اتحاد و یکپارچگی 1+5 در حال فروپاشی است

■ اختلاف نظر بین گروه ۱+۵ ■ 

خاویر سولانا، رییس سابق نیروهای ناتو، که بین سال‌های 2003 تا 2009 مسئول اروپایی مذاکره با ایران بود طی یک سخنرانی در موسسه‌ی بروکینگز، به بیان این موضوع پرداخت که روسیه و چین، به طور خاص، در صورت به بن بست رسیدن مذاکرات آلماتی در روزهای پنجم و ششم آوریل، با وضع فشار و تحریم بیشتر علیه ایران مخالفت خواهند کرد.

او به حضار گفت: من فکر می‌کنم میزان اتحاد و یکپارچگی گروه 1+5 در حال از بین رفتن است، و علت اصلی آن موضوع سوریه است. باید به خاطر داشت که روسیه و چین بر سر موضوع سوریه با آمریکا و اروپا هم عقیده نیستند، و این خود موضوع مهمی است. این موضوعی جزئی نیست، چرا که روابط ایران و سوریه از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر ما در این مورد با یکدیگر اتحاد نداشته باشیم، خیلی سخت خواهد بود که بخواهیم این مشکل را حل کنیم. او در ادامه می‌افزاید: سوریه از اهمیت زیادی برای ایران برخوردار است، و فکر نمی‌کنم بدون در نظر گرفتن موضوع سوریه بتوان به راه حلی برای برنامه‌ی هسته‌ای ایران دست یافت.

■ بدون در نظر گرفتن بحران سوریه نمی‌توان به نتیجه‌ی مذاکرات هسته‌ای با ایران امیدوار بود ■ 

او معتقد است سوریه تنها موضوع مهم در این بین نیست، و می‌گوید نشست هفته‌ی گذشته‌ی گروه بریکس در آفریقای جنوبی که متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و کشور میزبان است و کار خود را روی موضوعات اقتصادی متمرکز کرده است، به اتفاق نگرانی خود را در رابطه با خطرات حمله‌ی نظامی و تحریم یک جانبه علیه ایران بیان داشتند و تاکید کردند که اختلافات موجود با ایران فقط باید از طریق دیپلماتیک حل شود.

به گفته‌ی سولانا، قدرت‌های در حال ظهور، به شکل فزاینده‌ای از تحریم‌های اعمال شده بر واردات نفت و گاز از ایران ناراضی هستند، خصوصاً این که این موضوع هم زمان شده است با تخمین‌های انجام شده مبنی بر این که در صورت کنار زده شدن کامل ایران از بازار، شاهد یک جهش در قیمت انرژی خواهیم بود.  او می‌گوید این چیزی است که نه چین و نه هیچ کشور دیگری خواهان آن نیست و این که شاید چین بخواهد برای حفظ رشد اقتصادی خود، واردات نفت از ایران را افزایش دهد.  در این بین، سؤالاتی از آقای سولانا در ارتباط با احتمال پیشرفت دور دوم مذاکرات در آلماتی قزاقستان پرسیده شد که قرار است دو هفته بعد از نشست کارشناسی استانبول بین ایران و گروه 1+5 برگزار شود.

بنا به گفته‌ی لورا روزن، یک مفسر آگاه و پیگیر این مذاکرات از المانیتور، طرف ایرانی متعهد شده است که موضوع تعلیق شش ماهه‌ی غنی سازی بیست درصدی را بررسی کند و ذخیره‌ی اورانیوم بیست درصدی خود را برای مصارف پزشکی به اکسید اورانیوم تبدیل کند و غرب نیز در ازای آن و در جهت اعتماد سازی می‌بایست از فشار تحریم‌های اقتصادی کم کند. تصور آن‌ها این بود که تهران را تا حدودی به سمت پیشنهادهای ارائه شده توسط 1+5 در دور اول مذاکرات قزاقستان در ماه فوریه متمایل ساخته‌اند.

■ کاستن از تحریم‌ها در قبال توقف غنی سازی بیست درصدی ■ 

در آن زمان، این شش قدرت متعهد شدند که از فشار تحریم‌ها کم کنند، که از آن جمله می‌توان به صدور مجوز برای ترکیه و دیگر کشورها اشاره کرد تا بتوانند در ازای واردات نفت و گاز از ایران طلا بپردازند، و تهران نیز در مقابل باید متعهد می‌شد تا غنی سازی بیست درصدی خود در تأسیسات زیرزمینی فردو را به حال تعلیق درآورد، و ذخیره‌ی اورانیوم بیست درصدی خود را به خارج از کشور بفرستد؛ و به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای اجازه‌ی بازرسی از همه‌ی تأسیسات را بدهد. بنا به گفته‌ی منابع مورد استناد روزن، ایران ایرادات زیادی را به این پیشنهاد در نشست کارشناسی استانبول وارد کرده است.

گری سیمور، که مشاور هسته‌ای ارشد باراک اوباما در دوره‌ی ریاست جمهوری اول او بود، روز دوشنبه به حضار موسسه‌ی بروکینگز گفت که او فکر می‌کند پیشنهاد گروه 1+5 پیشنهاد خوبی برای ایران بوده است، اگر که این کشور واقعاً به دنبال یافتن فرجه‌ای برای تحریم‌هاست، چرا که آمریکا و سه کشور اروپایی با وجود عدم یک اجماع جهانی قصد دارند تا تحریم‌های بیشتری را وضع کنند. اما او مردد است که بتوان در مذاکرات آلماتی به آن دست پیدا کرد. او می‌گوید: من نسبت به نتیجه‌ی این مذاکرات آن چنان خوش بین نیستم و فکر می‌کنم که تعیین یک هدف در این دور از مذاکرات یک اشتباه باشد. او می‌افزاید: اگر آن‌ها با دور بعدی مذاکرات موافقت کنند، این پروسه ادامه خواهد یافت، اما گمان می‌کنم تا حدی خوش‌بینانه و غیر واقعی باشد که تصور کنیم در این دور به یک راه حل خواهیم رسد.

■ دو طرف این مذاکرات از دیپلماسی برای اثبات حقانیت خود استفاده می‌کنند ■ 

او می‌گوید: هر دو طرف از دیپلماسی در جهت رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند: ایرانی‌ها از دیپلماسی استفاده می‌کنند تا نشان دهند که پیشرفت وجود دارد و تحریم‌های بیش تر هیچ توجیهی ندارند، و تا جایی که به نظر می‌رسد پیشرفت وجود دارد، می‌توان به حفظ ارزش ریال کمک کرد. سیمور هم اکنون در مدرسه‌ی دولتی کندی در دانشگاه هاروارد مشغول به کار است.

او می‌افزاید: آمریکا نیز از دیپلماسی در جهت اثبات لجاجت و بی منطق بودن ایران و در عین حال برای اثبات ضرورت تحریم بیشتر استفاده می‌کند؛ و این پروسه به همین منوال ادامه خواهد یافت، و اگر این دور از مذاکرات بدون نتیجه به پایان برسد، آمریکا و سازمان ملل متحد به دنبال وضع تحریم‌های بیشتر خواهند بود تا فشار را بر ایران افزایش دهند، و من فکر می‌کنم ایران می‌تواند بعد از انتخابات ریاست جمهوری ماه ژوئن برای پذیرش این توافق کوچک تصمیم گیری کند.

او تاکید می‌کند که رهبر ایران، آیت الله علی خامنه‌ای، هم می‌خواهد که از حمله‌ی نظامی آمریکا جلوگیری کند و هم قصد دارد تا توانایی رسیدن به سلاح هسته‌ای را کسب نماید، چرا که معتقد است این کار می‌تواند قدرت بیشتری را در قبال آمریکا به آن‌ها بدهد، چرا که بر این باورند که آمریکا قصد نابودی جمهوری اسلامی را دارد. در مورد سوریه، سیمور معتقد است که تغییر رژیم می‌تواند موجبات توافق با ایران را فراهم بیاورد، چرا که رهبر این کشور خود را در یک نوع انزوا خواهد یافت، و فشار بیشتری را حس خواهد کرد، و احتمال دارد که بخواهد یک توافق تاکتیکی را با غرب به منظور کاهش فشارها و انزوا انجام دهد.

■ یکپارچگی 1+5 تا به حال یک معجزه بوده اما این اتحاد به شکل فزاینده‌ای در خطر است■ 

او می‌گوید: این موضوع نمی‌تواند در تمایل رهبر ایران برای به دست آوردن توانایی سلاح‌های هسته‌ای خللی وارد کند. من فکر می‌کنم این موضوع وی را تایید می‌کند که بهترین راه برای تعریف کردن خود در قبال کشورهایی مانند آمریکا داشتن این توانایی خواهد بود. به هر حال، سولانا می‌گوید که غرب باید تعامل خود با روسیه را افزایش دهد، چه بر سر موضوع ایران و چه بر سر موضوع سوریه. سولانا که دو هفته پیش با رییس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین دیدار داشته است، می‌گوید: بی اعتمادی زیادی نسبت به آمریکا و اهدافش در ارتباط با سوریه وجود دارد، و ترس من از این است که آن‌ها ممکن است در مورد رابطه با ایران خونسرد تر شوند، و این می‌تواند موجب شکسته شدن تعاملی شود که گروه پنج به علاوه‌ی یک برقرار کرده بود. او می‌گوید: یکپارچگی 1+5 تا به حال یک معجزه بوده است اما این اتحاد در حال حاضر به شکل فزاینده‌ای در خطر است.