شماره چهاردهم خبرنامه دیده‌بان
۱۹ آبان ۱۴۰۳ - ۱۱:۳۳
«ایران پس از بمب»:
یک اندیشکده آمریکایی معتقد است که دستیابی به سلاح هسته‌ای، منافع و راهبردهای اساسی ایران را تغییر نمی‌دهد. احتمال قوی‌تر این است که ایران از چنین توانی تنها برای تقویت اهداف امنیت ملی سنتی خود، از جمله ممانعت از وقوع حمله‌ای نظامی از جانب آمریکا و/یا اسرائیل بهره‌برداری کند.
اندیشکده آمریکایی «رند» با انتشار گزارشی راهبردی به قلم «علیرضا نادر» می‌نویسد: از
نگرانی‌های عمومی موجود در مورد توان ایران برای دستیابی به سلاح‌های
هسته‌ای این است که چنین قدرتی به تهران اجازه خواهد داد که در به چالش
کشیدن منافع آمریکا و هم‌پیمانانش، رفتار تهاجمی‌تری را در پیش گیرد.
■ شرط احتیاط آن است که سیاست خارجی و دکترین نظامی ایران پس از دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای مورد بررسی قرار گیرد ■
دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای سرنوشتی محتوم نیست. سیاست اتخاذ شده از جانب آمریکا که بر اعمال تحریم‌ها و در عین حال پیگیری دستیابی به توافقی دیپلماتیک متمرکز شده، ممکن است بتواند جمهوری اسلامی را از تلاش برای کسب توان تسلیحاتی هسته‌ای بازدارد. با این حال، چنین سیاستی ضمانتی برای رفع دائم بحران هسته‌ای ایران نیست. حتی حمله نظامی اسرائیل و/یا آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران نیز نمی‌تواند مانع دستیابی این کشور به سلاح‌های هسته‌ای شود؛ چنین اقدامی تنها می‌تواند این روند را به تأخیر اندازد. بنابراین شرط احتیاط آن است که سیاست خارجی و دکترین نظامی ایران پس از دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای مورد بررسی قرار گیرد. این گزارش در پی آن است که به کنکاش در این خصوص بپردازد که رفتار ایرانی برخوردار از سلاح‌های هسته‌ای چگونه خواهد بود؟ آیا این کشور رفتار پرخاشگرانه‌ای را در پیش خواهد گرفت؟ و چنین احتمالی برای آمریکا و هم‌پیمانان کلیدی این کشور در منطقه، از جمله «شورای همکاری خلیج» و اسرائیل، متضمن چه پیامدهایی خواهد بود؟
■ آیا سلاح هسته‌ای می‌تواند نظام جمهوری اسلامی را به قدرتی تجاوزطلب بدل سازد؟ ■
انجام این بررسی به معنای پذیرش این نیست که تلاش‌های آمریکا در خصوص برنامه هسته‌ای ایران با شکست مواجه خواهد شد یا اینکه آمریکا باید سیاست «مهار» را بر «پیشگیری» مقدم بشمرد. این گزارش به کنکاش در خصوص انگیزه‌ها، منافع، و رویکرد تاریخی جمهوری اسلامی در قبال موضوعات مهم در حوزه سیاست خارجی خود، از جمله روابط با آمریکا، شورای همکاری خلیج، و اسرائیل می‌پردازد. به علاوه، در این متن، بهره‌برداری ایران از تروریسم برای دستیابی به اهداف خود نیز مورد پژوهش قرار می‌گیرد. این مقاله به بررسی این مسئله می‌پردازد که آیا کسب توان تسلیحاتی هسته‌ای، اهداف، ظرفیت‌ها، و سیاست‌های سنتی ایران را تغییر خواهد داد یا خیر. پرسش کلیدی این است که آیا یک ایران مسلح به سلاح هسته‌ای اهداف خود را مورد بازبینی قرار داده و سیاست‌های خود را از نو تنظیم خواهد کرد؟ آیا سلاح هسته‌ای می‌تواند نظام تجدیدنظرطلب جمهوری اسلامی را به یک قدرت بی‌پروا و تجاوزکار بدل سازد؟
■ ایران ظرف چند سال آینده، یک زرادخانه کوچک هسته‌ای خواهد داشت ■
این مطالعه در راستای اهداف تحلیلی خود، فرض را بر این قرار داده است که ایران ظرف چند سال آینده می‌تواند زرادخانه نسبتاً کوچکی -پنج تا ده سلاح هسته‌ای- را آماده و مستقر سازد. به علاوه اینگونه تصور شده است که نه آمریکا و نه اسرائیل، پیش از دستیابی ایران به ظرفیت تسلیحاتی هسته‌ای، به این کشور حمله نخواهند کرد.
فصل دوم به تحلیل ایدئولوژی، انگیزه‌ها، و دکترین امنیت ملی جمهوری اسلامی می‌پردازد. فصل سوم سیاست‌های احتمالی ایران مسلح به سلاح‌های هسته‌ای را در قبال عربستان سعودی و کشورهای شورای همکاری خلیج بررسی می‌کند. فصل چهارم در خصوص رفتار احتمالی ایران مسلح به سلاح‌های هسته‌ای در برابر اسرائیل بحث می‌کند. فصل پنجم به کنکاش در روابط احتمالی ایران با گروه‌های تروریست، پس از دستیابی این کشور به سلاح‌های هسته‌ای، می‌پردازد. فصل ششم، یافته‌های کلیدی متن را مورد تاکید قرار خواهد داد.
■ دستیابی به سلاح هسته‌ای منافع و راهبردهای اساسی ایران را تغییر نخواهد داد ■
جمهوری اسلامی حکومتی تجدیدنظرطلب و در پی تضعیف هر آن چیزی است که تصور می‌کند از نشانه‌های تسلط آمریکا بر خاورمیانه است. با این همه، این حکومت به لحاظ ارضی جاه‌طلب و زیاده‌خواه نبوده و در پی حمله، تسخیر، یا اشغال دیگر کشورها نیست. مهمترین هدف نظامی جمهوری اسلامی ممانعت از وقوع حمله‌ای نظامی از سوی آمریکا و/یا اسرائیل و تلاش برای تضعیف هم‌پیمانان آمریکا در خاورمیانه است.
دستیابی به سلاح هسته‌ای، بعید است که بتواند منافع و راهبردهای اساسی ایران را تغییر دهد. احتمال قوی‌تر این است که ایران از چنین توانی تنها برای تقویت اهداف امنیت ملی سنتی خود، از جمله ممانعت از وقوع حمله‌ای نظامی از جانب آمریکا و/یا اسرائیل بهره‌برداری کند.
■ ایران از سلاح هسته‌ای خود علیه دیگر کشورها استفاده نخواهد کرد ■
◄ توانمندی هسته‌ای می‌تواند ایران را دلگرم و مطمئن‌تر ساخته و احساس کسب اعتبار و وجهه‌ای را برای این کشور به همراه داشته باشد، اما عوامل دیگری چون موقعیت ژئوپلیتیک منطقه‌ای و توانمندی‌های سیاسی، نظامی، و اقتصادی ایران تأثیر بسیار جدی‌تری بر محاسبات ایران خواهند داشت.
◄ دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای منجر به افزایش تنش‌های میان حکومت دینی شیعیان [ایران] و نظام‌های پادشاهی محافظه‌کار و سنی مذهب منطقه خواهد شد. با این وجود، بعید است که ایران بخواهد از سلاح هسته‌ای خود علیه دیگر کشورهای مسلمان استفاده کند.
■ ایران از سلاح هسته‌ای خود علیه اسرائیل استفاده نخواهد کرد ■
◄ سلاح هسته‌ای ممکن است ایران را از بالاترین سطح قدرت بازدارندگی برخوردار سازد، اما به ویژه با توجه به اقتصاد رو به زوال این کشور، بعید است که چنین قدرتی بتواند کشورهای شورای همکاری خلیج را به تن دادن به خواسته‌های ایران وادارد.
◄ نگاه جمهوری اسلامی به اسرائیل، برخاسته از ایدئولوژی است. با این حال، با توجه به برتری توان نظامی متعارف و هسته‌ای تل‌آویو، بعید است که ایران از سلاح هسته‌ای خود علیه اسرائیل استفاده کند.
◄ بهره‌برداری حکومت ایران از تروریسم، به سبب دلایل ایدئولوژیک نیست، که در حقیقت این محاسبات سود و هزینه است که با هدف حفظ توان بازدارندگی و تثبیت یا گسترش نفوذ ایران در خاورمیانه، تهران را به حمایت از تروریسم وامی‌دارد.
■ منجی‌گرایی در ایران، تأثیری بر سیاست‌های هسته‌ای این کشور نخواهد داشت ■
◄ بعید است که ایرانی مسلح به سلاح‌های اتمی، چتر بازدارندگی هسته‌ای خود را بر سر گروه‌هایی نظیر حزب‌الله یا حماس نیز بگشاید. منافع این گروه‌های به اصطلاح «نایب» ایران، به ویژه گروه‌های عرب سنی مذهبی چون حماس، نسبت به ایران متفاوت است. به علاوه بعید است که تهران سلاح‌ها یا فناوری هسته‌ای خود را در اختیار گروه‌هایی غیر ایرانی قرار دهد.
◄ دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای بر بی‌ثباتی خاورمیانه خواهد افزود. وقوع یک برخورد هسته‌ای اتفاقی یا ناخواسته میان اسرائیل و ایران یکی از احتمالات پرخطر چنین موقعیتی است. با این حال شواهدی کافی دال بر امکان دسترسی آسان عناصر سرکش به سلاح‌های هسته‌ای ایران، حتی در صورتی که حکومت ایران در حال فروپاشی باشد، وجود ندارد. عناصری از طبقه برگزیدگان سیاسی ایران، از جمله «محمود احمدی‌نژاد» ، ممکن است مهدی‌گرایان (منجی‌گرایان) پرشوری باشند، اما اعتقادات دینی آنها ارتباط مستقیمی به سلاح‌های هسته‌ای نداشته و بر تصمیمات هسته‌ای ایران تأثیری نخواهد گذاشت.
فهرست مطالب این گزارش ۵۰ صفحه‌ای که در شش فصل منتشر شده عبارت است از:
فصل یک
- مقدمه
فصل دو
- جمهوری اسلامی: قدرتی تجديد نظرطلب، اما خویشتن‌دار
- انگیزه‌های احتمالی برای سلاح هسته‌ای
- سلاح هسته‌ای و بی‌ثباتی داخلی
فصل سه
- ایران هسته‌ای و خلیج‌فارس
- خصومت انقلابی و روابط همسایگی
- توان محدود برای سرنگون کردن حکومت‌های عضو شورای همکاری خلیج
- راهبرد و توانمندی‌های نظامی ایران در خلیج‌فارس
- ایران هسته‌ای تنگه هرمز را مسدود خواهد کرد؟
فصل چهار
- ایران هسته‌ای و اسرائیل
- نفرتی ایدئولوژیک، اما غیرانتحاری، نسبت به اسرائیل
- خردستیزی، فرماندهی و کنترل، و سرکشی
فصل پنج
- ایران هسته‌ای و تروریسم
- انگیزه‌های ایران برای حمایت از تروریسم
- بازداری گسترده هسته‌ای
فصل شش
- نتیجه‌گیری و یافته‌ها
این گزارش راهبردی را می‌توانید از اینجا دریافت نمایید
اشراف
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!
شماره سیزدهم خبرنامه دیده‌بان
۱۵ آبان ۱۴۰۳ - ۱۳:۲۰
شماره دوازدهم خبرنامه دیده‌بان
۲۰ شهريور ۱۴۰۳ - ۲۲:۴۹
شماره یازدهم خبرنامه دیده‌بان
۱۷ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۲:۲۳
شماره دهم خبرنامه دیده‌بان
۰۱ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۶
شماره نهم خبرنامه دیده بان
۱۸ تير ۱۴۰۳ - ۱۸:۳۱
شماره هشتم خبرنامه دیده بان
۲۶ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۷
شماره هفتم خبرنامه دیده بان
۱۳ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۰:۱۳
شماره ششم خبرنامه دیده‌بان
۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۶
شماره پنجم خبرنامه دیده‌بان
۲۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۳۷
شماره چهارم خبرنامه دیده‌بان
۱۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۲:۳۳
شماره سوم خبرنامه دیده بان
۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۰۵
شماره دوم خبرنامه دیده بان
۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۳:۳۵
شماره اول خبرنامه دیده بان
۲۱ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۲