پدافند رسانه ای ،ضرورتی برای فعالان عرصه ارتباطات کشور

به گزارش پایداری ملی، اسعد فرهادی* در خصوص اهمیت و جایگاه پدافند غیر عامل بسیاری از صاحبنظران و عالمان کشور به عناوین مختلف آن را موردارزیابی و توجه قرار داده اندکه در چند جمله کوتاه به آن اشاره ای خواهیم داشت.

آنگونه می دانیم، پدافند غیرعامل در مواقع تهدید و حوادث باعث زنده ماندن و حفظ نیروی انسانی می شود که با ارزش ترین سرمایه در هر جامعه ای محسوب می شود ،پدافند غیرعامل همچنین سبب صرفه جویی اقتصادی در حفظ زیرساخت ها، تجهیزات و تسلیحات بسیارگران قیمت نظامی و غیر نظامی می شود چراکه مراکز حیاتی و حساس اقتصادی، سیاسی، نظامی، ارتباطی و مراکز عمده علمی و فرهنگی را در برابر حملات دشمن حفظ و ادامه فعالیت در شرایط بحران و جنگ را ممکن می کند. 
پدافند غیر عامل خود به خود باعث افزایش روحیه عمومی شده و در مقابل هزینه های زیادی به دشمن تحمیل می کند بنابراین هزینه های کمتری نسبت به دفاع عامل دارد،که برای تحقق آن نیاز شدید در بکارگیری تمامی تکنیک های روز بوده که رسانه های جمعی در فرهنگسازی و حرکت همسو و هماهنگ افکار عمومی بسیار نقش تعیین کننده ای دارند.

متاسفانه موضوع جنگ امروزه در جهان بسیار مطرح و مشهود است ،البته بر اساس اطلاعات موجود طی چند هزار سال تمدن بشری صرفا 286 سال بدون جنگ ثبت شده و طی نیم قرق اخیر نیز کمتر از پنج هفته دنیا عاری از جنگ و خونریزی بوده ،پس مادامی که زندگی جریان دارد و منفعت طلبی و زیاده خواهی کشور های قوی وجود دارد، حال کشور ما را مستقیم یا غیر مستیم به دفاع و جنگ وا می دارند، با این اوصاف پدافند غیر عامل قطعا بخشی از زندگی همه آحاد جامعه بوده و است و فعالان عرصه ارتباطات و رسانه قطعا باید پیش قرآول باشند.
با توجه به شرایط خاص کشورمان و نیز قرارگیری در معرض انواع بحران ها و سوانح طبیعی ضرورت ایجاد آمادگی پیش از بحران و مدیریت مناسب در زمان وقوع بحران ضروری و از مهم ترین فعالیت های کشور محسوب میشود.

گرچه وقوع حوادث و رخدادهای طبیعی و غیر طبیعی در ایران از دیگر هنگام وجود داشته است ولی سابقه اجرای دفاع غیر عامل در کشور عزیزمان چندان طولانی نیست،البته با تشکیل سازمان پدافند غیر عامل کشور و راه اندازی ادارات کل پدافند در استانداریها و مدیریت های شهرستانی ،واحد های درون اداره ای و کمیته های یازده گانه و تاکید مقام معظم رهبری در این زمینه طی چند سال اخیر شاهد تحولات زیادی در این بخش هستیم که امیدوار کننده است.

البته مهم ترین کار در این عرصه عمومی کردن موضوع برای همه ی اقشار جامعه است که با فرهنگسازی و آموزش باید از طریق دستگاه های آموزشی ، متولیان عرصه پدافند و مهم تراز همه رسانه های جمعی کشور این مهم در جامعه تبیین شود.

بسیج افکار عمومی یکی از رسالت های اصلی رسانه های ارتباط جمعی در هر کشوری است به همین سبب غربی ها و بوی‍ژه نظامیان و سیاسیون آنها به رسانه ها برای رسیدن به مقاصد استعماری خود روی می آورند و نیز به همین دلیل صحنه افکار عمومی به صحنه رقابت و چه بسا جنگ رسانه ها تبدیل شده است؛ مبارزه ای که برنده آن برتری عقاید و برنامه های خود را در این بخش محوری جدید جامعه در اختیار گیرد؛ بنابراین، جای تعجب نیست که مسوولان رده های سیاسی، اقتصادی و نظامی غرب می کوشند تا تسلط همه جانبه بر رسانه های تصویری، صوتی و نوشتاری را به دست آورند. 
با وجود برخی فعالیت های مفید و موثر هنوز رسانه های جمعی کشورمان اعم از صدا و سیما، مطبوعات، خبرگزاری ها و پایگاههای اطلاع رسانی آگاهی و تسلط چندانی به مباحث پدافند غیر عامل ندارند به همین دلیل تاثیر گذاری آنها بویژه در مواقع لزوم و حساس اندک است.

در این ارتباط لازم است اصحاب رسانه ضمن تشکیل نهادهای قوی در قالب های مختلف همچون صنفی و استفاده از افراد صاحب نظر و نخبه آموزش های لازم را به خبرنگاران داده و با هم افزایی و هم پوشانی رسانه ای در قالب سازمان پدافند رسانه ای و یا نظایر آن فعالیت های موثرتری انجام دهند،خانه های مطبوعات در استانها نیز باید در کنار آموزشهای حوزه ارتباطات به موضوع خبرنگاری در زمان بحران و جنگ نیز توجه بیشتری داشته باشند.
کشور ما به دلایل مختلف که به بخشی از آنها اشاره شد بیش از پیش نیازمند پدافند غیرعامل است و در این عصر که از طریق ماهواره و دیگر ابزارهای ارتباطی مورد هجوم هستیم، هر گونه پدافند و اقدام موثری از بروز خسارات سنگین به کشور جلوگیری خواهد کرد لذا جا دارد که نسبت به سرمایه گذاری و آموزش خبرنگاران اقدامات و گام های موثرتری انجام شود.
پرواضح است این اقدامات باعث خواهد شد خبرنگاران هرچه بیشتر از افکار عمومی کشور شناخت بهتری حاصل کنند و با عملیاتی کردن اهداف عالی نظام و اهداف سازمان پدافند غیر عامل برای تحقق آنها روش های مختلف را در رسانه های خود در پیش گیرند.
البته بنا به ضرورت و حساسیت فعالیت رسانه ای ،امروزه باید چند قدم جلو تر باشیم ،به گونه ای که در راستای رشد نکات پدافندی در همه بخش ها با بهره گیری از تکنیک های ارتباطاتی ،موج آفرینی های مختلفی داشته باشیم و بر اساس تحلیل های دلسوزانه سیاسیون کشورمان پیشا پیش دسیسه ها و نقشه های شوم آنها را با اطلاع رسانی درست نقش برآب کنیم.

بدیهی است که فعالیت های رسانه ای با پیوست پدافندی می تواند به دلیل گستردگی نفوذ خود بین مردم و افکار عمومی به عنوان مکمل استراتژی و برنامه های سازمان پدافند غیر عامل در موضوع مهم مهندسی افکار عمومی نه تنها رسالت خود را به نحو احسن انجام دهد بلکه دامنه نفوذ و تاثیر رسانه های خارجی و معاند را بویژه در مواقع حساس کاهش و یا حتی کم اثر و بی اثر کند.
اکنون شبکه های مختلف ماهواره ای جدای از شیطنت ها و جوسازی های خبری، با برنامه های تفریحی و سرگرم کننده در درازمدت باعث یکسان سازی سلیقه اقشار مختلف جامعه و ایجاد شکاف های جدید طبقاتی و تعمیق آنها می شوند.
در همین ارتباط سازمان پدافند رسانه ای و اعضای آموزش دیده و با انگیزه آن می توانند با تشکیل نشست های هم اندیشی راههای مقابله با این هجوم را بررسی و جلو استحاله فرهنگی بایستد و بطور قطع تحقق و اثربخشی این اقدامات علاوه بر تعامل سازمانهای ذیربط نیازمند آموزش، تدبیر، هم افزایی و هم پوشانی رسانه هاست.

بخش عمده ای از نقش پدافند غیر عامل در مدیریت بحرانها چه پیش از وقوع بحران چه در حین بحران ها و چه پس از بحران نقشهای آموزشی و فرهنگ سازی است که این نقش به طور خاص انتظار از رسانه ها و علی الخصوص رسانه ملی می رود نقش آموزشی و فرهنگ سازی در پدافند غیر عامل است.

همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم در حال حاضر مهم ترین چالش این سازمان، موضوع فرهنگ سازی در بین دستگاه های اجرایی و جامعه است که فعالان حوزه ارتباطات با تسلط بر این موضوع میتوانند ،خدمات ارزنده ای به یادگار بگذارند.

نکته ی قابل تامل در موضوع پدافند غیر عامل،حساسیت بر عنوان آن است ،چرا که بی تدبیری در چگونگی نهادینه کردن این مبحث خودش میتواند حاشیه ساز و بحران ساز باشد ، ولی با درایت و تدبیر میتوان همه آحاد جامعه را به موضوع آشنا کرد ودر موقع اضطراری همراهی مردم که حقیقتا بزرگترین سرمایه ی اقتصادی و سیاسی هر کشوری است را به همراه داشت.

به گفته کارشناسان پدافند غیر عامل، عامل اصلی برای مصون سازی کشور شامل سرمایه های مادی، معنوی و زیرساختی در تمام عرصه ها می شود وبسیاری از فعالیت های سازمان پدافند غیر عامل در حوزه سایبری، مجازی، سرمایه زیستی، سرمایه فیزیکی و کالبدی است که تمامی این حوزه به برنامه ریزی مدون در جهت مصون سازی و اقدامات مسلحانه دشمن نیاز دارد،که رسانه های جمعی در تحقق تک تک حوزه های پدافندی نقش موثر و تعیین کننده ای دارند.

فعالان رسانه ای باید بر اساس سواد و تخصص ارتباطاتی خود اطلاعات تخصصی پدافندی را به زبانی ساده برای شهروندان درونی کنند وفعالیت در این حوزه را در تمام طول سال انجام دهند و تنها به هفته پدافند غیر عامل اکتفا نکنند.