شماره دوازدهم خبرنامه دیده‌بان
۲۰ شهريور ۱۴۰۳ - ۲۲:۴۹
بررسی و رصد رسانه‌های خاورمیانه بیانگر کاهش روابط ترکیه و عربستان است؛ به گونه‌ای که این رابطه دچار شکاف وگستگی عمیقی شده و سیاستمداران دو کشور به دنبال هزینه تراشی و بحران‌آفرینی برای یکدیگر هستند.
به گزارش پایداری ملی، ترکیه و عربستان تا همین اواخر دارای روابط بسیار نزدیک و خوبی بودند ولی مدتی است که ترکیه از عربستان سعودی فاصله گرفته و این رابطه دچار شکاف و گسستگی عمیقی شده است و عربستان سعودی و ترکیه دیگر متحد منطقه‌ای یکدیگر به شمار نمی‌روند.
در بیان اختلافات ترکیه و عربستان سعودی می‌توان به مسائل بسیار زیادی چه درگذشته و چه در زمان حال اشاره کرد. هریک از کشورهای ترکیه و عربستان به خاطر رسمی بودن مذهب سنی در کشورهایشان و داشتن اکثریت سنی در داخل کشور (ترکیه دارای پیشینه امپراتوری عثمانی نیز هست) از گذشته‌های خیلی دور سعی دارند تا به جهانیان این‌گونه نشان بدهند که کشور آن‌ها رهبری اهل تسنن را در جهان اسلام بر عهده دارد.
عربستان سعودی و ترکیه همواره سعی کرده‌اند روابط خود را در عرصه بین‌الملل عادی جلوه دهند و شاید سرپوشی بر اختلافات دیرینه خود بگذارند. البته اختلافات این دو کشور جدای از ادعای رهبری جهان اهل سنت ریشه ایدئولوژیکی هم دارد؛ چراکه عربستان مهد اسلام سلفی و افراطی است، در حالی ترک‌ها شافعی مذهب‌اند. بنابراین ترکیه همیشه نگران فعالیت‌های مذهبی عربستان در منطقه بوده و آن را چالشی علیه امنیت ملی خود تصور می‌نماید.
در عرصه جهانی و بین‌المللی عربستان سعودی همواره از حمایت سیاسی آمریکا برخوردار بوده و همین حمایت همه‌جانبه غرب از عربستان از عوامل اختلاف زا به شمار می‌آمده است. ترک‌ها همواره باور داشته‌اند که غرب قصد ندارد ترکیه را به‌عنوان رهبر جهان اسلام قبول کند و ترجیح می‌دهد با حمایت از سعودی‌ها از دلارهای نفتی و سرشار آن‌ها برای پیشبرد سیاست‌های خود در منطقه سود ببرد . البته ترک‌ها فکر می‌کردند که باروی کار آمدن دولت جدید در امریکا می‌توانند با آن در مورد مسائل حساس و مهم منطقه‌ای به توافق برسند؛ ولی سفر ترامپ به منطقه خلیج‌فارس و عربستان سعودی و امضاء قرارداد خرید تسلیحات نظامی عربستان سعودی از آمریکا به ارزش ۴۸۰ میلیارد دلار، تمامی معادلات و پیش‌بینی‌های دولتمردان ترک را بر هم زد.
سابقه ترکیه در حمایت از جماعت اخوان المسلمین مصر که سرسختانه‌ترین دشمن سعودی در منطقه است و حمایت همه‌جانبه آنکارا از دوحه در بحران اخیر که با صدور مجوز مجلس ترکیه جنبه نظامی به خود گرفت و ترکیه چندین پایگاه در این کشور ایجاد نمود، باعث تعمیق هرچه بیشتر اختلافات شد. البته رجب طیب اردوغان در سفر به عربستان سعودی و در دیدار با مقامات این کشور سعی کرد خود را یک میانجی بی‌طرف نشان بدهد و اعلام کرد که حمایت ترکیه از قطر جبهه‌گیری علیه هیچ کشوری نیست ولی باز عربستانی‌ها و رسانه‌های آل سعود مواضع تندی علیه ترکیه اتخاذ کردند.
در ماه‌های اخیر نیز شبکه‌های عربی و دیگر رسانه‌های وابسته به آل سعود با دعوت از شخصیت‌های کرد مخالف دولت ترکیه ، این کشور را مورد حملات شدید و انتقاد خود قراردادند .در همین راستا مشاور رئیس‌جمهور ترکیه در امور اقتصادی در اظهارنظری گفت: عربستان کشوری قبیله‌ای است و به‌صورت قبیله‌ای اداره می‌شود و امیدوار است به‌زودی بهار عربی در این کشور اتفاق بیفتد .
تجهیز نیروهای کرد اقلیم خودمختار کردستان عراق به سلاح‌های سنگین در مرزهای ترکیه ، بی‌اعتنایی آمریکا به اعتراضات ترکیه و حمایت هم‌زمان عربستان سعودی از مخالفان و نیروهای مسلح مخالف دولت اردوغان در ترکیه و اقلیم کردستان عراق ، باعث به وجود آمدن چالش‌ها نگرانی‌های جدید امنیتی برای دولت اردوغان گردید. رفتار خصمانه عربستان در قبال معارضان مسلح کردِ دولت ترکیه ،حمایت سعودی‌ها از آن‌ها و درنتیجه به خطر افتادن امنیت و ثبات در مرزهای ترکیه و امنیت داخلی آن، ترکیه را بر آن داشته است تا به فکر ایجاد یک بلوک و ائتلاف تازه‌ای در جهت حفظ امنیت و منافع کشور خود باشد.
در ماه‌های گذشته رابطه ترکیه با کشورهای غربی به‌شدت متشنج شده است. اتحادیه اروپا اخیراً اعلام کرده است که پیوستن ترکیه به این اتحادیه کاملاً منتفی است و استمرار استقرار سامانه دفاع ضد موشکی پاتریوت خود در جنوب ترکیه را تمدید نمی‌کند. ترکیه هم در پاسخ به این رفتار اروپا و غرب تصمیم به خرید سامانه دفاع موشکی اس_۴۰۰ از روسیه گرفت و قرارداد خرید این سامانه موشکی را با روسیه امضا کرد.
درنتیجه ترکیه و اردوغان به این نتیجه رسید، که منافع ترکیه در کنار غرب و عربستان سعودی تأمین نمی‌شود و اگر کنار غرب و عربستان بماند با توجه به حمایت آن‌ها از تجزیه کردستان عراق و تعریف جدید آن‌ها از کشور کردستان بزرگ ، استقلال و امنیت ترکیه با تهدیدات و چالش‌های جدید امنیتی و سیاسی روبرو خواهد شد و چه‌بسا بعد از عراق نوبت ترکیه باشد تا طرح تجزیه آن اجرایی شود.
فلذا ترکیه با روی آوردن به بلوک‌بندی جدید و قدرتمندتری در منطقه که منافع و استقلال ترکیه در آن تأمین شود و با چرخشی سریع از ائتلاف با کشور عربستان و کشورهای غربی به سمت روسیه و ایران روی آورد و وارد یک همکاری سه‌جانبه در همه سطوح با کشورهای ایران روسیه گردید. البته خبرگزاری‌های روسی هم از این تصمیم ترکیه برای همکاری‌های نظامی با روسیه باروی خوش‌استقبال کردند و نوشتند که آغاز این همکاری و بلوک‌بندی جدید در منطقه به نفع ترکیه و البته به نفع روسیه در منطقه است و حاصل آن‌هم ایجاد صلح و ثبات در منطقه خواهد بود.
البته لازم به ذکر است که ترکیه در چند سال اخیر نتوانسته به هیچ‌کدام از اهدافش در منطقه و کشورهای همسایه دست پیدا بکند که بارزترین آن‌ها اشتباهات راهبردی ترکیه در کشور سوریه بوده است. دگرگونی شرایط در منطقه ، تصمیم کردها برای استقلال ، و اختلاف میان کشورهای عربی وهم پیمانان عربستان سعودی ، واگرایی بین روابط این کشورها ، باعث شده ترکیه از ائتلاف عربستان سعودی ناامید بشود و در منطقه خلیج‌فارس در یک انزوا قرار گیرد.
ترکیه با نزدیک شدن به روسیه و ایران و هماهنگ کردن منافع خود با این دو کشور سعی در خروج از این انزوا و بهره‌مندی کشورش از قدرت وتاثیر گذاری ایران و روسیه را دارد تا هم منافع ترک‌ها تأمین بشود و هم از حمایت دو کشور قدرتمند و قوی در مقابله با چالش‌های سیاسی-امنیتی پیش رو بهره‌مند شود.
با پایان کار گروهای تکفیری -وهابی داعش در منطقه که تحت حمایت عربستان سعودی بودند اکنون یک ائتلاف و بلوک جدید که قدرت وتاثیر گذاری به‌مراتب بهتر و بیشتری در منطقه دارد به وجود آمده که همان ائتلاف ضد تروریست ( ایران ، روسیه ، حزب‌الله لبنان) است که می‌تواند در مقابل نقشه‌ها چالش‌های جدید امنیتی ، پیش روی کشورهای منطقه ، که از طرف آمریکا و اسرائیل پی‌ریزی می‌شود بایستد و مقابله کند. بنابراین ترکیه هم به‌عنوان یک کشوری که هرگز خواهان برهم خوردن امنیت و ثبات در منطقه و کشور خودش نیست سعی دارد تا به این ائتلاف قوی وتاثیر گذار نزدیک شده و امنیت خود را تضمین نماید.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!
شماره یازدهم خبرنامه دیده‌بان
۱۷ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۲:۲۳
شماره دهم خبرنامه دیده‌بان
۰۱ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۶
شماره نهم خبرنامه دیده بان
۱۸ تير ۱۴۰۳ - ۱۸:۳۱
شماره هشتم خبرنامه دیده بان
۲۶ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۷
شماره هفتم خبرنامه دیده بان
۱۳ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۰:۱۳
شماره ششم خبرنامه دیده‌بان
۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۶
شماره پنجم خبرنامه دیده‌بان
۲۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۳۷
شماره چهارم خبرنامه دیده‌بان
۱۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۲:۳۳
شماره سوم خبرنامه دیده بان
۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۰۵
شماره دوم خبرنامه دیده بان
۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۳:۳۵
شماره اول خبرنامه دیده بان
۲۱ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۲