به عنوان مثال در دوران دفاع مقدس شاهد یک جبهه بندی کامل از استکبار جهانی علیه انقلاب اسلامی بودیم که در طول آن قدرتهای بزرگ با تمام وجود اقدامات و تصمیماتی بسیار جدی علیه انقلاب اسلامی نوپا و جوان اتخاذ نمودند که بخش های بسیاری از آن تجارب ، فشار ها و تهدیدات اشاره می شود.
تهدیدات و اقدامات اقتصادی دشمن در دوره دفاع مقدس :
تحریم ها :
در طول دفاع مقدس چندین بار و در چند حوزه تحریم های گسترده ای علیه کشور اتخاذ شده از جمله این تحریمها مینوان به تحریم کامل اقلام دفاعی و نظامی تا تحریم داماتو و تحریم های اقتصادی اشاره کرد به عنوان مثال با ارزان کردن قیمت نفت از طریق از طریق سرازیر کردن بخشهایی از ذخائر راهبردی نفت آمریکا در بازار و نیز جریمه کردن بانک های جمهوری اسلامی و ایجاد ممنوعیت و سقف دلاری برای عقد قراداد های صنعتی و همچنین جریمه کشورهایی که به نوعی منابع مالی در مشارکت در پروژه های نفتی جمهوری اسلامی ایران را در قالب قراردادهای فاینانس تامین می کردند ، اشاره کرد .
حمله به زیر ساختهای اقتصادی :
در طول جنگ شاهد بمباران مکرر زیرساختهای اقتصادی کشور همچون پایانه نفتی و صادرات خارک ، پالیشگاه های آبادان و سایر تاسیسات نفتی در خوزستان و بنادر و اسکله صادراتی در ساحل خلیج همیشه فارس بودیم از آن گذشته میتوان به حمله هوایی به شناور ها و کشتیهای که محموله هایی برای ایران حمل و ترابری نیز اشاره نمود . آسیب دیدن زیر ساختهای اقتصادی کشور در اثر بمباراتن و حملات دشمتن بعثی تاثیرات جدی بر فعالیتهای اقتصادی کشور گذاشت ولی علی رغم همه این تهدیدات و فشارها همواره انقلاب اسلامی ، سربلند و ایستاده مقاومت کرد .
در این دوران دشمنان از یک طرف با ارزان کردن قیمت نفت و از طرف دیگر با حمله به شناور ها و نفتکشهای را که حامل نفت جمهوری اسلامی ایرا نو نیزحمله به پایانه های صادراتی نف ت تلاش می نمودند تا درآمدهای ارزی کشورر را که وابستگی بالایی به آن داشت کاهش دهند .
برابر آمار منتشر شده در سالهای جنگ با حدود 12 میلیارد دلار کشور و جنگ و مردم اداره می شدند .
حوزه مردم و تامین نیازهای معیشتی :
از نظر تولید داخلی و تامین نیازهای معیشتی:
از نظر تولید داخلی و تامین نیازهای معیشتی مردم ، در اکثر اقلام وابستگی به خارج کاملا مشهود بود چرا که موادی همچون
پنیر ، روغن ، برنج ، گندم ، آرد و امثالهم بیشترین سهم واردات ما را تشکیل می داد اما به شهادت مردم نسل جنگ ، کشور در بهترین حالت ممکن اداره میشد . هرچند اکنون نظام کوپنی اقلام اساسی مردم با توجه به بعضی اشکالات یا سو استفاده ها به بدی یاد می شود ولی باید اذعان داشت که نظام کوپنی در دوران جنگ توانست آذوقه مورد نیاز و سایر اقلام ضروری را به صورت عادلانه تامین و توزیع نماید و یک راهبرد مناسب اقتضایی برای زمان جنگ ارزیابی شود .
وحدت نظر مسئولین کشور :
در پرتو زعامت و رهبری حضرت آیت ا... خمینی و یاران با وفایی چون خامنه ای ، بهشتی ، هاشمی ، رجایی ، باهنر ، قدوسی و سایر مسئولین یک وحدت عمل در مسئولین کشور حاکم بود . هر چند بعضا اختلاف نظری بین نخست وزیر و رییس
جمهور وقت و یا سایر مسئولین دیده می شد و مردم کمترین نگرانی را از اختلاف احتمالی موجود بین مسئولین نداشتند .
شرایط امروز کشور
اگر بخواهیم با نگاهی منصفانه به شرایط امروز کشور نگاه کنیم می توانیم همان محور محور هایی که دفاع مقدس را بررسی شده اشاره نماییم
تحریم های دشمن :
به اعتراف همگان به بهانه واهی تحریم های دشمن در قالب یک جنگ تمام اعیار اقتصادی علیه کشور برقرار شده است .
دشمنان قسم خورده این ملت به بهانه تحریم ها مردم و ملت ما را مورد هدف قرار دادند ، شاید در مطالعه تجربیات جنگ ها و تحریمهای اقتصادی علیه کشور هیا مختلف توسط استکبار جهانی این مدل جنگ اقتصادی از پیشرفتگی و هوشمندی بیشتری برخوردار باشد .
امروز کشور در شرایط موجود از پایداری و ایمنی و قدرت دفاعی بسیار بالایی برخوردار می باشد که نتیجه آن بازدارندگی مقتدرانه در منطقه و ضریب بالای امنیت کشور است .
چرا که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با حداکثر توان و اقتدار از خاک و قلمرو جمهوری دفاع می کنند و این شرایط از قبل انقلاب تا امروز منحصر به فرد بوده و این نیرو ها در حداکثر آمادگی ممکن به سر می برند.
قدرت بازیگری سیاسی جمهوری اسلامی نیرز در منطقه کاملا ارتقا یافته و در شخصیت یک قدرت منطقه ای برای امنیت کشور و منطقه ایفای نقش می نماید .
در آمدهای ارزی :
شرایط امروز کشور خوشبختانه از نظر در آمد های ارزی نسبت به دوران دفاع مقدس بسیار بالاتر می باشد همچنین درآمد ارزی حاصل از صادرات غیر نفتی در سال 90 ............... دلار می باشد که نشان دهنده قدرت مناسب صادرات تولیدات غیر نفتی و رشد خوب علی رغم تهدیدات و تحریمها است . فروش نفت جمهوری اسلامی به رغم مشکلات به وجود آمده توسط تحریم های دشمنان در حد مناسبی است و توانسته تولیدات خود را در سقف مطلوب حفظ نماید .
تامین مایحتاج مردم :
در دوران پرافتخار دفاع مقدس اکثر نیازمندیها از خارج وارد میشدد اما امروزه بیش از 75 % نیازهای اصلی کشور البته با کمی وابستگی در حوزه مواد اولیه در داخل تولید می شود همچنین در تامین نیاز های اصلی کشور تقریبا خود کفا هستیم و قادریم باکمی همت و تمرکز بر مساله سایر وابستگی های حداقلی را در حوزه تامین مایحتاج اولیه برطرف می نماییم .
وحدت نظر مسئولین در کشور:
در حال حاضر در مورد منشا مشکلات اقتصادی کشور میان مسئولین اختلاف نظر هیا وجود دارد و این اختلاف نظرها به حوزه مدیریت اقتصادی هم کشیده شده و سایر دستگاههای مسئول را به هماهنگی کشانده شده است .
تصمیمات مجلس محترم در حوزه اقتصادی ، فعالیت های دستگاههای کنترلی و نظارتی نیز تلاش برای کمک به حل مساله فائق آمدن بر مشکلات اقتصادی است ولی اقتصاد کشور علی القاعده بایستی با محوریت و هماهنگی دولت به عنوان مسئول اقتصادی کشور اقدامات و تصمیمات اتخاذ شود .
سخنان گهر بار مقام معظم رهبری در ملاقات با مردم بجنورد با تاکید بر هم دلی و وحدت عمل و هماهنگی در حوزه اقتصادی و پاس ندادن مشکلات به هم نیز بر این موضوع تاکید مجدد دارد .
راهکارها :
به نظر می رسد با استفاده از تجربیات دوران دفاع مقدس ، بسیار از آن دوران قوی تر و منسجم تر و کارآمد تر هستیم لذا می توان با بهره جستن از رهنمود های مقام معظم رهبری در بخش اقتصادی روی محور های زیر اقدام کرد :
وحدت عمل مسئولین در حوزه های اقتصادی و سیاسی
طرح اختلافات و تفاوت دیدگاه در جلسات تخصصی و نپرداختن در رسانه ها .
تنظیم استراتژی اقتصاد مقاومتی با محور های زیر :
1- تولید داخلی نیازهای اساسی کشور با توجه به الویت ها .
2- تمرکز بر تامین نیازهای معیشتی مردم و کنترل قیمت آن ها .
3- خارج کردن اقتصاد کشور در حوزه ارزی از دلالی و واسطه گری و اتخاذ یک راهبرد مقاومتی برای دوران برون رفت از شرایط موجود
4- ارتقاء سطح ذخایر راهبردی اقلام مورد نیاز مردم برای قابلیت مدیریت بهتر آن .
5- ایجاد و تقویت مدیریت اقتصادی کشور با مراقبت و پایش تهدیدات ، کنترل تامین اقلام ضروری ، کنترل و نظارت بر قیمتها ، برخورد با متخلفین و سو استفاده کننده ها .
* دکتر غلامرضا جلالی فراهانی