هزینه ایجاد هر شغل چقدر است؟

رئیس جمهور در سخنان نوروزی خود با مردم یکی از مهم ترین برنامه ها و وعده های دولت تدبیر و امید را در سال ۹۴، مقابله با بیکاری و ایجاد اشتغال برای جوانان دانست و عنوان کرد در این راستا اقدامات ویژه ای از سوی دولت انجام خواهد شد.

از مردادماه سال ۹۲ که دولت یازدهم امور اجرایی کشور را در دست گرفت تاکنون، وعده ها و مباحث فراوانی پیرامون مقابله با بیکاری و برنامه ریزی برای ایجاد اشتغال جوانان داده شده و پیرامون این مسئله نیز آمارها و ارقام گوناگونی ارائه شد.

به دفعات از سوی بالاترین مقامات دولتی درباره بیکاری و خطر هجوم چند میلیونی بیکاران به بازار کار سخن گفته شده و به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه آژیر بیکاری نیز بارها به صدا درآمده است.

بارها آژیر بیکاری به صدا در آمد

در یکی دو سال گذشته مرتبا بر این نکته تاکید شده که به زودی بازار کار کشور با موج ۴ میلیون و ۵۰۰ هزارنفری از فارغ التحصیلان دانشگاهی مواجه خواهد شد؛ بنابراین باید در این زمینه تصمیمات فوری گرفته شود.

رئیس جمهور در بخشی از پیام نوروزی خود گفت: هدف ما در سال جدید رونق پایدار، افزایش صادرات غیرنفتی و ایجاد فرصت‌ های جدید برای اشتغال به ویژه برای جوانان عزیز، تحصیل کردگان و فارغ‌ التحصیلان دانشگاه‌ هاست و در این زمینه با کمک شما مردم در سال جدید، قدم‌های نویی را برخواهیم داشت، صادرات غیرنفتی را افزایش خواهیم داد و زمینه اشتغال را فراهم خواهیم کرد.

یکی از مهم ترین مباحث مربوط به فراهم شدن زمینه های حل معضل بیکاری که طی سالیان متمادی از سوی دولت های مختلف دنبال شده، میزان منابع مالی است که بتوان برای مقابله با بیکاری و ایجاد فرصت های جدید شغلی فراهم و اختصاص داد.

هرچند دولت ها تلاش می کنند تا سرمایه های خصوصی را به سمت تولید و در نتیجه اشتغال زایی سوق دهند، اما دولت ها خود نیز با اختصاص منابعی از شبکه بانکی به صورت دستوری به اینگونه مباحث وارد می شوند. در دولت گذشته تنها برای ایجاد اشتغال از طریق بنگاه های کوچک زودبازده ۲۸ هزارمیلیاردتومان از منابع بانک ها اختصاص پیدا کرد.

همچنین برای اجرای طرح مشاغل خانگی نیز منابع فراوانی هزینه شد و حالا دولت تدبیر و امید نیز چنین رویه ای را دنبال می کند. علی ربیعی؛ وزیر تعاون، کار و رفاه مجموع اعتبارات مربوط به ایجاد اشتغال در کشور را در سال جاری ۴ هزار میلیارد تومان اعلام و ابراز امیدواری کرد با ایجاد تحرک در این حوزه، بخش قابل توجهی از بیکاران جذب بازار کار شوند.

مقامات دولتی معتقدند از طریق اختصاص هدفمند منابع به طرح های اشتغال زایی، تامین سرمایه در گردش و نقدینگی واحدها و همچنین تلاش برای حفظ اشتغال موجود می توان بازار کار را به سمت تعادل سوق داد. همچنین عنوان می شود در برخی صنایع مانند کفش، زمینه های میلیونی ایجاد اشتغال فراهم است.

فقط ۴ هزارمیلیارد تومان برای مقابله با بیکاری

وزیر کار با بیان اینکه سال ۹۴ سال تولید و اشتغال است بر لزوم تحرک هرچه بیشتر در این بخش ها تاکید کرد و گفت: دولت علاوه بر اجرای سیاست های حمایتی برای سرمایه گذاری های کلان، موضوع اشتغال را نیز در واحدهای خُرد و کوچک با جدیت دنبال می کند.

کارشناسان بازار کار می گویند اختصاص تنها ۴ هزار میلیارد تومان منابع از سوی دولت برای ایجاد اشتغال به عنوان طرحی که رئیس جمهور از آن به عنوان یکی از ۳ اولویت اصلی دولت در سال جاری یاد می کند نمی تواند چندان امیدوار کننده باشد و در حال حاضر، بازار کار برای خروج از بحران به منابع به مراتب بیش از این ارقام نیازمند است.

اگر بخواهیم مقایسه ای بین ارقام اختصاص یافته از سوی دولت برای اشتغال زایی به عنوان اولویت بسیار مهم سال جاری با رقم اختصاص یافته برای بخش آب و برق داشته باشیم، ناچیز بودن ۴ هزار میلیارد تومان به خوبی نمایانگر می شود. وزیر نیرو اعلام کرده صنعت آب و برق در سال جاری ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیاردتومان فقط منابع دولتی در اختیار خواهد داشت که مقایسه آن با بودجه در نظر گرفته شده برای اشتغال، نشان دهنده ناچیز بودن ۴ هزار میلیارد تومان برای مهار بیکاری است.

از سویی، دقیقا مشخص نیست هزینه ایجاد هر شغل در سال جاری چقدر در نظر گرفته شده که وزیر کار امیدوار است با صرف ۴ هزارمیلیارد تومان بتوان بخش قابل توجهی از بیکاران (به روایت مرکز آمار ۲.۵ میلیون نفر و به روایت های دیگر تا ۱۰ میلیون نفر)، جذب بازار کار شوند.

به عقیده کارشناسان، آشفتگی های آماری در بازار کار یکی از مهمترین مسائلی است که به پیچیده تر شدن معضلات در این بخش می افزاید به نحوی که تنها در مورد هزینه ایجاد هر شغل در کشور، ارقام متفاوتی از سوی مقامات رسمی دولت بیان می شود، در حالی که می توان این انتظار را داشت که دستکم در برخی مسائل مهم مانند هزینه های لازم برای ایجاد یک شغل پایدار، توافق نظر وجود داشته باشد.

هزینه ایجاد هر شغل چقدر است

بررسی برخی از این اظهارات نشان می دهد معاون علمی فناوری رئیس جمهور در آذرماه ۹۲ هزینه ایجاد هر شغل را ۱۶۰ میلیون تومان اعلام کرده و در شهریورماه سال گذشته نیز معاون وزیر کار هزینه ایجاد هر شغل را ۳۰۰ میلیون تومان اعلام کرد!

همچنین وزیر کار در آذرماه ۹۳ هزینه ایجاد هر شغل را حدود ۱۵۰ میلیون تومان و در مقاطعی نیز ۲۰ تا ۷۰ میلیون تومان اعلام کرده بود. ربیعی از سویی معتقد است هزینه ایجاد هر شغل در صنایع بزرگ ۲ میلیارد تومان است.

با این حساب، مشخص نیست در سال گذشته برای ۴۰۰ هزار شغل جدیدی که وزیر کار می گوید ایجاد شد چقدر هزینه شده و از سویی این مشاغل در چه بخش هایی بوده اند و میزان پایداری این مشاغل چقدر است. آیا شاغلان جدید در این بخش‌ها با شروع سال به سر کار رفته اند و یا دوباره خانه نشین شده اند.

کارشناسان اقتصادی انتظار دارند با بازگشت رونق به اقتصاد کشور و انجام سرمایه گذاری‌های جدید، فضاهای جدیدی نیز برای اشتغال زایی فراهم شود. در عین حال، تا آن زمان بازار کار توان پذیرش درخواست میلیونی بیکاران و فارغ التحصیلان دانشگاهی را نخواهد داشت.