طرح آمریکا برای کامل کردن حلقه تحریم نفت ایران

با نزدیک شدن به دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین دیدار مذاکره کنندگان هسته‌ای ایران و اتحادیه اروپا، آمریکا بار دیگر سعی در افزایش فشارهای خود بر ایران دارد. این بار، سخن از طرحی است که در صورت تصویب، یک رژیم تحریمی کامل را علیه بخش نفت ایران اعمال می‌کند؛ طرحی تدوین شده در کنگره که حتی مخالفت دولت آمریکا را نیز برانگیخته است.
 پس از ناکامی آمریکا در متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران با استفاده از تحریم‌های شدید اقتصادی، گروهی از نمایندگان و ‌تحلیلگران آمریکایی، راه جدیدی ‌در این زمینه پیشنهاد کرده اند: قطع ارتباط کامل ایران با بازارهای نفت جهانی.

به نوشته «واشنگتن پست»، طرفداران این طرح استدلال می‌کنند که افزایش تولید نفت در خاورمیانه و نیز آمریکای شمالی، این گزینه را که برای نخستین بار به طور واقعی محاصره نفتی کامل ایران اجرایی شود، از نظر اقتصادی ممکن ساخته است.

این پیشنهاد که هم‌اکنون نسخه‌هایی از آن ‌در ساختمان کنگره دست به دست می‌شود، از سوی شماری از اقتصاددانان و همچنین مقامات دولت آمریکا مورد انتقاد قرار گرفته است. منتقدان هشدار می‌دهند که چنین کاری می‌تواند سبب اخلال در بازهای نفتی، رنجش متحدان آمریکا و نیز افزایش قیمت‌های انرژی شود.

در این زمینه، مقامات کاخ سفید می‌گویند در جست و جوی راه‌هایی جایگزین برای کاهش بیشتر فروش نفت ایران هستند که بخش عمده درآمد خارجی ایران را ‌از آن خود کرده ‌است. در همین حال، هم مقامات دولت و هم اعضای کنگره، در حال تدوین ساز و کارهای جدید مالی هستند تا بتوانند راه‌های گریزی که به ایران اجازه می‌دهد با طرح‌هایی همچون مبادله گاز طبیعی با طلا، به ارز خارجی دست یابد را ببندند.

یکی از سناتورهای آمریکایی که نخواسته نامش فاش شود، در گفت‌و‌گو با واشنگتن پست ضمن اشاره به اینکه بهترین راه برای ضربه زدن به اقتصاد ایران، خارج کردن نفت این کشور از بازارهای جهانی است، گفته تمایل شدیدی در میان سناتورهای هر دو حزب به وضع تحریم‌های جدید علیه ایران وجود دارد.

اما منتقدان این طرح، علاوه بر استدلال‌های پیشین، اشاره می‌کنند که یکی از موانع موجود بر سر راه چنین طرحی، متقاعد کردن کشورهایی چون چین و هند به قطع واردات نفت خود از ایران است. این گروه استدلال می‌کنند که فشار بیش از اندازه آمریکا در این زمینه نیز می‌تواند بازخوردی منفی داشته و به بدبینی این کشور نسبت به سیاست‌های آمریکا منجر شود.

به هر حال، این پیشنهاد جدید که می‌توان آن را نقطه اوج تلاش‌های آمریکا برای ضربه زدن به اقتصاد ایران دانست، در شرایطی مطرح می‌شود که تلاش‌ها برای یافتن راهکاری دیپلماتیک برای موضوع هسته‌ای ایران همچنان ادامه دارد و قرار است فردا دو نشست مهم در این زمینه (یکی میان کاترین اشتون و سعید جلیلی و دیگری میان نمایندگان ایران و آژانس) برگزار شود.

اما در پایان گفتنی است گزارشی که به تازگی در «هافینگتون پست» منتشر شده بود، فاش می‌کرد هدف اصلی آمریکا از تشدید تحریم‌ها علیه ایران، پیگیری سیاست «تغییر نظام» در ایران است. بی‌گمان این پیشنهاد تحریمی جدید را نیز می‌توان در همین راستا مدنظر قرار داده و ارزیابی کرد.