی کشورها به موافقت­نامه پاریس خواهد بود و احتمالاً بیش‌تر با قصد تحت‌فشار گذاشتن کشورهای اصلی دارای منابع سوخت‌های فسیلی برای تعیین وضعیت و ارائه سند تعهد و درنهایت پذیرش نهایی توافق برگزار می‌‌شود.

با توجه به موارد ذکر شده که تنها بخشی از رابطه توافق پاریس و مسائل اقتصادی مربوط به آن برای کشور را نشان می‌داد، باید دید اصل حضور در این اجلاس، در حالیکه از قبل مشخص است چیزی جز فشار برای پذیرش نهایی این توافق نیست، چه ضرورتی دارد؟!