روايت متکی از مذاکره با آمریکا

به گزارش پایداری ملی منوچهر متکی وزیر سابق امور خارجه کشورمان در نشست بررسی مسائل جاری سیاسی کشور که عصر امروز در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، با اشاره به مسائل اقتصادی به عنوان مهمترین موضوع روز کشور، گفت: جهت‌گیری‌های هر جامعه به تناسب مبانی ممکن است متفاوت باشد اما وقتی به موضوعات اقتصادی برخورد می‌کنیم قواعد در همه جای دنیا شبیه به هم است و توجه به آنها اقتصاد را پیش می‌برد.

وی با اشاره به اینکه گاهی مسائل اقتصادی را در شرایط عادی و گاهی در شرایط سخت باید مرور کرد، افزود: در مدیریت اقتصاد در شرایط عادی ممکن است اشتباهاتی روی دهد اما در شرایط خاص ما حق آزمون و خطا نداریم.

متکی با اشاره به بحران‌های اخیر اقتصادی مانند نوسانات ارز که تصمیم سازی ارزی را تحت الشعاع قرار داد، اظهار داشت: گاهی در شرایط آوار شده مجبور به تصمیم سازی جدید می‌شویم که این نشان از وجود موانع در سر راه اقتصادمان دارد. در زمانی که طرح تحریم علیه ایران مطرح شده، گاها مسائل سیاسی یک پدیده اقتصادی را حساس و بر روی آن اثرگذاری بیش از حد داشته است.

وی با بیان اینکه ممکن است یک مانع تاثیر 15درصدی در اقتصاد داشته باشد، گفت: اگر به این مسائل توجه نشود، ممکن است تاثیرپذیری به 50 درصد نیز برسد.

این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: پس از نوساناتی در قیمت ارز، دولت و مجلس بررسی این موضوع را در دستور کار قرار دادند. اما زمان نشناسی و تصمیم سازی بی‌موقع و دیروقت شرایط سختی را برای ما به وجود آورد. در تابستان کمیته مشترک دولت و مجلس از ارز با نرخ 2 هزار تومانی سخن می‌گفت ولی عدم اجرای این مهم باعث شد که دو ماه بعد بازار روی جامعه آوار شود و قیمت ارز در یک روز 700 تومان بالا رود.

وی با تاکید بر اینکه هیچ دلیل اقتصادی و هیچ تحریمی را نمی‌توان عامل این نابسامانی دانست، گفت: بر همین اساس است که می‌گوییم در شرایط ویژه حق اشتباه نداریم. حتی اگر تصمیم سازی را عقب بیندازیم آثار منفی آن بر جامعه حاکم خواهد شد.

متکی با اشاره به ترکیدن حباب اقتصادی دولت ژاپن که پس از وام هزار میلیارد دلاری در مسکن به وجود آمد، اظهار داشت: کشورهایی که ژاپن در آنها سرمایه‌گذاری داشت، از این هزار میلیارد دلار نقدینگی ضربه خوردند ولی ژاپن کاری کرد که اقتصادش به روال سابق برگردد و حتی کشوری مانند آمریکا هم که هزار میلیارد دلار در مسکن سرمایه گذاری کرد، نتوانست مانند ژاپن مشکلش را حل کند.

وی با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی اقتصاد ایران با دو واقعیت فشار و هزینه زایی برای اداره امور و کشورداری و همچنین تدبیر در مدیریت اقتصاد مواجه است، خاطرنشان کرد: بدبینانه‌ترین تحلیل‌ها نقش فشار خارجی را بیشتر کرد و نقش مدیریت اقتصاد را 80 درصد دانسته‌اند. اگر تاثیر تحریم‌ها افزایش پیدا می‌کند، به دلیل عملکرد نادرست 80 درصد دیگر است.

وزیر سابق امور خارجه کشورمان در ادامه به روابط خارجی کشورمان به عنوان یکی از مسائل روز اشاره کرد و گفت: دیپلماسی یک کشور بر گفت‌وگو و ارتباط استوار است و دشمن نیز به دنبال تحمیل شرایط بی‌ارتباطی و یا انزوا بر کشورهاست.

متکی با بیان اینکه دیپلماسی لج‌بازی و رو کم کردن از طرف مقابل نیست، به بحث هسته‌ای کشورمان اشاره کرد و گفت: ما به دنبال غنی سازی 3.5 درصد بودیم ولی مخالفت‌های غرب و عدم ارائه سوخت 20 درصد به ایران باعث شد که خودمان به آن سمت برویم و فشارهای آنها نیز اثر نکند.

وی ادامه داد: بنده خدمت مقام معظم رهبری گفتم که ما در جریان هسته‌ای در جایگاه یک برنده قرار داریم بنابر این می‌توانیم مدلی را طراحی کنیم تا مشکل طرف غرب که کسب وجهه بین‌المللی است، حفظ شود.

به گفته این دیپلمات سابق کشورمان طرح بدین گونه طراحی شده بود که در یک طرف ترازو حقوق ایران مبتنی بر اصول قرار داده باشد و غرب نیز به آن اذعان کند و در طرف دیگر مواردی قرار دهیم که برای آمریکا وجهه ایجاد کند که بتواند به دنیا بگوید ما مطمئن شدیم که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست.

به گفته وی در شرایط کنونی در حوزه روابط خارجی با حفظ اصول و مبانی باید در حال تولید سناریو و رویکرد متفاوت باشیم و نگذاریم که غرب عدم گفت‌وگو را به ما تحمیل کند.

متکی درباره مناسبات و رفتار شناسی مسئولین کشور در اتصالات درون سیستمی گفت: نوع نگاه متفاوت طبیعی است و ایجاد بستر برای بیان نکات به منظور رسیدن به نقطه تفاهم امری مطلوب است. ولی متاسفانه ما کمی بد اخلاق شدیم و گمان می‌کنیم همه چیز را باید در جامعه مطرح کنیم.

در ادامه این نشست، متکی به سؤالات دانشجویان پاسخ داد.

وی درباره چرایی تحمل تحریم‌ها و فشارهای خارجی گفت: تقریبا در 34 سال گذشته کشور ما با فشارهای مختلفی مواجه بوده است که در بسیاری از آنها به فرصت سازی پرداخته‌ایم.

وی ادامه داد: در حال حاضر ما در شرایطی هستیم که رئیس جمهور آمریکا مدعی شده که ایران در آخر خط است و کارش تمام است. بر این اساس آنها معتقدند یک فشار دیگر ما را تسلیم خواهد کرد و پس از آن، آنان می‌توانند ما را پای میز مذاکره بکشانند اما ما در مذاکره به دنبال فضای برابر هستیم.

وزیر سابق امور خارجه کشورمان با بیان اینکه مگر در سه ماه پیش در بالاترین سطح کشوری اعلام نکردیم که به دنبال ایجاد رابطه هستیم، گفت: همین الان آمریکا صحبت از مذاکره می‌کند ولی به دنبال آن سنا تحریم جدیدی علیه کشورمان تصویب می‌کند. معتقدم آمریکا با مذاکره بازی می‌کند و به آن پایبندی ندارد.

وی افزود: اگر آنها بخواهند همچنان سیاست چماق و هویج را ادامه دهند، چیزی دست ما را نمی‌گیرد و ما باید تسلیم شویم.

متکی درباره تحولات بیداری اسلامی در منطقه و عدم بهره‌برداری ایران از این شرایط گفت: شرایط منطقه قابل قبول است. قرار نیست که کشورهای انقلابی با ما تنظیم ارادت کنند. همین که مناسبات کشوری از فضای وابستگی به استقلال برسد، در راستای آرمان‌های ماست.

وی با بیان اینکه ارتباط جمهوری اسلامی ایران با بیداری اسلامی الهام بخشی است نه مکانیکی، افزود: ترکیه در تحولات اخیر به نوعی ترمزش توسط آمریکا کشیده شد و سیاست نیابتی از سوی آمریکا در کنار عربستان و قطر را برای خود در نظر گرفت.

این دیپلمات سابق کشورمان اولین گاف سیاسی ترکیه را در سکولار تنظیم کردن قانون اساسی مصر دانست و اظهار داشت: سماحت جمهوری اسلامی بسیار بالاتر از دخالت در این مسائل است. ما مبانی را مطرح کردیم و ترکیه در مقابل ما سیاست درستی را در منطقه در پیش نگرفت و معتقدم که پس از اسرائیل، ترکیه بیشترین ضرر را از تحولات منطقه خواهد داشت.

وی درباره مناسبات کشورمان با کشورهای عربی نیز گفت: معتقدم باید روابط دو جانبه را تحکیم بخشید ما باید روابط داشته باشیم ولی مواضع‌مان را نیز مطرح کنیم.

متکی با بیان اینکه عربستان و قطر دچار اشتباه شدند که به سوریه سلاح ارسال کردند و عملا داخل بحران سوریه شدند، گفت: ما یک سرفصل روابط دو جانبه داریم که باید آن را حفظ کنیم ولی راحت نیز می‌توانیم مواضع‌مان را مطرح کنیم.

وزیر سابق امور خارجه کشورمان در پاسخ به سؤالی درباره اینکه عده‌ای به دنبال تخریب دولت و نقض آن هستند، گفت: تصور می‌کنم هر دولت و سیاستمداری پس از دوران مسئولیتش ارزیابی می‌شود. دولت‌های پیشین ارزیابی شدند و دولت‌های آتی نیز ارزیابی خواهند شد. اما نقض فرد با اهداف انتخاباتی شیوه پسندیده‌ای نیست.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا شما بعد از جدایی از دولت، رئیس جمهور را ملاقات کردید‌، پاسخ منفی داد و درباره نکات منفی و مثبت شخصیت رئیس جمهور نیز گفت: من بدین گونه درباره افراد قضاوت نمی‌کنم. آقای احمدی‌نژاد ویژگی‌های خودش را دارد ولی من گفته‌ام که وقتی هر دو در جایگاه یک شهروند قرار بگیریم برخی از مسائل را به جهت طی دوسال گذشته مدام از من مطالبه کردند، مطرح خواهم کرد.

متکی درباره وضعیت انتخابات ریاست جمهوری سال آینده و حضور احزاب در آن گفت: انتخابات بازار پررونق هر حزبی است. نخستین مجموعه که باید به بررسی آن پرداخت اصلاح طلبان هستند که همین چند روز جلسات خودشان را دارند و به دنبال رسیدن به تصمیم برای ورود به انتخابات هستند.

وی ادامه داد: بخشی از اصلاح طلبان نیز که ادامه حرکت سال 88 هستند، معتقدند باید رویکرد آن دوره را دنبال کنند ولی بخش دیگر مایلند که در چارچوب نظام حضور داشته باشند چرا که فکر می‌کنند کم رنگ شدن حضورشان در مجلس نهم و انتخابات سال آینده مواجه با فراموشی آنان از سوی مردم خواهد شد.

وزیر سابق امور خارجه کشورمان در ادامه به دیدگاه‌های مقابل پرداخت و اظهار داشت: برخی معتقدند این مجموعه در فتنه 88 امتحان خوبی پس نداد و همه قواعد دموکراسی را به هم ریخت و اثبات کرد که قائل به چارچوب نظام نیست.

به گفته وی کسان دیگری نیز هستند که عقیده دارند باید بین فتنه‌گران و کسانی که به چارچوب معتقدند تفاوت قائل شد.

همه دولت‌ها پس از 8 سال مدیریت‌شان احساس می‌کنند که خوب کار کرده‌اند و باید دولت آنها تداوم داشته باشد.

متکی حوزه دیگر فعال در عرصه انتخابات را دولت و حاشیه آن دانست و گفت: همه دولت‌ها پس از 8 سال مدیریت‌شان احساس می‌کنند که خوب کار کرده‌اند و باید دولت آنها تداوم داشته باشد. در دوره هاشمی و خاتمی همین نگاه حاکم بود ولی این اتفاق نیفتاد. طبیعی است که این دولت نیز به دنبال همین امر است و لذا احتمال حضور افرادی منتسب به دولت و حاشیه دولت در انتخابات مطرح است.

وزیر سابق امور خارجه کشورمان با بیان اینکه علاوه بر این دو حوزه اصولگرایان نیز حضور دارند که تا پیش از مجلس نهم یک مجموعه بودند، گفت: تصور من این است که زاویه دو جبهه اصولگرایان باقی خواهد ماند البته این بدان معنا نیست که جبهه پایداری و سایر اصولگرایان هر کدام یک کاندیدا داشته باشند.

به گزارش فارس، متکی درباره حضور خود در انتخابات ریاست جمهوری نیز گفت: در حال حاضر بیشتر مکانیزم‌ها مطرح می‌شود نه مصداق‌ها. ورود مصداق‌ها تعمدا با تاخیر خواهد بود چرا که همه التزام دارند ورود زود هنگام به انتخابات نداشته باشیم.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا صرفا ارتباط با آمریکا باعث سلطه پذیری ما خواهد شد، گفت: من با خیلی از مسئولین خارجی دیدار داشتم ملاقات‌های اروپایی من نیز تقریبا با درخواست اروپاییان بوده است حتی آمریکا نیز به ما پیغام مذاکره می‌داد ولی مذاکره باید در راستای منافع کشور و مبانی اصولی باشد.

وزیر سابق امور خارجه کشورمان درباره ارتباط با آمریکا و تحت سلطه بودن این کشور نیز گفت: برخی مسئولین کشورهای عربی مطرح می‌کردند که در زمان بحران اقتصادی آمریکا تلاش داشتند که سرمایه‌های خود را از بانک‌های آمریکا بیرون بیاورند ولی آمریکا اجازه این کار را به آنها نداد. همین کشورهای انقلابی منطقه هیچ حرفی نمی‌توانستند مقابل آمریکا بزنند.

وی با بیان اینکه در مواجهه با آمریکا باید از فرصت استفاده کرد، به دو فرصت مذاکره در دوران بوش و اوباما با آمریکا اشاره کرد و گفت: در دوره بوش مذاکره درباره عراق مطرح شد منتهی نگاه آمریکا از بالا بود و ما این نگاه را نپذیرفتیم ولی مدتی بعد عراقی‌ها درخواست مذاکره کردند و اتفاقا مذاکرات خوبی نیز صورت گرفت و آمریکا از این مذاکرات نفع برد. چون قدری واقع‌گرا شدند.

وزیر سابق امور خارجه کشورمان ادامه داد: به فاصله کوتاهی پس از مذاکرات آمریکا سربازان خود را از خیابان‌ها به پادگان‌ها منتقل کرد و قول داد که نیروهایش را از عراق تا پایان سال 2011 خارج کند.

متکی به موضوع تبادل سوخت 3.5 درصد با 20 درصد و اتفاقات روی داده اشاره کرد و گفت: خود اوباما در نامه رسمی اذعان کرده بود که ایران به جهت عدم اعتماد به غرب ممکن است تبادل سوخت را نپذیرد. اما سه روز پس از اینکه ایران تبادل سوخت را پذیرفت. اوباما در شورای امنیت علیه کشور ما قطعنامه صادر کرد. دلیل این اقدام این بود که اوباما به اندازه بوش هم قدرت تصمیم گیری نداشت.

وی با تاکید بر اینکه نباید گذاشت بحث رابطه با آمریکا ابزاری تبلیغاتی برای انتخابات شود، به دیدار مقام معظم رهبری با کارگزاران اشاره کرد و گفت: رهبری در آن دیدار فرمودند که اگر ما دو سال و نیم تعلیق را در دوران اصلاحات نمی‌پذیرفتیم نسل‌های آتی به ما اعتراض می‌کردند که شاید اگر کمی سازش می‌کردید در مسئله هسته‌ای به نتیجه می‌رسیدیم.

وزیر سابق امور خارجه کشورمان ادامه داد: مرکزیت هوشمندی مدیریت کار را در دست دارد که در او افراط و تفریط وجود ندارد.

متکی در پاسخ به سؤالی درباره عملکرد ضعیف وزارت خارجه در دوران تصدی متکی، ‌گفت: آمریکا با اشغال عراق و افغانستان به دنبال حاکم کردن دولتی متحد آمریکا و مخالف ایران بود که ما آمریکا را از رسیدن به چنین هدفی بدون دخالت باز داشتیم. در عراق نیز آمریکا به دنبال حاکمیت حزب العراقیه برای مخالفت با ایران بود ولی این اتفاق نیفتاد.

وی ادامه داد: همین الان نیز غرب به دنبال نشان دادن ضرب شستی در سوریه به ایران است ولی پس از دو سال از تحولات این کشور تازه به این نتیجه رسیده‌اند که باید راهکار سیاسی را دنبال کنند.

متکی در پایان با اشاره به استفاده از فرصت تفاهمی و عدم پذیرایی تحریم از سوی ایران گفت: ما از نقطه‌ای عبور کرده‌ایم که حق داشتن دو سانتریفیوژ را به ما نمی‌دادند چه برسد به غنی سازی 20 درصد. به هر روی باید قدری هم پای لرز این مسائل نشست.