سفیدبالک ها که به نادرست با عنوان «مگس های سفید» شناخته شده اند، تابستان گذشته مهمانان ناخوانده ی شهر تهران بودند که با توجه به تلاش های بی نتیجه برای مهار کامل آن ها و شروع فصل گرما، بازگشت مجددشان به تهران، احتمال می رود.
سال گذشته مهمان ناخوانده نامیده شدند اما به نظر می رسد با پایان دوره ی
خواب زمستانی، دوباره به سطح شهر تهران آیند، اما این بار نه در قالب مهمان
بلکه در قامت میزبان!
همزمان با ورود به فصل گرما و پایان یافتن
خواب زمستانی، دوباره «پوره» های سفیدبالک متولد خواهند شد و به نظر می رسد
باید منتظر هجوم نسل تازه ی آن ها باشیم. زیرا مهار کامل این حشرات در سال
گذشته صورت نگرفت. فعالیت این حشرات در فصل سرما و به هنگام بارش متوقف می
شود و با شروع گرمای هوا، دوباره نسل جدید سر از تخم بیرون آورده و شروع
به فعالیت خواهند کرد.
این در حالی است که به گفته ی مسوولان وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، احتمال بازگشت سفیدبالک ها از نیمه ی
اردیبهشت ماه امسال در تهران وجود دارد.
سال گذشته، راه های مختلفی
برای مهار این حشرات مانند آب شویی برگ درختان و استفاده از چسب زیست محیطی
بر تنه ی درختان استفاده شد اما بر اساس گفت و گو با یکی از
متخصصان این حوزه که مطالعات زیادی بر روی این حشرات در تهران صورت داده
بود، بهترین راه کنترل آن ها، استفاده از «زنبورهای پارازیتوئید» است؛ زیرا
این نوع از زنبورها افزون بر تغذیه از سفیدبالک های بالغ، توانایی از بین
بردن پوره های چسبیده شده ی پشت برگ ها را داشته و در این صورت است که
تولید نسل آن ها پایان خواهد پذیرفت.
سایر روش های فیزیکی تنها به
از بین بردن بخشی از حشره های بالغ کمک خواهد کرد. روش استفاده از زنبورهای
پارازیتوئید، راهکاری بود مطرح شد، اما از نگاه مسوولان
مربوط دور ماند. اگر آزادسازی این زنبورهای بی زیان در سطح تهران صورت می
پذیرفت، نیازی به هشدار در خصوص حضور دوباره ی سفیدبالک ها نبود.
سفیدبالک
ها زیانی برای انسان نخواهند داشت و ناقل بیماری از انسانی به انسان دیگر
نخواهند بود. تنها در صورت افزایش بیش از حد و پرواز در هوا مزاحمت هایی را
برای شهروندانِ حاضر در آن مکان، ایجاد خواهند کرد و در صورت ورود به
دستگاه تنفسی ممکن است سبب تحریک تنفسی شوند که برای جلوگیری از آن می توان
از ماسک استفاده کرد.
اما برای گیاهان بخصوص درخت های توت که
میزبان اصلی آن ها هستند، بسیار مضر خواهند بود؛ زیرا به طور مستقیم از
گیاهان تغذیه می کنند. سفیدبالک ها عسلک یا شیره یی از خود ترشح می کنند که
محیط مناسبی را برای رشد انواع قارچ فراهم کرده و باعث جذب گرد و غبار بر
روی برگ ها می شوند که در نتیجه در رشد گیاه تاثیر گذاشته و گیاه ضعیف تر
خواهد شد.
این حشره ها به جز درختان توت از دیگر گیاهان مانند
شمشادها نیز تغذیه می کنند. با کمی دقت بر روی ساقه های توت و شمشاد، از
بین رفتن تدریجی بخش های عمده یی از ساقه و برگ های این گیاهان در سال
گذشته قابل مشاهد بود.
منشا اصلی تولید و ورود این حشرات به تهران
نامعلوم است. برخی کاشت گیاهان خاص که میزبان این نوع حشرات هستند را علت
اصلی عنوان کرده و دسته یی دیگر از استفاده ی فراوان از سم های کشاورزی در
زمین های اطراف تهران را عامل وجود این حشرات می دانند. حتی متخصص این حوزه
نیز منشاء شان را نامعلوم توصیف کرد و از لزوم پژوهش های بیشتر در این
حوزه سخن گفت.
با این وجود، در صورت تکرار حضور و پرواز سفیدبالک ها
در تهران، پرسش های گوناگونی در خصوص رویارویی و ریشه کن کردن آن ها به
میان می آید. اینکه آیا مسوولان شهرداری تهران و سازمان حفاظت از محیط زیست
آمادگی لازم برای مقابله با این حشره ها را دارند؟ آیا تدابیر خاصی برای
از بین بردن آن ها اندیشیده اند؟ به طور حتم، در صورت حمله ی دوباره ی
سفیدبالک ها، گل ها و گیاهان تهران که یکی از اصلی ترین پایه های زیباسازی
فضای شهری به شمار می روند دچار آسیب خواهند شد و بازیابی آن ها امری دشوار
خواهد بود، آیا بهتر نیست که پیش از رخداد این مشکل زیست محیطی، از وقوع
آن پیشگیری شود؟
در غیر این صورت، وضعیت نامعلومی که برای موش های
موذی و رهاشده ی تهران به وجود آمده است نیز در انتظار سفیدبالک ها است. در
صورت حضور مجدد این حشرات، لازم است تا برای مهار کامل آن ها راه کارهای
جدی از سوی مسوولان محیط زیست شهرداری تهران اندیشیده شود تا عابران پیاده
بخصوص کودکان و سالخوردگان در معرض مزاحمت های این حشرات قرار نگیرند.