چرا آمریکا در افغانستان از «مادر همه بمب‌ها» استفاده کرد؟

تأیید و اذعان به استفاده از سلاح «مادر همه بمب ها» توسط نیروی نظامی آمریکا در افغانستان و علیه داعش ـ که یکی از غول پیکرترین بمب های غیر هسته ای در جهان است ـ در حالی صورت گرفته که بنا به گفته خود مقامات آمریکایی، اکنون تنها حدود 700 تروریست داعشی در این کشور باقی مانده است. این برای اولین بار است که ایالات متحده از این سلاح غیر هسته ای و قدرتمند خود استفاده می کند.

سلاح موسوم به GBU-43/B Massive Ordnance Air Blast یا MOAB که همان مادر همه بمب هاست، بمب یازده تنی است که از سوی نیروی نظامی آمریکا برای اولین بار در ایالت ننگرهار افغانستان در مرز پاکستان و برای هدف قرار دادن تونل ها و غارهای اختفایی و دفاعی داعش مورد استفاده قرار گرفت.

برای مقایسه قدرت تخریبی این سلاح باید گفت: بمب هسته ای که در سال 1945 از سوی آمریکا روی هیروشیما فرود آمد، موسوم به Little Boy، قدرت تخریبی برابر با 15 کیلو تن دارد، و همچنین بمب هسته ای فرود آمده بر سر ناگازاکی، به نام Fat Man قدرت تخریبی برابر با 21 کیلوتن؛ به عبارت دیگر، در حالی که MOAB یکی از بزرگترین و قدرتمندترین سلاح های غیر هسته ای موجود در جهان است، قدرت تخریبی آن بسیار و بسیار پایین تر از بسیاری از سلاح های اتمی است که ایالات متحده در زرادخانه خود داشته و یا از آنها استفاده کرده است.

بمب 10 متری MOAB برای اولین بار در سال 2003 مورد آزمایش قرار گرفت. نشریه NPR گزارش داده که بعد از آزمایش موفق، این بمب در پایگاه های نظامی آمریکا در خاورمیانه ذخیره شده تا در صورت نیاز بر روی هواپیماهای قادر به حمل آن مانند MC-130 – که این بمب را برای اولین بار بر سر داعش فرود آورد – بارگذاری شود. این بمب از سوی ماهواره هدایت می شود که یکی از نقاط برجسته قوت و دقت آن نسبت به بمب BLU-82 Daisy Cutter که نمونه قبلی MOAB است، تلقی می شود.
 
ژنرال «جان نیکلسون»، فرمانده نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان طی بیانیه ای اعلام کرد: از آنجایی که داعش خراسان ـ شعبه افغانستان داعش ـ در حال از دست دادن مواضع خود هستند، از خودروهای انفجاری و انتحاری، سنگرها و تونل ها برای تقویت قوای دفاعی خود استفاده می کنند. این بمب سلاح مناسبی برای رفع موانع ترسیم شده از سوی داعش خراسان و تقویت مواضع تهاجمی ما علیه آنان است.

داعش نسبتا در کشور افغانستان یک گروه تروریستی تازه وارد به حساب می آید. این گروه ورود خود به افغانستان را در ژانویه 2015 اعلام کرد. از آن زمان به این سو، این گروه اقدام به حملات تروریستی و بعضا خونباری در افغانستان و علیه شهروندان غیر نظامی کرده که حتی منجر به انتقادات شدیدی از سوی گروهی مانند طالبان که از سال 2001 در افغانستان علیه دولت و نیروهای آمریکایی مبارزه می کنند، شد.

ایالت ننگرهار دژ مهم داعش در افغانستان است و نیروهای نظامی آمریکایی و افغان در این ایالت درگیری های شدیدی با این گروه تروریستی دارند و از زمین و هوا آنها را آماج قرار می دهند. طی هفته گذشته، یکی از سربازان نیروهای ویژه ارتش آمریکا طی یکی از این درگیری ها جان خود را از دست داد.

نیکلسون در رابطه با این موضوع پیش از این به مرکز مبارزه با تروریسم وست پویینت گفته بود: ما مجموعا چندین سری عملیات علیه داعش خراسان از ابتدای سال 2016 به این سو ترتیب داده ایم و موفق شده ایم که تعداد تروریست های این گروه را به نصف و مساحت تحت اشغال آنها را به دو سوم در افغانستان کاهش دهیم. وی همچنین بیان کرده که طی این عملیات ها 14 رهبر رده بالای این گروه نیز به هلاکت رسیده اند.

وی بیان کرده است: ما به آنها حمله ور شده و افراد آنها را نابود می کنیم، ولی آنها مشغول تطابق خود با این شرایط هستند. ما موفق به کاهش جریان مالی آنها شده اما هنوز موفق به نابودی کامل آنها نشده ایم.

از ابتدای شروع دولت دونالد ترامپ به این سو تعداد عملیات های هوایی و حملات نیروهای نظامی آمریکا به افغانستان افزایش چشمگیری داشته است. از ژانویه تا مارس 2017 نیروهای هوایی آمریکا تعداد 450 بمب را بر سر افغانستان فرو ریخته که اگر تعداد 1300 بمب ریخته شده در کل سال 2016 را در نظر آوریم، می توان گفت، حملات هوایی آمریکا در 2017 تا اینجا با تعداد حملات 2016 به خوبی برابری می کند.

«بیل سالیوان»، سخنگوی ستاد فرماندهی نیروی نظامی آمریکا درکابل به فارین پالیسی گفته است: هدف ما نابودی داعش شعبه خراسان در افغانستان در سال 2017 است. به گفته وی MOAB قادر به نابودی و تخریب کامل تونل ها و سنگرهایی است که داعش از آنها برای فرار از دست نیروهای افغان استفاده می کند.




با این حال، با توجه به تعداد اندک نیروهای داعش در افغانستان و کاهش همین تعداد به اذعان ژنرال آمریکایی، برخی تحلیلگران بر این باور هستند که استفاده از MOAB برای اولین بار در افغانستان نشانگر قابلیتی در این سلاح غول پیکر است که بنا بر انتظارات ایالات متحده، می تواند از آن برای نابوید تاسیسات هسته ای ایران و کره شمالی نیز استفاده کند. در واقع گفته می شود که استفاده از این بمب در افغانستان پیامی به ایران و کره شمالی به شکل همزمان است.





این موضوع را زمانی بهتر درک می کنیم که سخنان لئون پانتا رئیس سابق سیا و وزیر اسبق دفاع آمریکا را در مصاحبه با آن بی سی بازخوانی کنیم که گفته است: وقتی من وزیر دفاع بودم ما در حال کار روی آن سلاح بودیم. خیلی صریح بگویم که این بمب ابتدائا برای هدف قرار دادن احتمالی تأسیسات غنی سازی زیر زمینی در ایران بود. این دغدغه ما بود. این یک سلاح مؤثر است. من آزمایش و تست آن را دیدم. این سلاح می تواند در زیر زمین نفوذ کند.