شماره چهاردهم خبرنامه دیده‌بان
۱۹ آبان ۱۴۰۳ - ۱۱:۳۳
«فضای مجازی محل امتحانها و تکلیفهای جدید ماست؛ امتحاناتی که ماهیت متفاوتی نسبت به دیگر آزمایشهای انسان در قرون و اعصار گذشته ندارد، ولی متناسب با وضعیت انسان معاصر مختصات خاصی پیدا کرده است.
به گزارش پایداری ملی، «فضای مجازی» موضوعی مهم و تاثیرگذاری است که به سرعت جای خود را حتی فراتر از آنچه باید، در زندگی مردم ایران باز کرده است. اتفاقی که به قول حجتالاسلام پناهیان نه میتوان قیدش را زد و نه میتوان نسبت به آسیبهای مختلف آن بیتفاوت بود.
اما به واقع فعالیت در فضای مجازی، چه تغییراتی در زندگی ایرانیان به وجود آورده است؟ و این تغییرات به بروز چه رفتارهایی خواهد شد؟ در برابر تاثیر شگرف این فضا بر جوانان و نوجوانان ایرانی، چه راهکارهایی اندیشیده شده است و آینده سازان ایران اسلامی در چه فضایی رشد میکنند و تربیت میشوند؟ این موارد تنها بخشی از دغدغههای امروز ما در برابر فضای نامتناهی فضای مجازی است که گرچه ایجادکننده فرصتهای مثبت مختلفی بوده است اما، در صورت نادیده گرفتن تهدیدهای آن بیشک در آینده با مشکلات بزرگی در سبک زندگی و تعامالات اجتماعی جامعه ایرانی خواهیم بود.
سرمشق «تفرد» برای جوان ایرانی
حقیقت آن است که جوان ایرانی، امروز در بحبوحه حضور خود در فضای مجازی تفرد را مشق میکند، رمقی برای پذیرش مسئولیتهای اجتماعی ندارد و با تصوری سطحی از مسائل مختلف، تمام تلاش خود برای تغییر را با فریادهای تلگرامی و اینستاگرامی خود بروز میدهد، درحالیکه خبری از حرکتهای موثر در فضای اجتماعی نیست. این را به راحتی میتوان در فضای فعالیتهای دانش آموزی و دانشجویی یافت، آنچنانکه بسیاری از دانشجویان امروز تحت تاثیر فضای مجازی، نهایت اثرگذاری خود را به بحثهای بینتیجه در شبکههای اجتماعی متوقف کردهاند.
دوگانگی و بحران شکلگیری هویت
حضور در شبکههای اجتماعی بدون آموزش و سواد حداقلی در مباحث رسانه‌ای، زمینهساز ایجاد دوگانگیهای زیادی در برابر نوجوانان و جوانانی شده است که به اقتضای سن خود، بهدنبال شناخت هویت هستند. جوانان در این محیط از آسیبپذیری بیشتری برخوردارند. از آنجا که فضای مجازی در روزگار ما، صحنهای فرهنگی و اجتماعی است که فرد میتواند خود را در موقعیتهای متنوع و نیز نقشها و سبکهای زندگی مختلفی قرار دهد، این خود زمینهای است برای آسیبپذیری شخصیت نوجوان که در نتیجه موجب چند شخصیتی شدن آن خواهد شد.
شکاف بین دونسل در سایه ارتباطات سرد خانوادگی
یکی دیگر از مسائل مورد توجه در همین زمینه شکاف میان نسلهاست. حضور تکنولوژیهای جدید در خانههای ایرانی موجب شده تا زمانهای حداقلی حضور پدرها و مادرها نیز بدون گفتوگو با فرزندان سپری شود. این خلاء ارتباطی در میان دو نسل، باعث بروز فاصلهای شده که به خاطر وجود عوامل متعدد، روز به روز بیشتر میشود.
احساس مثبت و کاذب دانستن!
از طرفی دیگر برخورد سطحی جوانان با شبکههای اجتماعی موجب شده تا با اکتفا به مقوله اطلاعرسانی و کسب اطلاعات مفید و جدید، احساس مثبت ولی کاذبی را در وجود آنان تقویت میکند. در نگاه اول، مطلع شدن از وقایع و حوادث از سر کنجکاوی، چنان اهمیت مییابد که، ارزش زمان در این بین فراموش میشود و نتیجه ساده آن بینظمی و هدر رفت زمان مفید فعالیت است. اساتید اخلاق عادت به بینظمی و عادت به رفتار منفعلانه را از بدترین عادتها که زمینهساز محرومیتهای فراوان از معنویت و عقلانیت میشود و استعدادهای انسان را نابود میکند، عنوان نمودهاند.
حجم بالای پیامهای تبادل شده در فضای مجازی و سرعت بالای انتقال آن، نه تنها باعث افزایش سطح معلومات و درک افراد نمیشود، بلکه باعث نگاه و توجه سطحی نسبت به موضوعات مختلف خواهد شد. وحید یامین پور در اینباره میگوید: «ما مردمی شدیم که اطلاعاتمان ظاهرا زیاد است اما ادراکمان از معانی پیامهایی که دریافت میکنیم بهشدت پایین است. وقتی با کوتاه شدگی زمان مواجه میشویم زمان دریافت پیامها کوتاه میشود، فرصت هضم پیام از بین میرود، فرصت درک معانی از بین میرود، معانی دیگر در وجود نفوذ نمیکنند».
خطر دریافت اندیشههای نو، بدون تحلیل
گرچه آزادی بیان و طرح اندیشههای متضاد، از اهداف اولیه و به عنوان فرصتها و نکات مثبت فضای مجازی از آن یاد میشود اما چنانچه اندیشهای بدون هیچ بنیان و اساس معتبری یا مطلبی بدون منبع و ماخذ درست و روشنی منتشر گردد، با توجه به عدم تحلیل و بررسی مخاطب بدون بررسی و تحقیق در مبانی و زوایای پنهان اندیشههای نو ظهور و اطلاعات و پیامهای دریافتی، صرفا به خاطر کثرت و رواج بیحدوحصر آن در فضای مجازی، تحت تاثیر آن قرار میگیرند که این موضوع برای همه مخاطبین به ویژه جوانان مسأله ویژه و با اهمیتی است.
خلوت و انزوا زمینهساز اعتیاد مجازی
تغییر نوع تعامل انسانها با یکدیگر، سوغات مدرنتیه در عصر ما محسوب میشود و فرهنگهای مختلف و بسیاری از رسم و رسومهای زندگی ایرانی را تغییر داده است. بسیاری از افراد، بیشتر ترجیح میدهند در محیطی آرام و خلوت، از اینترنت استفاده کنند. این خلوت را در تعاملات نوجوانان و جوانان به سادگی میتوان دید اما نکته قابل توجه آن است که خلوت و انزوا به این سبک در طولانی مدت، برخی مشکلات روانی مانند گوشهگیری و در نهایت افسردگی را در پی خواهد داشت و شادابی و نشاط را از این قشر موثر جامعه خواهد گرفت. از اعتیاد مجازی نیز به عنوان یکی دیگر از ثمرات انزوا در دراز مدت میتوان یاد کرد.
دسترسی به محتوای نامناسب، آسانتر از همیشه!
اما در کنار موارد ذکر شده به عنوان آثار حضور و فعالیت در فضای مجازی، محتوای جاری در شبکههای اجتماعی نیز یکی دیگر از موضوعات در خور توجه است. با ظهور شبکههای اجتماعی، جلوگیری از دسترسی به محتوای نامناسب به ویژه برای سنین پایین، به مانند گذشته میسر نیست. امروزه محتوای غیر اخلاقی و پیامهای تضعیفکننده اعتقادات جوانان به راحتی در دسترس نوجوانان قرار میگیرد.
منبع: هفته نامه پنجره
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!
شماره سیزدهم خبرنامه دیده‌بان
۱۵ آبان ۱۴۰۳ - ۱۳:۲۰
شماره دوازدهم خبرنامه دیده‌بان
۲۰ شهريور ۱۴۰۳ - ۲۲:۴۹
شماره یازدهم خبرنامه دیده‌بان
۱۷ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۲:۲۳
شماره دهم خبرنامه دیده‌بان
۰۱ مرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۶
شماره نهم خبرنامه دیده بان
۱۸ تير ۱۴۰۳ - ۱۸:۳۱
شماره هشتم خبرنامه دیده بان
۲۶ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۵۷
شماره هفتم خبرنامه دیده بان
۱۳ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۰:۱۳
شماره ششم خبرنامه دیده‌بان
۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۶
شماره پنجم خبرنامه دیده‌بان
۲۳ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۳۷
شماره چهارم خبرنامه دیده‌بان
۱۲ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۲:۳۳
شماره سوم خبرنامه دیده بان
۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۰۵
شماره دوم خبرنامه دیده بان
۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۲۳:۳۵
شماره اول خبرنامه دیده بان
۲۱ فروردين ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۲