راهبرد امنیت سایبری چین

«امی چانگ»، عضو پژوهشگر، «برنامه امنیت ملی و فناوری» در «مرکز امنیت نوین آمریکا» گزارش جدیدی تحت عنوان: «راهبرد امنیت سایبری چین» به رشته تحریر در آورده است. این گزارش اهداف سیاسی، اقتصادی و نظامی «دستگاه امنیت سایبری چین» را بررسی می‌کند، از مقاصد و محرکه‌های «فعالیت‌های فضای سایبری چین» پرده‌ برمی‌دارد؛ و توسعه «زیرساخت امنیت سایبری پکن» طی سه دهه گذشته را مورد برسی قرار می‌دهد.

■ راهبرد امنیتی چین و آمریکا■

این گزارش پایه محکمی برای درک بهتر «راهبرد امنیت سایبری چین» ارائه می‌کند، و هدف آن کمک به پیشبرد مذاکرات مسائل سایبری «ایالات‌متحده» با «چین» است؛ بنابراین، هرچند به راه‌حلی اشاره نشده است، اما امید این است که این گزارش به روشن شدن آن کمک کند. خانم «چانگ» خاطرنشان می‌کند «هرگونه راه‌حلی باید ضامن «برتری ایالات متحده» در این حوزه باشد و «ارزیابی ریسک چین» را به اندازه‌ای بالا ببرد، که باعث تغییر عملکرد این کشور بشود.

■ فناوری اطلاعات: چالش‌های جدید دولت‌ها■

«فضای سایبری و فناوری اطلاعات» موجب همبستگی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی میان «چین» و «ایالات‌متحده» شده است. اگرچه وابستگی متقابل، هم هزینه و هم منفعت به همراه دارد؛ افزایش به هم پیوستگی، همچنین موانع بزرگی را در «روابط دوجانبه» به وجود آورده و باعث بی‌اعتمادی متقابل در «مشوق‌ها، اقدامات و هنجارها در فضای سایبری شده است. «فناوری اطلاعات» چالش‌های جدیدی را برای دولت‌ها پدید آورده که به بازیگران اجازه می‌دهد از شبکه‌ها سوءاستفاده کنند، جاسوسی سایبری کنند، و یا به راحتی امنیت ملی را به خطر بیندازند. برای «سیاست‌گذاران آمریکا» {کار} دشواری است که هم «تنش‌ها در روابط سایبری دوجانبه» را کاهش دهند و هم بر «رفتارهای منفی سایبری» مجازات اعمال کنند؛ و در عین حال از پیامدهای ناخوشایند «سیاست‌ها و راهبردهای کلی روابط ایالات‌متحده با چین» بکاهند.

■ چین برای رسیدن به چه چیزی تلاش می‌کند؟■

ازآنجا که نفوذ «چین» در حال رشد و گسترش است؛ «ایالات متحده» هم باید آماده باشد تا با «چالش‌های پیش روی هنجارهای رایج غربی» در حوزه‌های سیاست‌گذاری مانند «امنیت سایبری» مقابله کند. «چین» فعالانه عکس این گفتمان را ترویج می‌دهد: «کنترل سختگیرانه اینترنت را با تبلیغات توجیه می‌کند؛ از پذیرش هرگونه مسئولیت و دخالت در جاسوسی سایبری سر باز می‌زند؛ و ایالات‌متحده را به ارتکاب جرم‌های مشابه علیه چین متهم می‌کند». باوجود چنین چالش‌هایی، «ایالات‌متحده» چگونه باید به «مقاصد راهبردی چین» نگاه کند؟ «چین» برای رسیدن به چه چیزی تلاش می‌کند؟ غالباً مقوله‌های «امنیت سایبری» و «چین» به طور جداگانه و در زمینه‌هایی متفاوت بررسی می‌شوند. درحالی که هر جامعه‌ای با بینشی ارزشمند بر تفکر راهبردی «امنیت سایبری» تأثیر می‌گذارد؛ همیشه افراد در آرزوی داشتن رویکردی یکپارچه بوده‌اند؛

«امی چانگ»، تحلیلگری مسلط به زبان چینی، «تحلیل سیاسی، مطالعات چین و فهم میان-فرهنگی» را تلفیق می‌کند تا فهم بهتری از «راهبرد، انگیزه‌ها و اهداف چین» در حوزه امنیت سایبری به دست دهد. او از مهارت‌های زبانی خود به منظور فهم کامل {دلایل} نوسازی ارتش چین؛ پویایی حزب کمونیست چین؛ و سیاست سایبری استفاده می‌کند، تا اینکه استدلالی گیرا برای این «چراها» بیابد.

■ موانع بر سر راه راهبر امنیت سایبری چین ■

اولویت نخست مشوق‌های سیاسی در داخل چین برای حفظ «حاکمیت حزب کمونیست چین»، بر روی بیشتر جنبه‌های «راهبرد امنیت سایبری» {این کشور} تأثیر می‌گذارد. در این گزارش، «امی چانگ» توسعه «راهبرد امنیت سایبری چین» را طی سه دهه گذشته نشان می‌دهد و بر افراد و نهادهایی انگشت می‌گذارد که تأثیر چشمگیری بر روی سمت‌وسوی «راهبرد امنیت سایبری چین» گذاشته‌اند. او همچنین فعال‌سازی این «راهبرد چین» را در زمینه‌های «اقتصادی، سیاسی و نظامی» شرح می‌دهد. اگرچه «دولت چین» در حال حاضر برای اجرای مطلوب‌ترین «راهبرد امنیت سایبری خود» با «موانع دیوانسالارانه و دیگر معضلات داخلی» رو به روست؛ «چین» از سال ۲۰۱۲ برای رفع کاستی‌ها تلاش‌های گسترده‌ای کرده است.

«امی» همچنین نحوه تعبیر «چین» از فعالیت‌های سایبری «ایالات‌متحده» را تشریح می‌کند؛ او چگونگی «تمایز زبانی» مقامات رسمی و یا به‌کارگیری «واژگان» در «سایبر» را به ما نشان می‌دهد و اینکه {این تفاوت} ممکن است به بدفهمی «مقاصد راهبردی» منتهی شود.

نتیجه‌گیری «امی» شناختی کم‌سابقه از انگیزه سیاسی، اقتصادی و سیاسی در داخل به دست می‌دهد، که بر رفتار «چین» در فضای سایبری تأثیر می‌گذارد. در این گزارش دیدگاه‌هایی مطرح شد که استحقاق توجه فراوان متخصصین و سیاست‌گذاران را دارد؛ آن‌هایی که بهبود تأثیرگذاری «ایالات متحده» در زمینه‌های «مذاکرات سایبری، هنجارسازی و سیاست‌گذاری» را آرزو می‌کنند.

■تنش در روابط سایبری چین و امریکا■

رابطه سایبری «چین و ایالات‌متحده» علی‌رغم اینکه دو کشور طی چندین سال گذشته به مسائل «امنیت سایبری» توجه بسیار داشته‌اند به ندرت به اندازه امروز پرتنش بوده است. دو کشور همچنان برای ایجاد یک رابطه دوستانه و بهبود درک متقابل در این موضوعات با موانع قابل توجهی روبه‌رو هستند. در زمینه مسائل سایبری، روابط به مرحله تقریباً بی‌اعتمادی کامل انگیزه‌ها، اقدامات، برنامه‌های یکدیگر نزول کرده است؛ این موارد هم دیگر وجوه روابط متقابل را تحت تأثیر قرار داده‌اند.

■ برای بهبود این وضعیت چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟■

طراحی راهبردی مطلوب برای پرداختن به چالش‌های روابط سایبری «ایالات متحده با چین» پیش از هر چیز نیازمند فهم انگیزه‌ها، برنامه‌ها و سهام‌داران درگیر این فرآیند است. بنابراین، این گزارش از رویکردها و تحلیل‌های میان‌رشته‌ای و پژوهش‌های زبان چینی بهره می‌گیرد؛ برای اینکه شناختی منحصربه‌فرد از «راهبرد امنیتی چین» به دست دهد: ازجمله توسعه این راهبرد از دهه ۱۹۹۰؛ زیرساخت‌ها و افراد بانفوذ این راهبرد؛ و اهداف و انگیزه‌های چنین راهبردی در حوزه سایبری به‌ویژه اینکه با «سیاست خارجی چین» و کنش متقابل آن با «ایالات متحده» مربوط می‌شود.

«رفتار سیاست خارجی چین»، ازجمله فعالیت سایبری، با توجه ضرورت سیاست داخلی ترسیم می‌شود، تا «حزب کمونیست چین» طول عمر بیشتری داشته باشد. «تضمین امنیت داخلی، تمامیت ارضی، نوسازی و رشد اقتصادی» و درعین حال آمادگی برای «نبرد سایبری نظامی احتمالی» در آینده، همگی اهدافی هستند که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به بقای حکومت «حزب کمونیست چین» کمک می‌کنند. «چین» از «قوانین، هنجارها، استانداردها و توافقات» در گردهمایی‌های دوجانبه و چندجانبه حمایت می‌کند؛ چون‌که این انعطاف‌پذیری در تشریح {به چین} اجازه می‌دهد تا از آن‌ها برای مصارف و منافع داخلی استفاده کند.

مقامت ارشد «حزب کمونیست چین» همچنین «رهنمون‌های بلندپایه» منتشر کرده‌اند و یک سری «گروه‌های پیشروی سطح بالا و سطح پایین» تشکیل داده‌اند تا «رهنمون راهبردی» در مورد امنیت سایبری ارائه کنند. به طور همزمان، افزایش چشمگیری در پژوهش‌های نظامی و غیرنظامی و توسعه «راهبرد امنیت سایبری و ابزارهای سایبری تهاجمی و تدافعی» طی چند سال اخیر مشاهده شده است.

تفکر پکن در خصوص امنیت سایبری و راهبرد امنیت سایبری‌ خود از سه عنصر محرک اصلی تشکیل شده است: «اقتصادی، سیاسی و نظامی»؛ مظاهر این محرک‌ها به شرح زیر است:

– حفظ رشد و ثبات اقتصادی؛ این به معنای جاسوسی سایبری اقتصادی و صنعتی از «ایالات متحده» و دیگر اهداف خارجی است.

– حفظ قدرت دولت «حزب کمونیست چین» از طریق «کنترل اطلاعات، تبلیغات و ردیابی مراکز احتمالی ناآرامی در داخل».

– استفاده از «عملیات شبکه‌‌ای رایانه‌ای» برای ارسال پیام ناخشنودی از «دولت‌های خارجی» بر سر «رویدادهای خارج از چین» (برای نمونه: اختلافات در دریاها، اتهامات خارجی درباره فعالیت‌های هک توسط دولت چین) که «وجهه چین» را خدشه‌دار می‌کند.

– آمادگی برای «سناریوهای نظامی و تضمین برتری نظامی» در هنگام وقوع نبرد سایبری با دشمن با استفاده از: «نوسازی ارتش، پژوهش درباره عملیات شبکه رایانه و پرورش سرمایه انسانی».

– مطالعه و فهم «زیرساخت‌های نظامی، انگیزه‌ها، اهداف، توانایی‌ها و محدودیت‌های حوزه سایبری دشمنان احتمالی».

– روایت‌های جایگزین پیشرفته در مورد «کنترل دولت بر روی امنیت بین‌المللی سایبری» (برای نمونه: تقویت تمامیت ارضی دولت‌ها برای کنترل اینترنت در محدوده مرزهای داخلی) و در سطح داخلی (برای مثال: توجیه برنامه‌های شنود داخلی و کنترل اطلاعات).

■ اهمیت امنیت سایبری برای دولت چین■

«سیاست داخلی و توسعه ارتش» طی چندین سال گذشته نشان می‌دهد که «امنیت سایبری برای دولت چین» با اهمیت است. علی‌رغم رهنمون‌های بلندپایه و دستور راهبردی «شی جین پینگ» و دیگر «مقامات رسمی نظامی و غیرنظامی»، اجرای «راهبرد امنیت سایبری چین» پاره پاره باقی می‌ماند و «ساختار دیوان سالارانه» آن هم به صورت نامنظم حفظ می‌شود؛ که با رقابت برای کسب «سهمی از منابع نفوذ بر سمت‌وسوی سیاست‌گذاری» متمایز می‌شود.

■ رفتار چین در آینده‌ای قابل پیش‌بینی تغییر نخواهد کرد■

«رفتار چین» در آینده‌ای قابل پیش‌بینی تغییر نخواهد کرد؛ مگر اینکه در حوزه سیاست تغییرات شگرفی روی دهد (برای نمونه: تغییر رویکرد ایالات‌متحده در روابط/ کشمکش با چین) و یا اینکه انگیزه‌ها باعث تغییر «اهداف و محاسبات خطر در {حوزه} سیاست داخلی و خارجی چین» شود. برای نیل به این هدف، «ایالات متحده» باید «دیدگاه‌ها و اهداف چین» را بشناسد، میان منافع مشترک با درگیری‌ها تمایز قائل شود و راهبرد مؤثری طراحی کند که ایجاد انگیزه کند و به «عملکرد چین» شکل ببخشد. چنین راهبردی تنها در زمینه سایبری جای نمی‌گیرد و می‌بایستی در میان «بخش‌های خصوصی و دولتی ایالات‌متحده» به طور مکرر و مشترک تداوم یابد.

این گزارش پایه محکمی برای درک بهتر «راهبرد امنیت سایبری چین» ارائه می‌کند، و هدف آن کمک به پیشبرد مذاکرات مسائل سایبری «ایالات‌متحده» با «چین» است؛ بنابراین، هرچند به راه‌حلی اشاره نشده است، اما امید این است که این گزارش به روشن شدن آن کمک کند. هرگونه راه‌حلی باید ضامن «برتری ایالات متحده» در این حوزه باشد و «حساب احتمال خطر چین» را به اندازه‌ای بالا ببرد، که باعث تغییر عملکرد «چین» شود. گزارش مختصر بعدی همراه با ارائه پیشنهادات در مورد چگونگی پرداختن به روابط سایبری میان «چین و ایالت متحده» در اوایل سال ۲۰۱۵ منتشر خواهد شد.