چرا وزارت بهداشت به فکر سلامت مردم نیست؟

حاشیه‌های روغن پالم از کجا آغاز شد؟

هنوز از یاد‌ها نرفته است که، دوازدهم مرداد، وزیر بهداشت وجود روغن پالم در برخی شیرهای پرچرب را تائید کرد. اتفاقی نادر طی سال‌های گذشته چرا که پس از سال‌ها مطرح شدن ماجرای آلودگی مواد خوراکی یک وزیر رسما این مساله را پذیرفته است.

روغن پالم یا نخل نوعی روغن گیاهی است که از مغز میوه نخل روغنی استخراج می‌شود. به‌کارگیری روغن نخل به‌عنوان سوخت گیاهی از چند سال اخیر، موجب افزایش تقاضای جهانی و در نتیجه افزایش قیمت آن شده‌ است.

روغنی که به گفته سازمان بهداشت جهانی شواهد قانع‌کننده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف پالمتیک اسید احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد و حالا مردم ایران به خصوص کلانشهر‌ها که به دلیل آلودگی هوا خود به خود با بیماری‌های قلبی و عروقی درگیرند، بیشتر و بیشتر از بازیچه شدن جانشان توسط عده‌ای سودجو نگران هستند.

به این ترتیب بود که سیدحسن قاضی‌زاده‌هاشمی با این سخنان، عملا از سودجویی افرادی که از طریق به خطر انداختن سلامتی مردم به واردات این مواد اقدام کرده‌اند، پرده برداشت تا ماجرای آلودگی شیر و لبنیات رنگ و بوی جدی به خود بگیرد.

بعد از جدی شما ماجرا بود که شماری از وکلا، با حضور در دادسرای کارکنان دولت، از رییس سازمان غذا و دارو و روسای سابق سازمان استاندارد به دلیل استفاده از روغن «پالم» در محصولات لبنی شکایت کردند.

بعد از این شکایت بود که بحث در خصوص اعلام ا عدم اعلام اسامی شرکت‌های متخلف میان رسانه‌ها بالا گرفت. در آن روز‌ها اما، معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو، جزئیات جدیدی از پرونده روغن پالم و تخلفات شرکت‌های لبنی را بازگو کرد.

دکتر رسول دیناروند با حضور در برنامه تلویزیونی «مصیر» که ۱۷ آذر ماه از شبکه اول سیما روی آنتن رفت، در پاسخ به سئوال مجری برنامه مبنی بر اینکه چرا اسامی شرکت‌های لبنی متخلف در پرونده روغن پالم اعلام نشده است، گفت: ما چنین اختیاری نداریم که اسامی را منتشر کنیم. بلکه، ما اسامی را به دستگاه‌های مسئول و قوه قضائیه اعلام کرده‌ایم و اگر صلاح باشد، اعلام می‌شود.

وی در ادامه به تشریح روند پرونده روغن پالم اشاره کرد و افزود: در حال حاضر صد‌ها شرکت لبنی در کشور فعالیت می‌کنند که تعداد اندک شماری از آن‌ها تخلف می‌کنند. وظیفه ما به عنوان دستگاه نظارتی، بازرسی و کنترل و برخورد با تخلفات است. به این ترتیب بود که شرکت‌های متخلف در این خصوص معرفی نشدند تا افکار عمومی رضایت کافی از این رسیدگی را نداشته باشد.

عراق آغازگر دور جدید جنجال روغن‌های پالم در ایران

بعد از این جنجال‌ها بود که در خبری اعلام شد عراق ماست‌های صادر شده از ایران را پس فرستاده است. ماجرا هم از این قرار بود که چندی پیش، رئیس سازمان استاندارد به موضوع پالم در لبنیات اشاره کرد و گفت: ‌ لبنیات مجاز به داشتن پالم را از ۸ به یک مورد رساندیم.

وی با اشاره به وجود پالم در ماست‌های پرچرب گفت: چندین مورد ماست‌های صادر شده به عراق به ایران باز گردانده شد چون حاوی پالم بود و ما مجبور شدیم که آن را معدوم کنیم.

بعد از آن بود که مدیرعامل اتحادیه سراسری فرآورده‌های لبنی با اشاره به اینکه صادرکنندگان لبنیات حاوی پالم به عراق مشخص هستند و نباید با طرح کلی موضوع به کارخانه‌ها و برندهای خوشنام لطمه وارد کرد.

محمدرضا اسماعیلی در مورد برگشت ماست‌های صادراتی حاوی روغن پالم از عراق، گفت: این خبر را من امروز شنیده‌ام و از نام کارخانه یا کارخانه‌های متخلف در این امر اطلاعی ندارم.

وی با بیان اینکه کیفیت تولیدات صنایع لبنی توسط وزارت بهداشت و سازمان استاندارد سنجیده می‌شود، گفت: قطعا از ۱۵۴۰ کارخانه تولیدکننده مواد لبنی همه متخلف نیستند و یک یا تعداد معدودی مرتکب تخلف می‌شوند، بنابراین نباید با طرح این قبیل موضوعات آن هم بدون معرفی نام و برند متخلف به تولید سایر کارخانه‌ها لطمه وارد کرد.

مدیرعامل اتحادیه سراسری فرآورده‌های لبنی با اشاره به این مطلب که قطعا صادرکنندگان محصولات لبنی به عراق مشخص است، بیان داشت: متخلف و قانون شکن باید مجازات شود ولی باید نام آن اعلام شود تا با آن برخورد شود. اسماعیلی تصریح کرد: در کنار برندهای متخلف صادرکننده، برندهایی هم وجود دارد که محصولات مرغوب و خوبی تولید می‌کنند و محصولشان برگشت نخورده است.

مدیرعامل اتحاده سراسری فرآورده‌های لبنی بیان داشت: ابزار کنترل کیفی محصولات لبنی در دست اتحادیه نیست بلکه صدور پروانه‌ها و بهره‌برداری و نشان استاندارد توسط خود وزارت بهداشت و سازمان استاندارد انجام می‌شود. این مسئولیت‌ها را به ما بسپارند و بعد به ازای تخلف از ما جواب مطالبه کنند.

 واردات غیر مجاز پالم، آری یا خیر؟

حالا هم به تازگی دبیر انجمن روغن نباتی اعلام کرد که واردات ۶۸ هزار تنی روغن پالم مازاد سقف مورد نظر سازمان غذا و دارو بر اساس مصوبه دولت انجام شد.

محمد قبله گفته: «در سال ۹۳ مصوبه واردات یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن انواع روغن با کنترل واردات ۳۰ درصد روغن پالم در اختیار ما قرار گرفت.»

 او ادامه داده که در دی‌ماه سال ۹۳ با وزارت بهداشت به اختلاف نظری درباره تفسیر این مصوبه رسیدم که ظاهراً این امر درحال حاضر زمینه برخی شائبه‌های واردات روغن پالم را ایجاد کرده است.

 قبله اضافه کرده که واردات کل روغن تا دی‌ماه سال گذشته ۱/۱ میلیون تن بود به همین منظور وزارت بهداشت بر اساس تفسیر خود از مصوبه موجود، میزان مجاز واردات روغن را حدود
 ۳۶۶ هزار تن بر اساس سقف ۳۰ درصدی کل واردات درنظر گرفت. اما از نظر انجمن روغن سهم واردات پالم بر اساس کل میزان واردات ۴/۱ میلیون تنی، بدون رعایت تقدم و تاخر زمانی در مقایسه با سایر انواع روغن بود.

 آیا استفاده از روغن پالم ممنوع شد؟

دبیر انجمن روغن نباتی همچنین توضیح داده که بیش از دو ماه یعنی از اوایل دی تا ۱۰ اسفند سال گذشته با ممنوعیت و عدم ترخیص روغن پالم روبه‌رو شدیم. این امر علاوه بر ما، برای صنایع غذایی و بازار سیاه روغن پالم محدویت ایجاد کرد.

 قبله تاکید کرده که صنایع غذایی مانند پفک، چیپس، شیرینی و شکلات به‌دلیل عدم ترخیص واردات این محصول در تامین روغن پالم مصرفی خود دچار مشکل بودند و انجمن روغن نباتی هیچ‌گونه انحصار یا نقشی در محدویت عرضه پالم نداشته است.

 او اضافه کرده که هیچ‌کدام از صنایع غذایی حق تقاضا یا استفاده از روغن پالم خام در تولیدات خود ندارد مگر اینکه در پرونده بهداشتی آن قید شده باشد. قبله بیان می‌کند که برای حل این مشکل مصوبه جدیدی از معاون اجرایی دولت دریافت شد تا اجازه واردات باقیمانده روغن پالم مورد اختلاف با سازمان غذا و دارو به کشور گرفته شود. در این مصوبه آمد درصورتی که سایر محل‌هایی که اجازه روغن پالم دارند، میزان آن را به ستاد اعلام تا تصمیم‌گیری لازم در این خصوص انجام شود.

محمد قبله همچنین گفته: «مواردی که درباره تخلف انجمن روغن نباتی درباره  «واردات ۶۸ هزار تن روغن پالم خارج از سقف مجاز» اعلام می‌شود به صورت قانونی و بر اساس مصوبه دولت بوده است که در آن مقطع زمانی بنا بر مصالحی رسانه‌ای نشد. قبله اضافه می‌کند که برای جلوگیری از ایجاد استرس و تورم در بازار مصرف به‌ویژه در شب عید، مشکلات پیش روی بازار و واردات روغن پالم اعلام نشد.

این مساله اما اعتراض‌های جدی به همراه داشته تا جایی که عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با تخلف خواندن اقدام ستاد تنظیم بازار در واردات ۶۸ هزار تُن روغن پالم خارج از سقف مجاز، گفته که امروزه برای صدور مجوز واردات بسیاری از محصولات غذایی با سازمان غذا و دارو هماهنگ نمی‌شود.

 سیامک مره‌صدق با انتقاد از اقدام ستاد تنظیم بازار در واردات ۶۸ هزار تُن روغن پالم خارج از سقف مجاز سازمان غذا و دارو، تاکید کرده: «متاسفانه نظارت سازمان غذا و دارو بر مساله محصولات غذایی به‌صورت کامل و به عنوان تنها متولی اعمال نشده و بر این اساس ارگان‌های متفاوتی در این زمینه راساً خارج از سیاست‌گذاری سازمان غذا و دارو تصمیم‌گیری می‌کنند.»

 مره‌صدق خاطرنشان می‌کند که ستاد تنظیم بازار برخی تخلف‌ها را در حوزه موادغذایی انجام می‌دهد که در کمیسیون نیز بار‌ها تذکراتی را ارائه کردیم که به نظر می‌رسد وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو به عنوان مسئولان اجرایی باید جلوی چنین بی‌قانونی را بگیرند.

سخنی با وزیر بهداشت

در این میان اما نکته اینجاست که هر چند واردات بی‌رویه در هر زمینه‌ای باعث بر هم ریختگی اقتصاد کشور می‌شود، اما در خصوص روغن پالم مساله تنها واردات بی‌رویه و غیر مجاز ان نیست. آنطور که پیش‌تر وزیر بدهداشت اعلام کرده است، این روغن برای بدن انسان مضر است و در روزهایی که کلان شهرهای پر دود و دم، امکان ابتلا به بیماری‌های تنفسی و قلبی و عروغی را افزایش می‌دهد، استفاده از این روغن در مواد غذایی باعث تشدید این بیماری‌ها خواهد بود با این حال نه تنها سرنوشت شرکت‌های لبنی متخلف در خصوص این روغن مشخص نشد بلکه در مواد غذایی دیگر هم از این روغن استفاده می‌شود و واردات ان نیز از سطج مجاز گذشته است.
حال سوال اینجاست که چرا وزیر بهداشت به عنوان متولی اصلی سلامت مردم، هر از گاهی تنها با اشاره به آلودگی‌های مواد غذایی باعث نگرانی در افکار عمومی می‌شود اما مساله را نا‌تمام‌‌ رها می‌کند و همه چیز فراموش می‌شود. آیا اگر به راستی روغن پالم برای سلامت انسان مضرر است نباید از استفاده آن در لبنیات و سایر مواد غذایی جلوگیری شود و آیا این امر قاطعیت وزارت بهداشت را نمی‌طلبد؟ این‌ها سوالاتی است که هنوز پاسخ روشنی برای آن‌ها وجود ندارد.