کارشناسان اندیشکده «رند» معتقدند ایران در رأس اهدافی قرار دارد که آمریکا باید با سیاستهای خود از جمله کنترل دسترسی به بازارهای جهانی، حمایت از اپوزیسیون داخلی و حملات سایبری، برای نفوذ و تغییر حکومت در آن اقدام کند.
به گزارش پایداری ملی، «سازمان رَند» اندیشکده مطرح آمریکایی وابسته به نیروهای مسلح این کشور طی گزارشی، گزینههای آمریکا برای تأثیرگذاری و اجبار دشمنان به تن دادن به منافع واشنگتن را بررسی کرده است.
این گزارش که تحت عنوان «قدرت اجبار: مقابله با دشمنان بدون رفتن به جنگ» منتشر شده، ابعاد مختلفی از سیاست «قدرت اجبار» آمریکا را توصیف میکند. منظور «دیوید گامپرت» و «هانس بینندایک» نویسندگان این گزارش از سیاست «قدرت اجبار» با توجه به سؤالی قابلدرک است که در ابتدای این گزارش پرسیده شده است: «چه جایگزینهایی برای زور [و اقدام نظامی] وجود دارد که [بتوانیم به کمک آنها] کشورهای نادوست را مجبور کنیم تن به خواستههای آمریکا بدهند؟»
نکاتی که پیش از این رهبر انقلاب بارها به آن اشاره کردند
در ادامه این گزارش به نکات کلیدی و خلاصهای از گزارش «سازمان رند» میپردازد. گزارش مذکور حاوی نکاتی است که چه بسا همه آنها از سالها پیش توسط مقام معظم رهبری تشریح شده است. تقویت اقتصاد، عدم وابستگی به نظامهای مالی و اقتصادی بینالمللی، مقابله با راههای نفوذ دشمن و عدم همراه شدن منتقدان و مخالفان داخلی با جریانهای خارجی و آمریکایی، و همینطور تقویت ظرفیتهای سایبری کشور همه نکاتی هستند که رهبر انقلاب به آنها اشاره داشتهاند و خلأ در هر یک از این زمینهها به شکلی تکاندهنده در گزارش اندیشکده «رند» به عنوان ابزارهای اعمال قدرت آمریکا مورد توجه قرار گرفته است.
این اندیشکده تأثیرگذار آمریکایی در ابتدای گزارش خود توضیح میدهد که چرا آمریکا به جای جنگهای فیزیکی و سنتی باید به دنبال راهکارهای دیگری باشد که البته به اندازه جنگ نظامی و حتی بیشتر بر کشورهای دشمن آمریکا تأثیرگذار باشند. در گزارش «رند» در اینباره میخوانیم: «افزایش هزینهها و خطرات جنگ نظامی و تشدید سوءظن عمومی درباره جنگهایی که آمریکا به راه میاندازد، اهمیت «قدرت اجبار» آمریکا را افزایش داده است.»
نویسندگان گزارش ادامه میدهند: «در همین حال، جهانی شدنِ تجارت، سرمایهگذاری، امور مالی، اطلاعات، و انرژی گزینههای «قدرت اجبار» آیندهداری را در اختیار آمریکا میگذارد، به ویژه در برابر دشمنانی که وابسته به دسترسی به این بازارها و نظامها[ی مالی و غیره] هستند.» بدون شک ایران یکی از کشورهایی است که تا کنون به بازارها و نظامهای مالی بینالمللی (طبق تعریفی که مدنظر نویسندگان گزارش است) وابسته نبوده، اما پس از برجام عملاً تلاش میکند خود را به دام این وابستگی بیندازد.
این موضوع وابستگی به نظامهای بینالمللی اگرچه اولین زنگ خطری است که در گزارش به گوش میرسد، اما تنها زنگ خطر نیست و در اینباره توضیحات بیشتری نیز ارائه خواهد شد. اندیشکده «رند» پس از توضیح درباره علت نیاز آمریکا به استفاده از گزینههای غیرنظامی، به معرفی «جذابترین گزینههای «قدرت اجبار» آمریکا» میپردازد: «تحریمهای مالی، حمایت از اپوزیسیون سیاسی غیرخشن مقابل رژیمهای متخاصم، و عملیاتهای تهاجمی سایبری.»
نویسندگان گزارش توضیح میدهند که «قطع دسترسی به نظام بینبانکی جهانی میتواند رنجهای شدید و افزاینده اقتصادی [به دشمن] وارد کند و با توجه به واکنش [کشور] هدف، کالیبره شود: از هدف قرار دادن اشخاص، تا آسیب زدن به بخشهای مدنظر، تا کاهش سرعت فعالیتهای اقتصادی [یک کشور] در کل.»
اقتصاد مقاومتی تنها راه ممکن
کارشناسان اندیشکده «رند» سپس به نکتهای اشاره میکنند که بسیار جالب توجه است: «[طراحی] تحریمهای اقتصادی علیه چین، نسبت به تحریمها علیه روسیه یا ایران، پیچیدهتر و اجرا و حفظ آنها دشوارتر، و برای اقتصاد جهان خطرناکتر است.» این نکته یعنی چنانکه رهبر انقلاب دهها بار تأکید کردهاند، پیشرفت اقتصادی برای کشوری مانند ایران اگرچه به ظاهر یک مسئله داخلی است، اما میتواند اجرای تحریمها توسط آمریکا یا هر کشور و نهاد دیگری علیه آن کشور را با مشکل مواجه کند، تا آنجا که تحریم کشوری که اقتصاد پیشرفته دارد، نه تنها آن کشور را تهدید نمیکند، میتواند اقتصاد دنیا را به خطر بیندازد.
چنانکه روابط چین و آمریکا بیش از هر چیز ماهیت اقتصادی دارد و تحت تأثیر قدرت اقتصادی چین (و نه آمریکا) است، برجام نیز باید مطابق با دستورات مقام معظم رهبری یک توافق صرفاً «هستهای- تحریمی» تلقی شود و هیچ ارزش و اعتبار دیگری نداشته باشد. این در حالی است که باور کردن وعدههای فریبندهای مانند «تبدیل ایران به بازیگری مؤثر و مثبت در تحولات منطقهای» یا «ورود ایران به جامعه جهانی» میتواند توافق هستهای را به قویترین ابزار آمریکاییها برای نفوذ در ایران تبدیل کند.
عملیاتهای سایبری
اندیشکده «سازمان رند» در توضیح گزینه سوم برای اعمال قدرت آمریکا در جهان هم مینویسد: «عملیاتهای سایبری تهاجمی نیز گزینهای با نتیجه زیاد و ریسک بالا هستند. اگر این عملیاتها ماهرانه [به سوی دشمن] هدف گرفته شوند، میتوانند عملکرد و اعتبار دولتها و بازارها را مختل کنند و در نتیجه ارزش «اجبار» داشته باشند.»
«رند» نهایتاً پیشنهاداتی را هم به دولت آمریکا میدهد تا بتواند با استفاده از آنها «قدرت اجبار» خود را علیه دشمنانش تقویت نماید. اولین پیشنهاد این است که «آمریکا و دوستانش باید [تیغ] توانایی خود را برای نظارت بر داراییها و جریانهای مالی و برای منزوی کردن کشورهای سرکش و بانکهایی تیز کنند که با این کشورها تجارت میکنند.»