نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در شرایطی در وین در حال برگزاری است که موضوع ایران محور اصلی آن را تشکیل می‌دهد. در این میان، جدای از موضع‌گیری مدیرکل آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران، تغییر و تحولات فردی و سازمانی داخل آژانس نیز تا اندازه بسیاری به ایران ارتباط می‌یابد.
در نشست امروز شورای حکام آژانس، موضوع انتخاب دوباره
یوکیا آمانو به عنوان مدیرکل آژانس و همچنین انتخاب معاون آژانس در امور
پادمان‌ها و مسئول مذاکرات با ایران، مورد بحث قرار خواهد گرفت. علاوه بر
این، در نشست ظهر امروز، یوکیا آمانو اظهاراتی را درباره برنامه هسته‌ای
ایران مطرح کرده است.
به نوشته روزنامه «واشنگتن پست»، در نشست
امروز آژانس، یوکیا آمانو با بیان ادعایی درباره برنامه هسته‌ای ایران، بار
دیگر خواستار دسترسی بازرسان آژانس به مرکز نظامی «پارچین» شده است. وی در
این رابطه گفته تا زمانی که تهران همکاری بیشتری با آژانس انجام ندهد،
نمی‌تواند صلح آمیز بودن همه فعالیت‌های ایران را تضمین کند.
پیش
از این، شماری از تحلیلگران پیش‌بینی کرده بودند که موضوع ایران محور اصلی
نشست امروز آژانس باشد. اما به باور آن‌ها، موضع‌گیری آژانس علیه ایران از
حد خاصی فرا‌تر نخواهد رفت تا به تلاش‌های گروه ۱+۵ در رسیدن به توافق با
ایران خدشه وارد نشود. در همین رابطه، روز گذشته خبرگزاری فرانسه به نقل از
یکی از دیپلمات‌های آژانس نوشت: «برداشت شخصی من این است که قطعنامه‌ای
علیه ایران صادر نخواهد شد».
به هر حال، در شرایطی که مقامات غربی
طی روزهای اخیر به طور بی‌سابقه‌ای از مثبت بودن فضای مذاکرات اخیر با
ایران در آلماتی سخن می‌گویند، طبیعتاً چندان محتمل نیست که موضع‌گیری
آژانس از حد ادعاهای معمول خارج شده و اقدام عملی جدیدی علیه ایران صورت
گیرد.
اما همه این موارد در حالی در جریان است که قرار است در نشست
امروز، موضوع تمدید دوره مدیریت آمانو در آژانس نیز مورد بررسی اعضا قرار
گیرد. گفتنی است که آمانو در این انتخاب بی‌رقیب است، زیرا هیچ فرد دیگری
برای احراز این سمت با وی وارد رقابت نشده است.
البته این موضوع
خود جداگانه جای تأمل دارد، زیرا کارکرد آمانو در چهار سال اخیر مورد
انتقاد جدی شماری از کشور‌ها بوده است. این انتقادات به ویژه از هنگامی
آغاز شد که سایت افشاگر «ویکی لیکس» فاش کرد، آمانو «درباره هر تصمیم
راهبردی، کاملا همسو با آمریکاست».
در نوامبر ۲۰۱۱ نیز تصمیم آمانو برای انتشار جزییات تحلیل‌های آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران، این انتقاد‌ها را شدت بخشید.
اما
جدای از بحث مدیریت دوباره آمانو، این روز‌ها صحبت از روی کار آمدن معاون
جدیدی در آژانس است که مسئولیت امور پادمان‌ها و همچنین نظارت بر برنامه
هسته‌ای ایران را بر عهده خواهد داشت. وی جانشین «هرمان ناکارتس» خواهد بود
که تاکنون سرپرستی هیأت دیپلماتیک آژانس را در چندین دور مذاکره با ایران
بر عهده داشته است.
هم‌اکنون «ترو وارجورانتا»، فردی که این سمت را
بر عهده خواهد گرفت، ریاست سازمان انرژی اتمی کشور فنلاند را بر عهده
دارد. گفتنی است، پیش از هرمان ناکارتس نیز یک فنلاندی دیگر به نام «اولی
هاینونن» معاونت امور پادمان‌های آژانس را بر عهده داشت.
هرچند
وارجورانتا تاکنون هیچ گونه اظهارنظر و موضع‌گیری درباره برنامه هسته‌ای
ایران نداشته، به هر حال این تغییر در سطح عالی آژانس، احتمالاً تأثیراتی
را بر پرونده ایران در آژانس بر جای خواهد گذاشت. هرچند، با ادامه کار
آمانو به عنوان مدیرکل، به نظر نمی‌رسد از رویکرد خصمانه آژانس نسبت به
ایران چندان کاسته شود!