رقابت دولت های اروپایی برای بازگشت به ایران و بهره مندی از منابع نفت و گاز این کشور زودتر از موعد مورد انتظار آغاز شده است؛ گویا اروپایی ها بیش از هر کشور دیگر منتظر امضای توافق هسته ای بودند تا در یک مسابقه اقتصادی و سیاسی دوباره خود را در ایران ببینند.
تنها چند روز پس از امضای توافق و در حالی که شورای امنیت در حال تصویب قطعنامه لغو تحریم های ایران بود یک هیات عالیرتبه آلمانی به ریاست قائم مقام صدراعظم این کشور و وزیر اقتصاد و انرژی به ایران سفر کرد.
پس از آن قرار است در هفته جاری یک هیات فرانسوی به ایران سفر کند. ایتالیایی ها هم خود را آماده سفر به ایران کرده اند. در این میان انگلیسی ها هم سعی دارند با آماده سازی شرکت های خود، این رقابت پرسود را از دست ندهند.
گویی تحریم های اقتصادی اعمالی در سال های گذشته بیش از هر کشوری، اروپا را آزار داده است. باید انتظار کشید و دید که رقابت اروپایی ها در ماه های آینده همزمان با اجرایی شدن توافق هسته ای چگونه رقم خواهد خورد.
از سوی دیگر ایجاد و تمهید شرایط لازم در راستای ایجاد جذابیت های سرمایه گذاری برای ورود سرمایه های خارجی؛ با هدف توسعه حوزه های نفتی و گازی؛ از طریق کاهش ریسک سرمایه گذاری به عنوان یکی از اساسی ترین راهبردهای استراتژیک در صنعت نفت است که اکنون به لطف توافق اخیر هسته ای و رفع تحریم ها، گام اساسی برای تحقق آن برداشته شد.
نشریه فارین پالیسی در مقاله ای با عنوان «بازگشت ایران به بازارهای انرژی خبر خوبی برای کمپانی های نفتی و خبر بدی برای روسیه است»به صراحت اعلام می دارد که به تدریج یک بازیگر قدرتمند به نام ایران وارد بازارهای بین المللی انرژی خواهد شد.
کشور ایران ذخایر نفتی و گازی فراوانی دارد و بناراین، همواره مورد توجه کمپانی های معظم نفتی قرار داشته است. در ادوار مختلف زمانی، شاهد حضور شرکت های بزرگ نفتی در صنعت نفت بوده که دامنه آن از صنایع بالادستی و پایین دستی تا عرصه های مختلف نفت و گاز و پالایش و پتروشیمی کشیده می شده است.
در هفته های اخیر، غول های نفتی از اطراف و اکناف دنیا مانند توتال و شرکت های معتبر اتریشی و همچنین کمپانی های ایتالیایی، فرانسوی، کره ای، هندی، ژاپنی و حتی آفریقای جنوبی به طور رسمی از گسترش همکاری های اقتصادی با تهران خبر داده اند و اختصاصا اروپایی ها، گروه های مذاکره کننده ارشدی را به ساختمان طالقانی روانه کرده اند.
طی سال های گذشته، ارتباط ایران با پالایشگران اروپایی قطع نشده و اروپایی ها منتظر نفت ایران هستند که در این راستا باید از پالایشگاه هایی در ایتالیا و اسپانیا و یونان نام برد که اعلام داشته اند بلافاصله بعد از رفع تحریم ها، خرید نفت از ایران را آغاز خواهند کرد.
به هر تقدیر شرکت های اروپایی در حوزه ی صنعت نفت برای جلب فرصت های تجاری، به تعبیر نشریه گاردین «به رقابت با یکدیگر» برخاسته اند؛ چنانکه به نقل از یکی از فعالان اقتصادی؛ شمار شرکت های علاقه مند به سرمایه گذاری در ایران را «غیرقابل باور» خوانده است.
زودتر از همه آلمانی ها به ایران رسیدند و مذاکراتی را با مقامات ایرانی به عمل آوردند. شبکه المیادین طی گزارشی اعلام کرده که میزان مبادلات تجاری ایران و آلمان در سال 2005 حدود 4.5 میلیارد دلار بوده که در مدت تحریم تقریبا نصف شده و اکنون طرفین تلاش دارند این مبلغ را طی دو سال به 5 میلیارد یورو برسانند.
بعد از آن نوبت فرانسوی ها است که به طور اختصاصی نسبت به حضور در صنعت نفت کشورمان ابراز علاقه شدید کرده اند و در همین هفته قرار است که یک هیات بلندپایه از آن کشور برای مذاکرات به تهران سفر کند.
وزیر خارجه فرانسه اعلام کرد که پس از توافق تاریخی ایران و کشورهای گروه ١+٥ به تهران سفر می کند.
وی تاکید کرد که این، یک سفر عادی است و پس از توافق جامع هسته ای وین، ایران و فرانسه باید روابط عادی خود را از سرگیرند. گویا پاریس هم از حالا خود را برای بازگشت به صنعت نفت ایران، آماده کرده است.
بنابر گزارش رویترز، در اوایل مهر امسال قرار است مهمترین لابی تجاری فرانسه موسوم به «مدف»، هیاتی متشکل از نمایندگان حدود 80 شرکت فرانسوی را به تهران اعزام کند.
بنابر گزارش رویتر؛ فرانسه، انگلیس و آلمان با واشنگتن توافق کرده اند که پس از برداشته شدن تحریم ها، شرکت هایشان به دلیل همکاری با ایران جریمه نشوند.
نشریه ی نیویورک تایمز خبر داده که سران شرکت های بزرگ نفتی (منجمله توتال) در ماه ژوئن در شهر وین با وزیر نفت ایران ملاقات کرده و در هفته های اخیر به دنبال «فرصت های سرمایه گذاری» در ایران هستند.
در این باره برخی کارشناسان و مقامات معتقدند که تمرکز فوری سرمایه گذاری در ایران، می بایستی بر بهبود زیرساخت های هیدروکربنی با هدف افزایش تولید باشد تا انجام اکتشافات جدید.
مدیر شرکت توتال فرانسه نیز اظهار داشته که «ما ایران را دوست داریم و علاقمند هستیم که به ایران بازگردیم، توتال و ایران می توانند در خصوص استخراج گاز با هم فعالیت زیادی داشته باشند و می توانند این فعالیت ها را ادامه دهند.»
در همین حال، این مقام مسئول تصریح کرد که اولویت اول ما در ایران سرمایه گذاری در حوزه گاز است. وی همچنین اشاره ای به همکاری این شرکت در حوزه گاز در قبل از تحریم ها داشت.
اکنون به نظر می رسد نظام تصمیم گیری کلان در فرانسه، نگاه ویژه ای به اهمیت ایران برای آن کشور دارد. از سوی دیگر ورود به بازاهای ایران نیز از سوی تصمیم گیران و مقامات ارشد فرانسه نیز مورد حمایت قرار دارد.
برخی رسانه های منتقد دولت سعی دارند موضع سختگیرانه دولت فرانسه در پرونده هسته ای ایران را مانع بزرگی بر سر راه شرکت های فرانسوی در ایران تعبیر می کنند.
عضو کمیته روابط خارجی سنای فرانسه ضمن ابراز تاسف از موضع سخت کشورش در مذاکرات هسته با ایران، به جایگاه و اهمیت بالای ایران در بازار جهانی انرژی اشاره کرد و گفت: 'من همیشه اعلام کرده ام که موضع فرانسه در مذاکرات هرگز سازنده نبوده است و کمکی به حل مشکل نمی کند. من معتقدم که فرانسه باید همیشه اهمیت ایران را در بازار جهانی انرژی در نظر گیرد و براساس آن رفتار خود را تنظیم کند.'
خانم ناتالی گولت همچنین با اشاره به حضور شرکت های نفتی فرانسوی در صنعت نفت ایران در گذشته به ویژه شرکت توتال، اظهار داشت: زیان تحریمها برای شرکتهای فرانسوی چشمگیر بوده و این زیان به طور خاص در حوزه نفت و گاز و سرمایه گذاری در این حوزه ها با توجه به موضع سرسختانه پاریس، همیشه این احتمال وجود دارد که در کنار دیگر کشورها، شرکتهای فرانسوی برای ورود به بازار ایران در حاشیه بمانند.
گولت اما در عین حال گفت که به حسن روحانی رئیس جمهوری ایران اعتماد دارد و از اینکه بعد از دو سال مذاکره، تهران و شش قدرت جهانی به توافق جامع هسته ای دست یافتند، خوشحال است.
وی این توافق را برای اقتصاد جهانی و اقتصاد فرانسه به دلیل ایجاد شرایط پایداری در حوزه انرژی با بازگشت ایران به بازارهای انرژی یک فرصت بزرگ دانست.
خانم گولت که سمت معاون رئیس گروه پارلمانی فرانسه و کشورهای خلیج فارس را هم برعهده دارد با اشاره به برنامه سفر لوران فابیوس وزیر خارجه این کشور به تهران گفت: در این دیدار به غیر از مسائل سیاسی، مسائل اقتصادی از جمله بازگشت شرکت های فرانسوی به حوزه سرمایه گذاری نفت و گاز ایران، استفاده از شبکه مالی، گسترش تجارت دو جانبه و امنیت سرمایه گذاری در ایران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وی با اشاره به مشکلات و چالش های تحمیل شده توسط تحریم ها در روابط اقتصادی و انرژی ایران و اروپا، اضافه کرد: 'من بسیار خوشحالم که به رغم لابی ها و اتاق فکرهای نزدیک به جناحهای تندرو، همچنین فشارهای برخی کشورهای عربی و اسرائیل، نهایتا توافق جامع هسته ای حاصل شد.'
وی افزود: 'مادامی که گزینه دیپلماسی و تعامل وجود دارد، تحریم، فشار و جنگ ابزارهایی ناکارآمد هستند که در سالهای گذشته واقعا مردم عادی ایران را زیر ضربه قرار داد. من همیشه طی این سالهای سخت تحریم مدافع مردم ایران بوده ام و شناخت خیلی زیادی از این کشور دارم. '
این سناتور فرانسوی در پاسخ به پرسشی پیرامون چگونگی تعاملات اقتصادی دو کشور در بعد از تحریم ها، اظهار داشت: ظرفیت توسعه ایران در دوران بعد از تحریم ها بسیار بالاست و با شتاب خواهد بود، اما نباید از نظر دور داشت که خود اروپا نیز در رکود اقتصادی به سر می برد و همکاری با ایران می تواند به اقتصاد اروپا کمک های شایانی کند که یکی از این همکاری ها؛ حوزه نفت و انرژی است.
خانم گولت در ادامه توافق هسته ای با ایران را پیروزی دیپلماسی، موفقیتی ژئوپولیتیکی و ژئو اکونومیکی عنوان کرد و گفت: باید دوران درخشان بعد از تحریم ها را به نظاره نشست و اثرات مثبت آن را نه تنها در روابط ایران و غرب، بلکه در کل منطقه دید.
به اعتقاد وی اقتصاد جهانی در آینده، شاهد تحولات مثبتی به حضور ایران خواهد بود.