همین چند سال پیش بود که "مرغی"اش باب شد و بسیاری را مبتلا کرد، امسال هم "خوکی"اش دامنگیر بسیاری شده و زنگ خطر را در برخی کشورها از جمله ایران به صدا درآورده است.
آنفولانزای خوکی یا آنفولانزای H1N1 بیماریای است که معمولا خوکها را مبتلا میکند، اما از راه تماس با خوک، به انسان هم مبتلا میشود. با اینکه در کشور ما خوک نگهداری نمیشود، این بیماری از طریق کشورهای همسایه به ایران آمده و بسیاری را درگیر کرده و جان تعدادی را هم گرفته است.
آنفولانزای H1N1 چه نوع بیماری است؟
آنفولانزا ویروسی است که به انواعی چون A، B و C و بر اساس پروتئین مرکزی دسته شده است. تنها آنفولانزای A و B کشنده است. ویروس نوع A هم انواع مختلفی دارد، اما آنچه در کشور ما دیده شده، از نوع H1N1 است، این ویروس از سال 2008 در جهان دیده شد و نوع جدیدی از ویروس است که پیش از این در بین انسانها شیوع پیدا نکرده بود و با آنفولانزای فصلی ارتباط چندانی ندارد. این بیماری در آمریکا و مکزیک شایع شد و در سال 88 نمونههایی از آن در ایران هم مشاهده شد که البته هیچ یک از مبتلایان در ایران به این بیماری دچار نشده بودند، اما از اردیبهشت امسال نمونههای ابتلا در کشور بیشتر شد و در ماههای اخیر به اوج خودش رسید.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی موارد ابتلا آنفولانزای H1N1 در 214 کشور جهان تایید شده است، همچنین تا کنون این بیماری نزدیک به 31 هزار نفر را مبتلا کرده و 19 هزار مرگ در پی داشته است.
عفونتهای حاد تنفسی نتایج مختلفی چون عفونت بدون علامت تا مرگ را دربرمیگیرد. آنفولانزا اصولا با علائمی چون شروع ناگهانی تب، لرز، گلودرد، سرفه، سردرد، گرفتگی بینی و درد عضلانی همراه است. مرگ ناشی از آنفلوانزای فصلی به طور عمده در افراد مسن و افراد مبتلا به بیماریهای مزمن از پیش موجود رخ میدهد، آنفولانزای H1N1 بسیار شبیه به آنفولانزای فصلی است اما شدت فعالیت ویروسها در این بیماری بیشتر است و افراد جوان و سالم را هم درگیر میکند و عوارض بیشتری را هم باقی میگذارد. این بیماری در میان افرادی که بیماریهای زمینهای دارند و یا کودکان و افراد مسن بیشتر شایع میشود و احتمال بیشتری دارد که آنها را به کام مرگ بکشاند.
انتقال این بیماری تنفسی عمدتا از طریق قطرات منتشرشده سرفهها و عطسههای محافظتنشده، انجام میشود. انتقال این بیماری در فضاهای بسته و با فاصله کم راحتتر است، همچنین این بیماری میتواند از طریق دستدادن، روبوسی و تلقیح مستقیم منتقل شود.
علائم آنفولانزای H1N1 چیست؟
تب، لرز، سرفه، سوزش گلو، سردرد، احساس کوفتگی، آبریزش از بینی، اسهال و استفراغ (خصوصا در کودکان) از علائم شایع آنفولانزای H1N1 است اما شدت این علائم میتواند در بین بیماران متفاوت باشد.
آنفولانزای H1N1 در گروههای خاصی از مردم میتواند بیشتر مشکلساز باشد و سلامت آنها را راحتتر به خطر بیندازند. بیماران مبتلا به بیماریهای ریوی، قلبی-عروقی، عصبی-عضلانی، نقص سیستم ایمنی، مادران باردار و کودکان زیر پنج سال بیش از سایرین در معرض خطر هستند.
چگونه میتوان از ابتلا به انفولانزای H1N1 پیشگیری کرد؟
-پوشاندن بینی و دهان فرد بیمار با یک دستمال هنگام عطسه و سرفه
-شستن دستها با آب و صابون بعد از عطسه و سرفه و قبل از خوردن غذا
-پرهیز از تماس دستها با چشم، دهان و بینی
پرهیز از تماس نزدیک با بیماران مبتلا به بیماران مبتلا به بیماری H1N1
-انداختن دستمال کاغذی در سطل زباله، زدن ماسک در عدم ابتلا به این بیماری چندان موثر نیست
-در صورتی که مشکوک به ابتلا به آنفلوآنزا بودید، حتماً هنگام عطسه و سرفه جلوی دهان و بینی خود را بگیرید. اگر دستمال به همراه نداشتید، از قسمت داخلی آرنج یا آستین لباس خود برای پوشاندن دهان و بینی استفاده کنید. اگر دچار علایم شبهآنفلوآنزا شامل تب ناگهانی، سرفه و دردهای عضلانی شدید، از رفتن به سرکار و استفاده از وسایل حملونقل عمومی پرهیز و سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
آیا تزریق واکسن در پیشگیری از ابتلا به آنفولانزای H1N1 موثر است؟
هنوز واکسنی برای بیماری آنفولانزای H1N1 کشف نشده است و گفته میشود علت اصلی این امر، تغییر هرساله ساختار ویروس آنفولانزاست؛ در واقع بخشهایی از این ویروس به زبان سادهشده، هر سال از شکلی به شکل دیگر تغییر میکند و دانشمندان هر ساله یک قدم از آن عقبتر هستند، اما واکسن آنفولانزای A ممکن است در جلوگیری به ابتلا به این بیماری هم موثر باشد و به همین دلیل پیشنهاد میشود همه افراد به ویژه کودکان و مبتلایان به بیماریهای خاص واکسن بزنند. درباره افراد فوتشده بر اثر آنفولانزا در کشور گفته میشود که آنها واکسن نزده بودند.
وضعیت آنفولانزای H1N1 در کشور
از اوایل پاییز امسال به صورت پراکنده آمارهایی از ابتلا به بیماری آنفولانزای H1N1 در کشور شنیده میشد، تا اینکه آمار مبتلایان به این بیماری در شهرهایی چون کرمان و زاهدان زیاد شد و حتی در کرمان مدارس چند روز تعطیل شدند و حالت فوقالعاده اعلام شد. با این حال همدان، تهران، ایلام، رشت و کرمانشاه هم از شهرهایی هستند که موارد مبتلا در آنها دیده شده است. با اینکه آمار دقیقی از تلفات این بیماری در دست نیست، برخی آمارها از بیش از 120 نفر کشته بر اثر آنفولا خبر میدهند. وزارت بهداشت اما از در کنترل بودن این بیماری خبر داده است و در هیچ کدام از سایتها و درگاههای خبری آن هم مقاله، جزوه، عکس یا اینفوگرافی درباره این بیماری، علائم و راههای پیشگیری از آن منتشر نشده است. اگرچه شیوع یا همهگیری بیماری آنفولانزای H1N1 در کشور تایید نشده، اما هنوز سایه خطرات آن بر سرمان مستدام است و باید نکات ایمنی را برای مبتلانشدن به آن رعایت کرد.