حشره «زیکا» چقدر خطرناک است؟

بیماری «زیکا» که گفته می شود از حشره ای به همین نام منتقل می شود، این روزها حسابی خبر ساز شده است. در حالی که مسئولان وزارت بهداشت، از آمادگی کامل برای مقابله با این بیماری خبر می دهند.

آن طور که گفته می شود بیماری زیکا وارد ۳۳ کشور دنیا شده است. اما، مسئولان وزارت بهداشت کشورمان عنوان می کنند که هنوز این بیماری به خاورمیانه و منطقه ما نیامده است. در همین حال حمیدرضا عزیزی فارسانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نسبت به احتمال بیوتروریستی بودن ویروس زیکا هشدار داد و گفت: وزارت بهداشت با نظارت و آموزش، مانع ورود و شیوع این بیماری شود.

به گفته وی، حملات بیولوژیکی امر مهمی است و باید مانع گسترش آن شد از این رو تمرکز بر شیوه‌های مقابله با بیو تروریست اقدامی لازم و مناسب است.

البته دکتر ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت در واکنش به چنین اخباری، اظهارداشت: احتمال ورود ویروس زیکا به کشور بسیار اندک است و از حدود چهار سال پیش، نظام مراقبت فعالی در کشور برای کنترل حشره ناقل این بیماری راه اندازی شده است.

وی، بيماري های منتقله از طريق حشرات را يكی از اركان نظام مراقبت بيماری های واگير در وزارت بهداشت دانست که يكي از مهمترين اولويت هاي نظام سلامت كشور مقابه با آن است.

کریم شمس معاون فنی و فن آوری های نوين سازمان انتقال خون کشور با ارسال نامه ای، از مديران کل انتقال خون کشور خواست تا با اجرای تمهيدات لازم مانع از خطر انتقال ويروس زیکا از طريق انتقال خون به مصرف کنندگان خون و فرآورده های خونی شوند.

در پی بروز نگرانی هايی در خصوص احتمال انتقال ويروس زیکا از طريق خون های آلوده به اين ويروس به مصرف کنندگان خون و فرآورده های خونی، و گسترش بيش از پيش مناطق آلوده به اين ويروس، تمامی ادارت کل انتقال خون کشور ملزم به رعايت توصيه های معاونت فنی سازمان انتقال خون در خصوص راهکارهای موثر در کاهش خطر انتقال ويروس زیکا از طريق خون و فرآورده‌های خونی شدند.

از سال ۲۰۱۵ پراکندگی آلودگی به ويروس زیکا از افريقا، جنوب شرق آسيا و منطقه پاسفيک به کشور برزيل و پس از آن به بسياری از کشورهای ديگر جهان گسترده شده و عملا جهان را با يک اپيديمی فرامنطقه ای مواجه ساخته است. 

شمس در خصوص موضوع احتمال انتقال ويروس از طريق خون، گفت: هرچند يک مورد موثق انتقال ويروس از طريق خون در کشور برزيل تحت بررسی است، اما با اين وجود هنوز هيچ مورد انتقال قطعی بيماری از طريق انتقال خون مشاهده نشده است. با اين وجود اين نگرانی در خصوص احتمال انتقال بيماری از طريق اهدای خون در مرحله آلودگی بدون علامت در کشورهای آلوده و همچنين در کشورهايی که تعداد مسافرين شهروندان به مناطق آلوده در آنها زياد است، واقعی بوده و بر همين اساس هم مراکز انتقال خون اين کشورها برای کاهش اين خطر دست به اقداماتی زده اند.

به گفته معاون فنی و فن آوری های نوين سازمان انتقال خون در کشور ما با توجه به پايين بودن تعداد مسافرين به مناطق بسيار آلوده، خطر انتقال اين ويروس از طريق اهدای خون بسيار کم است. با اين وجود برای پيشگيری از وقوع آن لازم است ادارت کل انتقال خون نسبت به اجرای توصيه های مورد تاييد معاونت فنی و فن آوری های نوين اقدام نمايند. برپايه اين توصيه‌ها اهداكنندگاني كه مسافرت به كشورهاي آلوده و مشكوک به ويروس زيكا دارند از لحظه ورود به كشور ۲۸ روز از اهدای خون معاف خواهند شد. كشورهاي آلوده شامل مكزيك، جزاير كارائيب، آمريكاي مركزي و آمريكاي جنوبي هستند.

دکتر علی جعفریان رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه احتمال بروز و شیوع زیکا بیشتر در آمریکای جنوبی و شمالی وجود دارد، گفت: البته به صورت بالقوه احتمال ورود این ویروس به مناطق دیگر نیز هست.

وی با بیان اینکه بیماری زیکا از برزیل آغاز شده است، افزود: فعلا شواهد حاکی از آن است که این ویروس منجر به تولد نوزادان با سر کوچک می‌شود که به اصطلاح پزشکی به آن میکروسفالی می‌گویند و با عارضه مغزی نیز همراه است.

جعفریان گفت: طبق آماری که از برزیل داده شده، اعلام می‌شود که نزدیک به ۴۰۰۰ نوزاد با بیماری میکروسفالی متولد شده‌اند. البته هنوز قطعا ثابت نشده که ویروس زیکا عامل این بیماری است، اما ظن قوی وجود دارد که این ویروس می‌تواند منجر به این بیماری شده باشد.

وی با بیان اینکه ناقل این ویروس حشره است، ادامه داد: بیشترین جایی که در حال حاضر نگرانی بروز زیکا وجود دارد، آمریکای جنوبی و سپس آمریکای شمالی است. بطوریکه احتمال انتقال در این مناطق زیاد است. اما در دنیای امروز که جهانی است و رفت و آمدها در جهان زیاد است و حشرات هم تقریبا می‌توانند در هر جایی باشند، این نگرانی وجود دارد که ویروس به جاهای دیگر هم وارد شود.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: این ریسک به صورت بالقوه وجود دارد که حشره وارد کشورها شود و سازمان بهداشت جهانی نیز بعد از مسئله ویروس ابولا که درگیری آن بسیار وسیع شد، روی این موضوع حساس شده است و در حال بررسی هستند. ما هم باید منتظر باشیم تا یافته‌های آنها از نظر اپیدمیولوژی مشخص شود.

سخنگوی وزارت بهداشت با عنوان این مطلب که انتقال بیماری از طریق انسان به انسان، تنها در حد فرضیه است، گفت: البته، انتقال از طریق مادر به کودک فرضیه قوی‌تری است. باید تاکید کنیم که خود بیماری نسبتا خفیف است که با تب، درد عضلات، مفاصل، ورم ملتحمه چشم و بثورات جلدی همراه است و معمولا بین دو تا هفت روز طول می‌کشد و خود به خود نیز بهبود می‌یابد.

حریرچی افزود: آنچه باعث نگرانی شده است شدت گسترش آن در آمریکای جنوبی و ارتباط بین افزایش موارد این بیماری با افزایش موارد میکروسفالی است.

معاون کل وزارت بهداشت خطاب به کسانی که قصد سفر به مناطق دارای خطر بالای بیماری زیکا را دارند، گفت: کسانی که به این مناطق سفر می‌کنند در هنگام بازگشت، اگر دچار علایمی از این بیماری شدند حتما به مراکز بهداشتی و درمانی کشور مراجعه کنند. پرسنل مربوطه اقدامات لازم را برای این افراد انجام خواهند داد. 

وی افزود: توصیه می‌کنیم خانم‌های باردار یا کسانی که هنوز از بارداری خود مطمئن نیستند از مسافرت غیر ضروری به آمریکای جنوبی تا اطلاع ثانوی خودداری کنند.

آنچه مسلم است، حشره «زیکا» می تواند خطرناک باشد. اما، اینکه بتواند برای کشور ما دردسرساز باشد یا نه، سئوالی است که برای گرفتن پاسخ آن، باید منتظر ماند و اقدامات کنترلی وزارت بهداشت را دید.