نگاهی به محتوای یادداشت ها و گزارش های رسانه های غربی نشان می دهد که رویکرد اصلی آنها در تنش اخیر عربستان با ایران، برخلاف معمول در نقد رفتار ریاض و حمایت از منطق ایران بوده است.
اقدام عربستان سعودی در اعدام شیخ نمر روحانی برجسته عربستانی از دیدگاه مردم جهان به ویژه در کشورهای غربی به عنوان حرکتی نفرت انگیز تفسیر شده است. این اعلام بیزاری به اندازه ای شدید بوده است که به راحتی می توان از بررسی محتوایی و حتی ظاهری مقاله های منتشر شده در رسانه های مطرح جهان به آن پی برد.
تارنمای روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در چند روز گذشته چندین مقاله و تحلیل در زمینه تنش میان ایران و عربستان منتشر کرده است. این روزنامه در یکی از مطلب های خود نوشت: سعودی دوست ایالات متحده نیست بلکه دردسر است. عربستان متحد آمریکا به شمار نمی آید بلکه در برخی زمان ها در کنار آمریکا بود و از این رابطه برای پیشبرد اهداف منطقه ای و جهانی خود استفاده کرد. ... آن ها از دهه 1940 میلادی هم با ارائه نفت ارزان به منافع و اقتصاد آمریکا کمک کردند.
این مقاله افزود: سعودی ها در مقابله با شوروی نیز کمک های مالی و سیاسی بسیاری به ایالات متحده کردند اما در سال های اخیر با رفتار پر اشتباه و کج خلقی های بچه گانه، دردسر و باری بر دوش آمریکا بوده اند زیرا به صورت پی در پی خواستار دخالت این کشور به نفع خود در سوریه، عراق و مصر شدند. عربستان در حالی که تنها به صورت زبانی در جنگ با تروریسم مشارکت می کند هنوز به پشتیبانی و پرورش دیدگاه ها و سازمان های تروریستی ادامه می دهد و امنیت آمریکا و منافع این کشور در خاورمیانه را به خطر می اندازد. افزون بر این، حمله سعودی به یمن جان تازه ای به القاعده و داعش بخشید.
این مقاله در پایان توصیه می کند که ایالات متحده نباید به حمایت بدون چون و چرا از عربستان ادامه دهد زیرا سعودی ها نیازهای آمریکا را برآورده نمی کنند و به عنوان یک نارفیق، دردسرساز هستند.
همین روزنامه آمریکایی روز دوشنبه هم در مقاله نوشت: افکار عمومی در اروپا در موضوع تنش ایران و عربستان به سوی ایران متمایل است.
در بخشی از این مقاله آمده است: دولت های اروپایی به عربستان سعودی به عنوان یک نیروی مهم اما دردسرساز در ثبات منطقه می نگرند که بازار پرسود خرید تسلیحات و کالای آن ها است اما افکارعمومی و مردم اروپا در مورد پشتیبانی سعودی ها از رویکردهای وهابی و سلفی که باعث شکل گیری ایدئولوژی افراطی القاعده و داعش شده است، انتقادی است.
بر اساس ارزیابی این روزنامه، تحلیل افکارعمومی دشوار است اما بررسی دیدگاه نخبگان و رهبران سیاسی در شبکه های اجتماعی درکنار تفسیرها و اظهارات رسانه ای نشان می دهد به طور عمده افکار عمومی در غرب، عربستان سعودی را در مورد اعدام شیخ نمر، مسئول می داند و نگاه ها بیشتر به ایران متمایل است.
وبسایت تحلیلی پلتیکو در تحلیل خود از شرایط کنونی خاورمیانه، به کشورهای غربی توصیه می کند که نباید عربستان سعودی را به ایران ترجیح دهند زیرا در این تنش میان دو قدرت منطقه منافع غرب با تهران تامین می شود.
به نوشته این مقاله مهمترین متحد آمریکا یعنی عربستان چند روز پیش، اعدام دسته جمعی را انجام داد که در میان قربانیان یک روحانی شیعه وجود داشت. گرچه در تنش میان دو کشور شیعه و سنی منطقه، آمریکا نباید طرف هیچ یک را بگیرد اما باید به یاد داشته باشد که منافع امنیتی ایران به ما نزدیک تر از عربستان سعودی است. پشتیبانی از عربستان فاجعه بار خواهد بود.
این مقاله با بیان اینکه تاریخ عربستان سعودی 83 ساله است اما ایران تاریخی 2500 ساله دارد نوشت: هدف عربستان برای ایجاد بحران این بود که آمریکا از یکی از دو طرف حمایت کند و پشتیبانی از عربستان را بیشتر انتظار داشت اما این اقدام به ضرر منافع ما آمریکایی ها خواهد بود.
این تحلیل با نگاهی جامعه شناسانه به دو کشور تاکید دارد: با هر معیاری به جامعه ایرانی نگاه کنیم آن ها را به خود نزدیک تر می بینیم. زنان در ایران بسیار پویا هستند و حتی وارد بحث تجارت و اقتصاد شده اند اما در عربستان سعودی حتی زنان اجازه رانندگی و سفر بدون یک مرد را ندارند. حملات یازده سپتامبر 2001 به نیویورک، به وسیله سعودی ها برنامه ریزی و اجرا شد و تهران تنها پایتخت جهان اسلام بود که مردمش در سوگ قربانیان آن واقعه جمع شدند.
پلتیکو با نگاهی واقع بینانه تاکید دارد هر دو کشور ایران و عربستان دشمن آمریکا بودند اما دشمنی ایران، آشکار و دشمنی عربستان پنهانی و در شکل یک دوست بود. سعودی کشوری سرکوبگر و حامی اصلی داعش، القاعده و طالبان است. تروریست هایی که کمک های عربستان می آفریند دشمن اصلی آمریکا در خاورمیانه هستند. این درحالی است که ایران بیشتر از ما از آن ها بیزار است زیرا آن ها به دنبال کشتن شیعیان هم هستند. ... آمریکا باید در برخورد با بحران کنونی، این واقعیت مهم را در ذهن داشته باشد.
برخی تحلیلگران نیز تنش های به وجود آمده کنونی در خاورمیانه و به ویژه میان ایران و عربستان را محصول نگرش تهدیدانگارانه سعودی ها به ایران می دانند. سی ان ان دو روز پیش در این رابطه نوشت: سعودی ها با تحریک های فرقه ای به اختلاف شیعه و سنی دامن می زند تا توجه ها را از کسری بودجه کشورش منحرف ساخته است. در حالی که ریاض به اختلاف فرقه ای در منطقه دامن می زند، ایران می تواند از موضوع اعدام شیخ نمر و مشکلات جمعیت شیعه در بحرین و عربستان و همچنین تهاجم سعودی به یمن استفاده کند.
این مقاله یکی از تاثیرهای حاشیه ای تنش میان ایران و عربستان را در بحث رقابت در حل و فصل منازعه در سوریه می داند.
وبسایت نشریه «گلاب اند میل» نیز در پرداختن به این موضوع اعتقاد دارد که عربستان سعودی سیاست خارجی تهاجمی را در پیش گرفته است. پادشاه عربستان با نپذیرفتن اصلاحات حقوق بشری که به وسیله کشورهای اروپایی و ایالات متحده پیشنهاد شده بود بیگانه هراسی و وهابی گری را تشدید می کند و اسلامی را تشویق می کند که به مدارای دینی توجه ندارد و به شدت با شیعه به مقابله می پردازد.
افزون بر این، از سوی دیگر حاکمان این کشور نگاه تهاجمی را در مورد استفاده از نیروی نظامی علیه یمن بکار برده اند. این درحالی است که جنگ سعودی ها به خوبی پیش نمی رود و با وجود هزینه های چند صد میلیون دلاری در چند ماه گذشته نتیجه مناسب نداشته است.
به نوشته تحلیلگر این نشریه، سلمان خطر این بحران آفرینی را به جان خرید زیرا به دنبال و نیازمند به چنین واکنشی از سوی ایران بود. مقامات سعودی علاوه بر درگیری با شیعیان عربستان، با نارضایتی رو به افزایش در میان سنی های این کشور به علت اوضاع اقتصادی روبرو هستند. عربستان به تنش های خود با ایران دامن می زند تا کشورش را منسجم نگاه دارد و همه را گرد پادشاه سعودی نگاه دارد.