برای نفت 10 دلاری آماده شوید

قیمت هر بشکه نفت خام در حالی حدود 50 دلار است که از اوج قیمتش در ژوئن 2014 که 107 دلار بود، بیش از نیمی از ارزش خود را از دست داده است. امکان سقوط قیمت باز هم وجود دارد و ممکن است به 10 تا 20 دلار هم برسد. دلایلش را توضیح می دهیم. رشد اقتصادی ایالات متحده از زمان اجرای طرح احیای اقتصادی در سال 2009 به طور میانگین 2.3 درصد بوده است. البته این میزان نصف میزان مورد انتظاری است که در رکود اقتصادی عمیق دهه 1930 وجود داشت. در عین حال رشد چین کند است و در منطقه یورو حداقلی است و رشد ژاپن هم منفی است. با وجود افزایش خودروها در ایالات متحده، تقاضای جهانی برای نفت کم است و حتی ممکن است بیشتر از این هم کاهش بیابد.

در همین زمان خروجی تولید نفت در حال افزایش است که این امر مدیون افزایش تولید نفت شیل ایالات متحده است. میزان تولید نفت توسط آمریکا تا ماه نوامبر در مقایسه با 12 ماه پیش از آن، 15 درصد افزایش یافته است، در حالی که میزان وارداتش 4 درصد کاهش یافته است.

عوامل دیگری هم در این قضیه دخیل هستند: قدرت در حال افول کارتل اوپک. سازمان کشورهای صادر کننده نفت هم مانند تمام کارتل ها، برای اطمینان از ثبات و افزایش قیمت نفت طراحی شده است. اما کسانی که حامی تقلب در زمینه افزایش قیمت بودند، به عنوان اعضای این کارتل از سهمیه خود تجاوز کرده اند. در این مورد رهبر این جریان عربستان سعودی است که باید با کاهش تولید خود مانع از سقوط قیمت ها شود. اما عربستان معتقد است که کاهش تولیدی که در گذشته انجام داده موجب زیان دیدنش از سهم بازار شده است.

سعودی ها توسط دیگر کشورهای تولید کننده نفت خلیج فارس -کویت، قطر و امارات متحده عربی- حمایت می شوند. در 27 نوامبر، اوپک اعلام کرد که تولیدش را کاهش نخواهد داد. سعودی ها معتقدند که در مقایسه با رقبایشان بیشتر می توانند در برابر شرایط قیمت پایین نفت مقاومت کنند و به دنبال قیمتی هستند تا تولید نفت توسط رقبایشان توجیه اقتصادی نداشته باشد.

این قیمت موجب کاهش تولید کدام کشورها شده است؟ این قیمت ها بسیار کمتر از 125 دلاری است که ونزوئلا برای مدیریت اقتصاد نابسامانش به آن نیاز دارد. این شرایط برای اکوادور، الجزایر، نیجریه، عراق، ایران و آنگولا هم وجود دارد. عربستان هم برای تعادل بودجه اش نیاز به قیمتی بیشتر از 90 دلار دارد، اما این کشور دارای ذخایر ارزی 726 میلیارد دلاری است که می تواند مشکل این کشور را در طول دو سال که قیمت نفت در حدود 40 دلار باشد حل کند.

علاوه بر این براساس گزارش دنیل یرگین از موسسه انرژی کمبریج، قیمت تمام شده برای 80 درصد از چاه های نفت شیل آمریکا، حدود 50 تا 69 دلار است. ماه گذشته وود مکنزی به نتایجی دست یافت که براساس آن از میان 2222 میدان نفتی در سراسر جهان که مورد بررسی قرار گرفته بودند، از قیمت 40 دلاری، تنها 1.6 درصد ضرر مالی داشته اند. این مسئله نشان می دهد که ضرر چندانی از نفت 40 دلاری حاصل نشده است. در نظر داشته باشید که هزینه نهایی برای به صرفه بودن نفت شیل ایالات متحده حدود 10 تا 20 دلار برای میدان نفتی پرمین تگزاس در مقایسه با نفت خلیج فارس است.

علاوه بر این باید مشکلات مالی کشورهایی همچون روسیه و ونزوئلا را هم در نظر بگیریم. آنها برای پرداخت بدهی های خارجی و واردات، نیاز به ارز حاصل از فروش نفت دارند. به همین دلیل با قیمت های پایین، آنها نیاز به تولید و صادرات بیشتر نفت برای کسب همان میزان درآمد قبلی را دارند.

با اکتشافات جدید، ثبات در بخش هایی از خاورمیانه و افزایش بازده حفاری، بدون شک خروجی جهانی نفت در سال های آینده افزایش خواهد یافت که موجب فشار به قیمت نفت هم می شود. پیش بینی می شود تولید نفت خام ایالات متحده هم در سال آینده 300 هزار بشکه در روز افزایش بیابد و از 9.1 میلیون بشکه کنونی بیشتر شود. با این اوصاف چه اوضاعی می توان برای قیمت نفت در آینده پیش بینی کرد؟