یارانه 5 میلیارد دلاری به چه حسابی واریز شد؟

نیروگاه‌های حرارتی، واحدهایی هستند که طی فرایندی انرژی فسیلی مانند گاز، گازوئیل و نفت کوره را به انرژی برق تبدیل می‌کنند. یکی از مهم‌ترین شاخص‌های معرفی نیروگاه‌ها و مقایسه آن‌ها با یکدیگر ، بازدهی نیروگاه است. بازده نیروگاه از تقسیم ارزش حرارتی برق تولیدی به ارزش حرارتی سوخت دریافتی برای تولید برق محاسبه می‌گردد. نیروگاه‌های حرارتی کشور بزرگترین مرکز مصرف کننده سوخت های فسیلی کشور هستند به گونه ای که در سال 1392 حدود یک سوم از سوخت فسیلی (گاز، گازوییل و نفت کوره) کشور در این مراکز مصرف می‌شود. نیروگاه های گازی 46 درصد از ظرفیت کل نیروگاه های حرارتی کشور را به خود اختصاص داده اند. نیروگاه‌های گازی کشور با بازده پایین 30 درصد فعالیت دارند و مابقی انرژی فسیلی دریافتی را به صورت حرارت در هوا  به هدر می دهند.

طبق اظهارات سید محمد صادق زاده، مدیرعامل سازمان انرژی های نو (سانا) در مصاحبه با یکی از خبرگزاری ها در 8مهرماه، وزارت نفت در بحث های کارشناسی خود، هزینه تمام‌شده هر متر مکعب گاز طبیعی را 23 سنت اعلام کرده است ولی با پرداخت یارانه ای 21 سنتی به هر متر مکعب گاز، تنها 2 سنت هزینه از مصرف کنندگان دریافت می‌شود.(1)

از سوی دیگر، براساس آمارهای موجود در آمار تفصیلی صنعت برق ایران در سال 93، میزان مصرف گاز در نیروگاه‌های گازی درسال 1393 برابر 25 میلیارد متر مکعب بوده است. بنابراین یارانه اختصاص یافته به این نیروگاه‌ها در سال گذشته، 5.25 میلیارد دلار بوده است. مصرف این حجم عظیم گاز (نزدیک به تولید گاز در سه فاز استاندارد پارس جنوبی) در سال گذشته در نیروگاه‌های گازی کشور در حالی  صورت گرفته است که با افزایش بازده نیروگاه‌های گازی کشور از 30 درصد به 45 درصد می‌توان 9 میلیارد مترمکعب در سال در مصرف گاز صرفه‌جویی کرد. به منظور افزایش بازده نیروگاه‌های گازی کشور دو راهکار عمده وجود دارد که عبارتند از:

1. اضافه شدن بخش بخار به نیروگاه گازی و تبدیل شدن به نیروگاه سیکل ترکیبی: در این روش با استفاده از حرارت خروجی توربین گاز، بخار آب تولید می‌شود و این بخار به عنوان ورودی توربین بخار برای تولید برق مورد استفاده قرار می‌گردد. با انجام این کار، بازدهی نیروگاه از 30 درصد به 45 درصد می رسد.

2. اضافه شدن بخش بخار و واحدهای شیرین‌سازی آب به نیروگاه‌های گازی: در این روش نیز با استفاده از حرارت خروجی توربین گاز، بخار آب تولید می‌شود و این بخار به عنوان ورودی توربین بخار برای تولید برق مورد استفاده می‌گردد. همچنین از بخار خروجی توربین بخار برای تبخیر و سپس میعان نمودن آب دریا برای تولید آب شیرین استفاده می‌گردد. با انجام این کار، بازدهی نیروگاه از 30 درصد به 80 درصد می رسد. در این روش علاوه بر افزایش ظرفیت تولید برق کشور، می‌توان نیاز آب شیرین مناطق ساحلی جنوب کشور را که با مشکل تامین آب روبرو هستند نیز برطرف کرد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود 14 هزار مگاوات نیروگاه گازی در نوار ساحلی جنوب کشور موجود است که ظرفیت تولید روزانه 3 میلیون متر مکعب در روز معادل مصرف آب شهر تهران را دارد. این مقدار از آب تولیدی نیاز روزانه حدود 13 میلیون نفر را در نوار ساحلی جنوب کشور برطرف می‌سازد و می تواند نقش مهمی در حل مشکل تامین آب در این مناطق را ایفا کند. بنابراین می توان با برنامه‌ریزی وانجام اقدامات لازم برای افزایش  بازده نیروگاه‌های گازی در نوار ساحلی جنوب کشور علاوه بر افزایش ظرفیت تولید برق و کاهش یارانه گاز تخصیص یافته به این نیروگاه ها، نیاز تامین آب مناطق سواحل جنوب کشور را نیز برطرف می‌کند.