گروه استان‌ها: نگاهی به جلسات برگزارشده در هفته‌های متوالی در استان همدان نشان می‌دهد که از بین بردن مزارع کشت سبزی آلوده در استان همدان سال‌هاست كه در جلسات متعدد فرمانداری‌ها و استانداری همدان مطرح می‌شود اما هنوز منجر به متوقف شدن این روند نشده است.
نگاهی به وضعیت آبیاری سبزی‌ها در همدان بیانگر این واقعیت است که هنوز برگزاری صدها جلسه و پیگیری‌های انجام‌شده مثمر ثمر نبوده چراکه به‌عنوان نمونه موارد متعددی از آبیاری سبزی‌ها با آب‌های آلوده فاضلاب در شهرک فرهنگیان همدان و حتی دریکی از ورودی‌های شهر همدان قابل‌مشاهده است.
از سمت میدان فرودگاه همدان که وارد این شهر می‌شویم مزارع سبزی تنگاتنگ هم و یکی پس از دیگری حوضچه‌ای ساخته و از چاهی حفرشده آبی را در مزرعه با فشار از لوله‌ای به قطر ۳۰ سانتی‌متر به داخل حوض هدایت کرده و عنوان می‌کنند که آبیاری در این مزرعه از آب سالم است حال‌آنکه واقعیت غیرازاین است.
جنگ با سلامت مردم
ناگفته پیداست محصولاتی كه با آبیاری به‌وسیله فاضلاب به‌دست‌آمده‌اند سلامت انسان‌ها را به خطر می‌اندازند و كشاورزی كه با فاضلاب مزرعه خود را آبیاری می‌كند مستقیماً با سلامت مردم در حال جنگ است چراکه مردم هنوز شست‌وشو و ضدعفونی کردن سبزی را به‌خوبی انجام نمی‌دهند.
گذشته از این موارد به سراغ یکی از مراکز فروش سبزی در شهرک فرهنگیان همدان رفتم، مرکزی که به احترام شهروندان از مبلمان و فضای میزبانی مشتریان به‌عنوان یک امتیاز استفاده کرده و هر فردی که یک‌بار گذرش به این مزرعه افتاده از وی به نیکی یاد می‌کند.
پس از طی کردن مسافتی نه‌چندان طولانی به مزرعه‌ای رسیدم که صف خرید سبزی در آن به سه چهارمتر می‌رسید و زنان خانه‌دار یکی پس از دیگری در انتظار خرید سبزی بودند.
در آن‌سوی مزرعه فضایی با قرار دادن چند تخت و فراهم کردن فضای نشیمن مکانی را مهیا کرده بود که برخی زنان پس از خرید سبزی در آنجا ضمن استراحت به پاک کردن سبزی‌های خریداری‌شده می‌پرداختند.
جلوتر رفتم و در جمع بانوانی که مشغول پاک کردن سبزی بودن حاضر شدم و پس از سلام و احوالپرسی به گفتگو با آن‌ها نشستم.
موتور چاه این مزرعه کاملاً قابل‌مشاهده است و جایی برای شک باقی نمی‌گذارد!
یکی از بانوان در پاسخ به سؤالم که آیا از سلامت آبیاری این سبزی‌های اطمینان دارید، گفت: موتور چاه این مزرعه کاملاً قابل‌مشاهده است و جایی برای شک باقی نمی‌گذارد!
وی بابیان اینکه من و خانواده‌ام به خوردن سبزی همراه غذا عادت کرده‌ایم و هر جا که سبزی خوب و تازه ببینیم خریداری می‌کنیم، گفت: فروشنده گفته که مزرعه با آب چاه آبیاری شده است.
یکی دیگر از بانوان نیز بابیان اینکه اگر این سبزی‌های آلوده باشد باید جلوی فروش آن گرفته شود، گفت: البته من یا سایر مشتریان از کجا باید بدانیم که این سبزیجات با آب سالم آبیاری شده‌اند یا خیر؟
وی بابیان اینکه ما ظاهر سبزی را می‌بینیم و راه دیگری برای تشخیص آن نمی‌دانیم، گفت: مسئولان باید سالم بودن یا نبودن محصولات را تشخیص دهند و بعد اجازه فروش آن را بدهند.
۲۸ درصد مزارع سبزی همدان با فاضلاب تغذیه می‌شوند
درست است که بر فروش محصولات کشاورزی در استان همدان نظارت می‌شود اما متأسفانه وجود سبزی‌های ناسالم که با فاضلاب آبیاری می‌شود در بازار نکته غیرقابل‌انکاری است که مردم نسبت به آن آگاهی ندارند و به‌رغم هشدارهای جدی نسبت به آبیاری زمین‌های کشاورزی با فاضلاب و عوارض سوء آن برای سلامت مردم به‌ویژه همدانی‌ها، این روند تلخ همچنان ادامه دارد و در حال حاضر ۲۸ درصد مزارع سبزی در همدان با فاضلاب تغذیه می‌شوند.
در همین زمینه معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی همدان بابیان اینکه ۷۲ درصد سبزی کشت‌شده در استان همدان با آب سالم آبیاری می‌شود، گفت: نظارت بر سبزی‌کاری‌های استان همدان از سال ۸۸ طی برنامه مشخصی با همکاری دانشگاه علوم پزشکی همدان در برنامه قرار گرفت.
شهرام پرورش بابیان اینکه تغذیه گیاهان از آب آلوده و سموم کنترل‌شده است تا سبزی‌های و صیفی‌جات سالم‌تری تولید شود، گفت: سبزی کشت‌شده در محدوده شهرک فرهنگیان همدان و بلوار آیت‌الله نجفی همدان از سبزی‌های تولیدشده با آب آلوده است.
۵ شهرستان استان همدان در حوزه تولید سبزی با آب‌های آلوده مشکلی ندارند
وی بابیان اینکه بر اساس بررسی‌های انجام‌شده در سال گذشته، ۵ شهرستان استان همدان در حوزه تولید سبزی با آب‌های آلوده مشکلی ندارند، گفت: در شهرستان نهاوند ۵۰ درصد آبیاری با آب ناسالم، در شهرستان ملایر ۷ درصد با آب ناسالم و در شهرستان تویسرکان ۸ درصد سبزی کشت‌شده با آب ناسالم تولید می‌شود.
پرورش بابیان اینکه شهرستان‌های همدان، نهاوند، ملایر و تویسرکان در این خصوص با مشکلاتی روبرو هستند، عنوان کرد: مشکلات شهرستان همدان در این زمینه بیش از سایر شهرستان‌ها است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی همدان با اشاره به کشت ۱۸۸ هکتار سبزی در همدان در سال گذشته اظهار داشت: ۷۹ هکتار از کشت سبزی در همدان با آب سالم و ۱۰۹ هکتار با آب فاضلاب انجام‌شده است.
وی با اشاره به اینکه درمجموع سال گذشته ۴۵۴ هکتار در استان زیر کشت سبزی بوده که از این رقم ۳۱۴ هکتار با آب سالم و ۱۴۰ هکتار با آب فاضلاب آبیاری شده است، گفت: درمجموع سال گذشته ۶۹ درصد آبیاری سبزی‌های استان همدان با آب سالم انجام‌شده که این رقم در سال جاری به ۷۲ درصد رسیده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی همدان بابیان اینکه هم‌اکنون ۱۳۰ هکتار از مزارع سبزی با فاضلاب آبیاری می‌شود، عنوان کرد: جهاد کشاورزی برای بهبود وضعیت کشت سبزی و صیفی‌جات در استان طی پنج‌ساله آینده محصولات گلخانه‌ای تولید می‌کند.
وبا ازجمله بیماری‌های منتقل‌شده از طریق آب و غذای آلوده است
کارشناس بهداشتی استان همدان نیز بابیان اینکه خطرات بهداشتی قابل‌توجهی در استفاده از فاضلاب تصفیه نشده برای آبیاری مزارع سبزی و باغ‌های میوه وجود دارد، گفت: بیماری التور یا همان بیماری وبا یک بیماری واگیر عفونی و ازجمله بیماری‌های منتقله از طریق آب و غذای آلوده است که از اردیبهشت تا آبان ماه احتمال شیوع آن افزایش می‌یابد.
اعظم منصوری ادامه داد: وقتی این میکروب از طریق مصرف سبزیجات آلوده و ضدعفونی نشده و یا آب آشامیدنی ناسالم وارد بدن شود، ممکن است تا چند ماه میکروب همراه با مدفوع دفع شود و زمینه انتقال به دیگران نیز فراهم کند.
وی بابیان اینکه باید از فروش سبزی‌های آلوده به شهروندان جلوگیری شود، گفت: میکروب وبا نسبت به خشک شدن و یا حرارت حساس است و از بین می‌رود اما می‌تواند در سطح مواد غذایی مانند سبزیجات تا پنج روز زنده بماند و ازاین‌رو اگر آب آلوده به فاضلاب برای آبیاری مزرعه سبزی‌کاری استفاده‌شده باشد مصرف این سبزی به‌صورت خام مانند سبزی‌خوردن، کاهو و کلم به‌صورت مشابه می‌تواند عامل انتقال بیماری به مصرف‌کننده باشد.
وی افزود: شستشوی سبزی‌ها باید در سه مرحله ازجمله شستن با آب برای از بین رفتن گل‌ولای سبزی و شستشو با مایع ظرف‌شویی و نگهداری سبزی در آن برای حداقل پنج دقیقه صورت گیرد.
برخی اقدام به سرقت فاضلاب کرده برای آبیاری سبزیجات می‌کنند
رئیس گروه مهندسی محیط حرفه‌ای مرکز بهداشت همدان نیز بابیان اینکه برخی اقدام به سرقت فاضلاب کرده و از آن برای آبیاری سبزیجات استفاده می‌کنند، گفت: برای کنترل این وضعیت در سال‌های اخیر اقداماتی در استان همدان شکل‌گرفته است.
حسینعلی نوروزی بابیان اینکه افراد متخلف در این زمینه با هر هکتار زمینی که زیر کشت آب فاضلاب می‌رود، شناسایی‌شده است، گفت: همدان از استان‌هایی است که در آن کشت با فاضلاب صورت می‌گیرد.
وی بابیان اینکه سال گذشته ۳۲ مورد پرونده قضایی در شهر همدان پیرامون این موضوع تشکیل شد، گفت: جهاد کشاورزی نباید در چنین زمین‌هایی اجازه کشت بدهد کما اینکه زمین اطراف بلوار آیت‌الله نجفی جزو محدوده شهر است و کاربری کشاورزی ندارد و باید از کشت در آنجا جلوگیری شود.
با این تفاسیر پرواضح است که سلامت مردم آن‌قدر باارزش است که نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن گذشت و انتظار می‌رود مسئولان ذی‌ربط ازجمله جهاد کشاورزی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با جدیت این مسئله را پیگیری کنند و از کنار آن به‌سادگی نگذرند.