تروریستهای داعش، یکی از موفقترین گروهها در استفاده از فضای آنلاین و به ویژه شبکههای اجتماعی هستند. یک پرسش ابتدایی و ساده در مورد استفاده آنها از شبکههای اجتماعی وجود دارد و آن اینکه حامیان آنها چه کسانی هستند؟
بدون شک یکی از عناصر موفقیتهای گروههای افراطی تروریست همچون داعش را در عصر ارتباطات باید در رد پای آنها در فضای آنلاین جستجو کرد. تروریستهای سلفی داعش، یکی از موفقترین گروهها در استفاده از پتانسیلهای فضای آنلاین و به ویژه شبکههای اجتماعی هستند که یک پرسش ابتدایی و ساده در مورد استفاده آنها از شبکههای اجتماعی وجود دارد و آن اینکه حامیان آنها چه کسانی هستند؟
در ماههای گذشته و از شروع عملیاتهای تروریستی گروه داعش در عراق و سوریه، شبکههای اجتماعی و فضای آنلاین، یکی از مهمترین پایگاههای این گروه و اعضای آن برای خلق و گسترش وحشت و حتی عضوگیری بوده است. این گروه به ویژه از پتانسیلهای توئیتر و وب سایتی مانند یوتیوب، نهایت استفاده را در راستای اهداف تروریستی خود بردهاند.
نشریه «بیزینس اینسایر» در مطلبی پیرامون همین موضوع، اشاره کرده که «جی.ام. برگر» و «جاناتان مورگان» در یک پژوهش تحلیلی، پاسخ پرسشهای اساسی در خصوص فعالیت توئیتری داعش را به دست دادهاند؛ سؤالاتی از این قبیل که چه میزان از کاربران توئیتر از داعش حمایت میکنند؟ چه کسانی هستند و در کجا زندگی میکنند و همچنین چگونه در فعالیتهای سازماندهی شده آنلاین داعش مشارکت دارند؟
پژوهشهای قبلی در خصوص فعالیت توئیتری داعش که مبتنی بر بخش کوچکی و محدودی از این شبکه تروریستی بوده و متمرکز بر هسته اصلی آن منجر به برداشت اشتباه و برآورد غلط از میزان فعالیت آنلاین این شبکه بوده است؛ اطلاعاتی که اغلب مورد رجوع نهادهای اطلاعاتی غربی برای شناخت این گروه و نحوه مقابله با آنها نیز قرار گرفته است.
اما پژوهش جدید برگر و مورگان، با تحلیل فعالیتهای 20 هزار عضو فعال داعش در توییتر یک شمای دموگرافیک کامل از حامیان این گروه تروریستی در توئیتر به دست داده است. محققان در این پژوهش با کاربست یک رهیافت کاملا جدید، خلاقانه و پیچیده موفق شدهاند محل اقامت، زبان و تعداد و ماهیت دنبال کنندگان حسابهای کاربری مربوط به داعش را شناسایی کنند. مهمترین یافتهها در پژوهش این دو از این قرار است؛
از سپتامبر تا دسامبر 2014 تعداد 46 هزار حساب کاربری از سوی حامیان داعش مورد استفاده قرار گرفته؛ هرچند همه آنها در این مدت فعال نبودهاند.
مقر اصلی حامیان گروه تروریستی داعش از طریق شناسایی محل آنها، عبارت بوده است از عربستان سعودی و مرزهای سازماندهی شده این گروه در عراق و سوریه که نشان از آن دارد، این گروه در سرزمینهای تحت اشغال خود در فضای آنلاین فعالیت دارند.
تقریبا یک نفر از هر پنج حامی داعش، زبان انگلیسی را زبان اصلی خود در توئیتر انتخاب کرده است، حال آنکه سه چهارم حامیان داعش از زبان عربی در توئیتر استفاده میکنند.
هر یک از حسابهای کاربری حامی داعش به شکل متوسط در حدود 1000 دنبال کننده یا Follower دارند که بسیار بیشتر از میانگین دنبال کنندگان برای حسابهای کاربری عادی در توئیتر است. همچنین به شکل میانگین برآورد شده که این حسابهای کاربری بسیار فعالتر از کاربران عادی توئیتر هستند.
طی سپتامبر تا دسامبر 2014 حدود 1000 حساب کاربری حامی داعش از سوی توئیتر معلق شده است که در بین آنها فعالترین و پر مخاطبترین حسابهای کاربری داعش را میتوان دید.
بخش اعظمی از فعالیتهای توئیتری و آنلاین داعش را باید مربوط به حدود 500 تا 2000 حساب کاربری آن دانست که به شکلی متمرکز و سازماندهی شده اقدام به فعالیت در توییتر میکنند.
بر پایه این یافتهها، محققان به شبکههای مجازی و دولت آمریکا پیشنهاد میکنند همکاری نزدیکی با هم در این خصوص داشته باشند تا بتوانند به بهترین نحو به مقابله با حضور افراطیهای تروریست در فضای آنلاین بپردازند. به نظر میرسد این رهیافت جدید که از سوی مورگان و برگر در دستور کار قرار گرفته است، چنانچه در سطحی وسیعتر و از سوی نهادهای بیشتری مورد استفاده قرار بگیرد، میتواند به خوبی نقشه فعالیت آنلاین تروریستها را مشخص ساخته و راههای مقابله با آنها را در این فضا به دست دهد.