راهکارهای مقابله با مخاطرات ایستگاه‌های تقویت فشار گاز

دکتر نورالله کثیری، مجری پروژه، با اشاره به قدمت اغلب ایستگاه‌های تقویت فشار گاز در کشور و تنوع فناوری‌های به کار گرفته شده در آنها، اظهار کرد: با توجه به مخاطرات فراوانی که بهره برداری از این ایستگاه‌ها را تهدید می‌کند، انجام این مطالعات امری ضروری به نظر می‌رسید؛ چرا که هرگونه مخاطره‏ ای که عملکرد ایستگاه‌های تقویت فشار گاز را تهدید کند، ضمن احتمال بروز تلفات جانی و مالی به قطع فرایند گاز رسانی منجر خواهد شد.

وی به برخی از مخاطرات ایستگاه‌های تقویت فشار گاز اشاره کرد و گفت: در ایستگاه‏های تقویت فشار گاز به دلیل وجود مواد شیمیایی پر خطر از قبیل مواد سمی و آتش‌گیر و شرایط عملیاتی با دما و فشار بالا، در صورت عدم رعایت موارد ایمنی، احتمال وقوع حوادثی از قبیل انفجار، آتش سوزی و نشت مواد سمی وجود دارد که این حوادث کارکنان، تجهیزات و تاسیسات ایستگاه‌ها و پیرامون آن را تهدید می‌کند.

کثیری با اشاره به مراحل انجام این پروژه تحقیقاتی گفت: در این مطالعات ضمن بازدید از تمامی ایستگاه‌های تقویت فشار گاز در مناطق دهگانه سراسر کشور به بررسی اسناد و مدارک هر یک از ایستگاه‏های تقویت فشار گاز اقدام و مخاطراتی که ایمنی ایستگاه‏ها و پیرامون آن را تهدید می‌کند به روش «هزید» (HAZID) مبتنی بر استاندارد ISO 17776 شناسایی و سطوح ریسک خطرات تعیین شد.

به گفته مجری طرح، روش هزید (Hazard Identification) روشی است که برای شناسایی مخاطرات در صنایع نفت و گاز از آن استفاده می‌شود.

وی با تاکید بر این که استفاده از استاندارد ISO 17776 در این روش دقت مطالعات را افزایش داده‌ است، ادامه داد: در این پروژه مخاطرات هر ایستگاه شناسایی و برای هر کدام راهکارها، پیشنهادها و اقدامات اصلاحی نیز ارائه شد.

مدیر مرکز تحقیقاتی مهندسی فرآیند به کمک کامیپوتر دانشگاه علم و صنعت ایران، ارائه راهکارهای کاربردی با قابلیت اطمینان برای مقابله با مخاطرات احتمالی در ایستگاه‌های تقویت فشار گاز را از دستاوردهای این پروژه تحقیقاتی دانست و افزود: در این پروژه علاوه بر مطالعات هزید، در برخی از ایستگاه‌ها مطالعات «هزاب» نیز اجرایی شده است. در روش هزاب (Hazard And Operability Study)، اثرات مخاطرات بر روی کارکنان، دارایی‌ها و تجهیزات بررسی شده و پیامدهای مخاطرات و اقدامات کنترلی مخاطرات مورد مطالعه قرار می گیرد.

کثیری به بیان ضرورت اجرای این مطالعات در شرکت ملی گاز پرداخت، گفت: علی رغم آن که بسیاری از مجموعه‌ها در تلاش هستند تا مخاطرات و حوادث را کاهش دهند ولی حوادث زیادی، صنایعی چون نفت و گاز را تهدید می‌کند که می‌تواند منجر به خسارات زیست محیطی و تجهیزات شود و علاوه بر آن در برخی موارد شاهد مرگ و میر و از کار افتادگی نیروهای انسانی هستیم از این رو نیاز است این حوادث پیش بینی و برنامه ریزی شوند تا از رخداد آنها جلوگیری شود.

مجری طرح با تاکید بر این که داده‌های به دست آمده از این مطالعات به کل ایستگاه‌های تقویت فشار گاز قابل تعمیم نیست، خاطر نشان کرد: از آنجایی که هر ایستگاهی دارای تجهیزات و شرایط محیطی متفاوتی است از این رو مخاطرات هر ایستگاهی باید به طور مجزا مورد بررسی قرار گیرد.

وی با بیان این که در این پروژه از نرم افزار PHA Pro استفاده شده است، افزود: به منظور استفاده از روش‌های سیستماتیک در راستای شناسایی مخاطرات از طریق روش «هزید» از نرم افزار PHA Pro به عنوان راهکاری موثر برای پیشگیری از خطرات مختلف و کاهش پیامدهای ناگوار در واحدهای صنعتی بهره برداری شد.

کثیری با تاکید بر این که برنامه‌های مقابله با مخاطرات فرآیندی، بهداشتی و زیست محیطی عموما بر مبنای کدها و مقررات استوار است، اضافه کرد: در این برنامه مدیریت ریسک موثر، حفظ یکپارچگی در طی عمر یک فرآینداز طریق پایش مکرر و مرتب شرایط و وضعیت و اجرای اصلاحی مورد نیاز در نظر گرفته شده است.