متن سخنان سلطانیه نماینده دایم جمهوری اسلامی ایران نزد آژانس بین
الملی انرژی اتمی در دومین نشست کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری NPT در ژنو
به این شرح است:
ابتدا مایلم حمایت خود را از بیانیه جنبش عدم تعهد در خصوص موضوع مورد بحث
که توسط نماینده محترم اندونزی قرائت شد، اعلام نمایم. اولین و مهمترین
پیام کوتاهی که در این زمینه می توان داد این است که : عدم اشاعه نباید به
تنهایی مورد توجه قرار گیرد. عدم اشاعه و خلع سلاح هسته ای دو روی یک سکه
هستند. کشورهای دارای سلاح هسته ای به بهانه عدم اشاعه، توجه جامعه جهانی
را از اقدامات مستمر خود برای تسلیح هسته ای منحرف کرده اند. عدم موفقیت
معاهده عدم اشاعه طی چهل سال گذشته در زمینه عدم پای بندی به ماده 6 و نیز
ماده 4 در خصوص مسئولیت همکاری برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای
این نکته را اثبات می کند.
تا زمانی که سلاح های هسته ای وجود دارند خطر استفاده از آنها و اشاعه
عمودی و افقی شان نیز وجود دارد. کشورهای هسته ای جهان با حفظ زرادخانه
هایشان و اشاعه افقی آنها از طریق انتقال فن آوری های هسته ای و مواد هسته
ای با درجه نظامی به کشورهایی که عضو معاهده عدم اشاعه نیستند به ظهور
کشورهای جدید دارای سلاح هسته ای کمک کرده اند. این امر به منزله نقض آشکار
تعهدات عدم اشاعه به موجب ماده یک معاهده از سوی برخی کشورهای دارای سلاح
هسته ای می باشد. بنابراین عدم اشاعه نباید فقط به کشورهای فاقد سلاح هسته
ای نسبت داده شود. تاریخ نشان می دهد که اشاعه هسته ای در گذشته و در زمان
حاضر توسط ایالات متحد آمریکا و از طریق توسعه، آزمایش و استفاده از سلاح
های هسته ای رخ داده است. امروزه وجود دهها هزار سلاح هسته ای و خطر
استفاده از آنها بزرگترین تهدید برای تمدن بشری و صلح و امنیت همگانی است.
با توجه به این تهدیدات هیچ چیز نمی تواند قرار داشتن سلاح هسته ای در دست
تعداد اندکی از کشورها را توجیه کند.
با این پیش زمینه، باید گفت که پایبندی کشورهای فاقد سلاح هسته ای به
تعهداتشان مانع از گسترش افق سلاح های هسته ای شده است. در حقیقت فعالیت
های صلح آمیز هسته ای کشورهای فاقد سلاح هسته ای عضو NPT تا زمانی که تحت
نظام پادمان جامع آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دارد هیچ تهدیدی در
ارتباط با اشاعه نمی باشد. بر این اساس جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک
کشور مسئول فاقد سلاح هسته ای که فعالیتهای هسته ای صرفاً صلح آمیز دارد،
قویا به اهداف عدم اشاعه ای معاهده در تمام جنبه های آن متعهد است.
ما بر این باوریم که اجرای کامل و بدون تبعیض معاهده عدم اشاعه هسته ای
نقشس اساسی در پیشبرد صلح و امنیت بین المللی دارد. ما از اجرای متوازن
مفاد معاهده NPT بسیار عقب هستیم. برای رسیدن به این مقصود، کشور من
پیشنهاد می کند که کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه هسته ای در سال 2015
از جمله به موارد زیر توجه نماید:
- از کشورهای دارای سلاح هسته ای بخواهد که تعهدات خود به موجب ماده 6
معاهده عدم اشاعه برای نابودی کامل سلاح های هسته ای را بطور کامل اجرا
نمایند؛
- سازوکاری قوی بوجود آورد تا اجرای ماده یک معاهده از سوی کشورهای
دارای سلاح هسته ای را در مورد انتقال مواد و فن آوری های هسته ای به
کشورهای فاقد سلاح هسته ای راستی آزمایی نماید؛
- برای منع هر گونه همکاری هسته ای با کشورهایی که عضو معاهده نمی باشند تصمیم گیری کند؛
- موارد عدم پای بندی کشورهای دارای سلاح هسته ای با تعهدات شان بویژه
طبق ماده یک معاهده را تبیین و شناسایی نماید و راههای تعامل با چنین
تخلفاتی را که شامل تدابیر پیشگیرانه می گردد، بیابد؛
اجازه دهید در مورد حقایق هشدار دهنده و وظایف اصلی کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه هسته ای در سال 2015 بیشتر توضیح دهم:
یکی از چالش های اصلی معاهده NPT عدم پایبندی برخی کشورهای دارای سلاح
هسته ای بویژه در اروپا، با تعهدات معاهده ای خود از جمله مقررات مربوط به
عدم اشاعه می باشد. در حالی که سازوکار مشخصی برای راستی آزمایی تعهدات
کشورهای فاقد سلاح هسته ای به موجب مواد 2 و 3 معاهده وجود دارد، هیچ
مکانیزم مشابهی برای راستی آزمایی بین المللی موارد عدم پای بندی کشورهای
دارای سلاح هسته ای به تعهدات شان طبق مواد 1، 3، 4 و 6 معاهده ایجاد نشده
است.
بر اساس ماده یک معاهده کشورهای دارای سلاح هسته ای تعهد دارند که سلاح
های هسته ای و یا مواد و فن آوری تولید سلاح هسته ای را به دیگران انتقال
ندهند. بنابراین کشورهای دارای سلاح هسته ای باید از همکاری در زمینه سلاح
هسته ای، تحت هر نوع ترتیبات امنیتی، با کشورهای فاقد این سلاحها و یا
کشورهای غیر عضو معاهده عدم اشاعه خودداری کنند. تحقق کامل اهداف عدم اشاعه
نیازمند اجرای ماده یک معاهده توسط کشورهای دارای سلاح هسته ای می باشد.
بنابراین کنفرانس بازنگری باید مکانیسمی قوی برای راستی آزمایی اجرای ماده
یک معاهده از سوی کشورهای دارای سلاح هسته ای ایجاد نماید.
آمریکا با انتقال صدها سلاح هسته ای به برخی کشورهای فاقد سلاح هسته ای
بویژه در اتحادیه اروپا تحت چتر حمایتی ناتو، به تعهدات خود طبق ماده یک
معاهده که مقرر می دارد " به هیچ عنوان سلاح هسته ای را به دریافت کننده ای
انتقال ندهد "، پای بند نبوده است. سلاح های هسته ای تاکتیکی ارسال شده به
کشورهای عضو اتحادیه اروپا در زیر ساخت های نظامی این کشورها قویاً ادغام
گردیده و خلبانان جنگی و بمب افکن کشورهای میزبان برای نحوه بکارگیری سلاح
های هسته ای آمریکا علیه کشورهای هسته ای و غیر هسته ای آموزش دیده اند.
این امر به منزله عدم پای بندی آشکار هم از سوی کشور ارسال کننده این
سلاحها و هم از جانب کشورهای دریافت کننده، با تعهدات شان به موجب معاهده
می باشد. ما از آمریکا و اروپا می خواهیم که به تعهدات خود طبق معاهده عدم
اشاعه پای بند باشند و استانداردهای دوگانه و سیاست های تبعیض آمیز را رها
نمایند.
آژانس بین المللی انرژی اتمی باید تعهدات پادمان کشورهای اروپایی را که
میزبان سلاح های هسته ای آمریکا در قلمرو خویش هستند، راستی آزمایی کند.
مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید اطلاعات دقیق مربوط به مواد
هسته ای با درجه نظامی، شامل اورانیوم با غنای بالا و پلوتونیوم، محل
نگهداری آنها و حسابرسی منظم میزان این مواد را به اطلاع کشورهای عضو آژانس
برساند. در این زمینه، جمهوری اسلامی ایران به همه ی کشورهای همفکر فاقد
سلاح هسته ای و عضو معاهده NPT پیشنهاد می کند که این موضوع را در چارچوب
آژانس بین المللی انرژی اتمی پیگیری کنند. آژانس باید به اجلاس بعدی کمیته
مقدماتی کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه هسته ای در این خصوص گزارش دهد.
در همین راستا، فرانسه، آمریکا و بریتانیا با انتقال مواد و فن آوری های
هسته ای به کشورهایی که عضو معاهده نیستند و از جمله رژیم صهیونیستی، نه
تنها بر سر راه تحقق جهانشمولی معاهده NPT مانع ایجاد کرده اند بلکه همچنین
به ظهور دارندگان جدید سلاح هسته ای به میزان فوق العاده ای کمک نموده
اند. این امر نقض آشکار تعهدات عدم اشاعه ای این کشورها به موجب ماده یک
معاهده می باشد، بویژه فرانسه که بنیانگزار برنامه هسته ای مخفیانه اسرائیل
است.
تصمیم بی سابقه گروه تامین کنندگان هسته ای (NSG) که یک باشگاه اختصاصی و
غیر شفاف مدعی تقویت رژیم عدم اشاعه می باشد، به معاهده عدم اشاعه هسته ای
آسیب رسانده است. چنین تصمیمی، با تسهیل انتقال مواد هسته ای به یک غیر عضو
معاهده که برنامه فعال سلاح هسته ای دارد، نقض آشکار ماده (2)3 معاهده است
که تصریح می دارد همکاری هر کشور عضو معاهده در فراهم ساختن تجهیزات یا
مواد هسته ای با مقاصد صلح آمیز مجاز نمی باشد مگر آنکه منبع یا مواد شکافت
پذیر، طبق مفاد معاهده تحت نظام پادمان قرار گرفته باشد. تصمیم گروه تامین
کنندگان هسته ای که تحت فشار آمریکا و با حمایت اعضای اتحادیه اروپا اتخاذ
شده است، همچنین نقض آشکار تعهد کشورهای دارای سلاح هسته ای طبق تصمیم
مربوط به اصول و اهداف کنفرانس بازنگری و تمدید معاهده در سال 1995 و سند
نهایی کنفرانس بازنگری سال 2000 برای ارتقای جهانشمولی معاهده NPT می باشد.
هنگامی که یک کشور خارج از معاهده به آسانی و بی هیچ قید و شرطی از همکاری
هسته ای اعضای گروه تامین کنندگان هسته ای بهره مند می شود، این کشور هرگز
انگیزه ای برای پیوستن به معاهده نخواهد داشت. لذا کنفرانس بازنگری باید
در خصوص ممنوعیت هر گونه کمک هسته ای و انتقال فن آوری، مواد و تجهیزات
هسته ای به کشورهای غیر عضو معاهده تصمیمی اتخاذ نماید. این موجب نگرانی
فوق العاده ای است که چنین رویکردی از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا در مورد
برنامه های زیرزمینی سلاح هسته ای رژیم اسرائیل بکار می رود. اجازه دادن به
چنین رژیمی برای ادامه تولید سلاح هسته ای با مصونیت از مجازات، عواقب
سنگینی برای صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی به همراه خواهد داشت.
برای این منظور، نتیجه کنفرانس بازنگری سال 2015، مبنی بر اجرای کامل
تعهدات کشورهای هسته ای در مورد عدم اشاعه، باید به نحوی طراحی شود که
چندین موضوع کلیدی به شرح ذیل را پوشش دهد:
الف) اشاعه توسط برخی کشورهای هسته ای، مهمترین و فوری ترین خطری است که رژیم عدم اشاعه را تهدید می کند.
ب) ماده یک معاهده و اجرای آن توسط کشورهای هسته ای باید از طریق ایجاد یک
ساز و کار راستی آزمایی مشابه آنچه که ذیل ماده سه معاهده وجود دارد،
تقویت گردد.
ج) ضروری است که تمامی موارد عدم پای بندی برخی کشورهای هسته ای به صورت کامل تحت بررسی آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار گیرند.
د) کشورهای هسته ای بایستی تعهدشان نسبت به عدم انتقال مواد، تجهیزات، اطلاعات، دانش و فن آوری به غیر اعضا را مجددا تایید کنند.
ه) ارتباط درونی غیر قابل انکار بین عدم اشاعه و خلع سلاح باید مورد تایید
مجدد قرار گیرد و راهها و ابزارهای لازم جهت روشن نمودن تاثیرات متقابل به
هم پیوسته و عملی آنها شناسایی گردند و اقدامات لازم برای این منظور اتخاذ
گردد.
آقای رئیس،
باید هشدار دهم که همکاری کامل هسته ای با غیر اعضا و معاف نمودن آنها از
مقررات سخت صادراتی مواد و فن آوری هسته ای از قبیل مقررات گروه تامین
کنندگان هسته ای، که نشانه ای دال بر تحسین عدم عضویت در معاهده است یک
عدم پای بندی کاملا روشن از مفاد عدم اشاعه ای معاهده توسط کشورهای غربی
بویژه آمریکا و اتحادیه اروپاست. ضمنا سیاست خصمانه آنها که جلسات معاهده
عدم اشاعه هسته ای را مبدل به میدان نبرد علیه کشورهای عضو معاهده نموده
است، همان گونه که معمولا شاهد هستیم، شواهد روشنی از سیاستهای مبتنی بر
استانداردهای دوگانه بوده و فاقد هیچ اصل ارزشمندی است. آخرین نکته اما نه
کم اهمیت ترین، آن است که استفاده ابزاری از شورای حکام آژانس بین المللی
انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل، و به دنبال آن، اعمال فشارهای سیاسی و
تحریمها علیه کشورهای عضو معاهده، پیامدهای جدی، از یاس گرفته تا خروج از
معاهده، برای یکپارچگی و جهانشمولی معاهده دارد. کنفرانس بازنگری سال 2015
باید به چنین تهدیدات جدی نسبت به معاهده بپردازد و موارد عدم پای بندی
کشورهای غربی به مفاد عدم اشاعه را مورد توجه و بررسی قرار دهد.
آقای رئیس،
در جمع بندی، از طرف دولتم، اینجانب اعلام می نمایم که جمهوری اسلامی
ایران کاملا به معاهده عدم اشاعه هسته ای و موافقتنامه پادمان جامع
(اینفسیرک 214) متعهد است و آژانس بین المللی انرژی اتمی را به عنوان تنها
مرجع صلاحیت دار برای راستی آزمایی فعالیتهای هسته ای کشورهای عضو معاهده
می داند. ایران، آمریکا و شماری از کشورهای غربی که دچار سوء محاسبه در پیش
بینی خود شده بودند و شاید امیدوار بودند که ایران به دنبال دخالت شورای
امنیت و اعمال تحریمها از معاهده عدم اشاعه هسته ای خارج شود را مایوس
ساخته است. جمهوری اسلامی ایران، متعهد به اصولی است که مانع از انتقام
جویی از صدام توسط سلاحهای شیمیایی گشتند در حالی هزاران نفر از عزیزان ما
قربانی سلاحهای شیمیایی شدند. جمهوری اسلامی ایران همچنان یک عضو فعال
معاهده عدم اشاعه هسته ای و آژانس بین المللی انرژی اتمی باقی خواهد ماند و
عزم راسخ دارد تخلفات، بویژه تخلفات معدودی از کشورهای غربی را به چالش
کشیده، کمبودهای معاهده را ترمیم نماید و آژانس و معاهده را در مسیر صحیح
قرار دهد.