گزارش واشنگتن‌پست از طرح کورکر و منندز

طرح اصلاحی بررسی توافق ایران (ارائه شده از سوی کورکر و منندز) هفته پیش با رأی کامل 19 عضو کمیته روابط خارجی سنا تصویب شد. قرار است که بحث و بررسی در مورد این طرح هفته آتی در صحن مجلس سنای آمریکا آغاز شود. بر اساس فکت‌شیت ارائه شده، این طرح در صورت تصویب، رئیس جمهوری آمریکا را ملزم می‌کند تا هرگونه توافق نهایی با ایران را همراه با تمام اسناد مرتبط شامل جزئیات راستی‌آزمایی و پایبندی ایران به توافق، به کنگره ارائه کند. بدون این کار، هیچ تضمینی وجود ندارد که رئیس جمهوری اوباما به دنبال ارائه توافق (آنچه که وی یک توافق اجرایی می‌نامد) به کنگره باشد و هیچ راهی وجود ندارد که کنگره بتواند تمام توافق را بررسی کند و آن را تأیید یا رد کند. علاوه بر آن، این طرح مانع از آن می‌شود که در زمانی که کنگره در حال بررسی توافق است، رئیس جمهوری براساس اقتدار قانونی خود بتواند تحریم‌ها را تعلیق کند. اگر توافق نهایی پیش از 10 جولای به کنگره ارائه شود، قانونگذاران آمریکایی 30 روز برای بررسی آن زمان داشته و سپس 12 روز دیگر نیز برای تأیید یا رد آن زمان خواهند داشت. این طرح این فرصت را به کنگره می‌دهد تا یک قطعنامه عدم تأیید را تصویب کند که به‌طور دائم مانع از این شود که رئیس جمهوری تحریم‌های مصوب کنگره را کاهش یا تعلیق کند.

واشنگتن نوشت که علاوه بر آن، رئیس جمهوری می‌بایست پس از اجرایی شدن توافق نهایی، هر 90 روز تأیید کند که ایران به آن پایبند بوده است یا خیر که در این صورت کنگره فرآیند اعمال دوباره تحریم‌ها را سرعت خواهد بخشید. همچنین این طرح شامل یک بخش نوین است که براساس آن باید در مورد حمایت ایران از تروریسم، نقض حقوق بشر و آزمایش موشک‌های بالستیک گزارشی به کنگره ارائه شود.

بنابراین چرا برخی محافظه‌کاران همچنان ناراحت بوده و این طرح را «شیر بی یال و دم و اشکم» توصیف می‌کنند در حالی که لابی آیپک از آن حمایت می‌کند. آیا باز هم حقه‌ای برای فریب دادن محافظه‌کاران در کار است؟

اما ماجرا چیست؟ بدون این طرح، اوباما از اینکه توافق نهایی را همچون یک معاهده در نظر بگیرد خودداری خواهد کرد و هیچگاه به سراغ کنگره نخواهد آمد و از اختیارات اجرایی خود برای تعلیق تحریم‌ها استفاده خواهد کرد و سپس امیدوار خواهد بود که رئیس جمهوری آتی و کنگره هیچ گزینه‌ای جز پایبندی به آن و لغو تحریم‌ها نخواهند داشت. همچنین سازوکاری وجود ندارد که مانع از این شود رئیس جمهوری این توافقنامه شیرین را طی دوران ریاست جمهوری خود اجرایی کند و بتواند از ایران جواب بله را بشنود.

سناتور باب کورکر در گفتگو با واشنگتن‌پست گفت: «ما تا کنون به رئیس جمهوری یک چک سفید امضا در مورد امنیت ملی داده‌ایم تا (تحریم‌ها) را لغو کند». وی در ادامه گفت که این توافق اگر به عنوان یک معاهده به حساب آید «بسیار عالی خواهد بود، اما وی هم‌اکنون این توان را دارد که به سراغ سازمان ملل برود. بدون این تصویب این طرح پیشنهادی سناتورها، وی هیچ الزامی ندارد که جزئیات آنچه در سازمان ملل می‌گذرد را به ما بدهد». آنچه این طرح به دنبال آن است دادن اقتداری به کنگره است تا پیش از آنکه کنگره بررسی توافق را به پایان برساند، بتواند مانع از لغو تحریم‌ها از سوی رئیس جمهوری شود.

برخی محافظه‌کاران از این شکایت می‌کنند که برای قطعی کردن و قانونی‌شدن این طرح و لغو وتوی رئیس جمهوری به دو سوم سناتوهای نیاز دارند. اما این امر ناشی از نقصان طرح نیست. اوباما توافق با ایران را معاهده نخواهند نامید. در این صورت بدون این تصویب این طرح، کنگره هیچ کنترلی بر آن ندارد. علاوه بر آن، محافظه‌کاران باید به یاد آورند این طرح کنار گذاشته نخواهد شد: برای کاهش دائم تحریم‌ها، کنگره برای لغو تحریم‌ها باید رأی مثبت دهد، این طرح پیشنهادی به کنگره این توان را می‌دهد که بر مابقی دوران ریاست جمهوری اوباما کنترل داشته باشد در حالی که زیرساخت قانونی تحریم‌ها را همچنان حفظ کند.