بسیار به توافق هسته‌ای نزدیکیم

سیروس ناصری با اشاره به سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب تصریح کرد: صحبت‌های مقام معظم رهبری در یکی از مقاطع حساس مذاکرات هسته‌ای مطرح شد و به نظر بنده بیش از هر چیز راهگشا بود. مطالبی که ایشان فرمودند بسیار منطقی و در راستای مسیر حرکتی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای بود. ضمن اینکه ایشان بر این اصل اساسی تاکید کردند که طرفین باید در این راستا به نقاط مشترک برسند. اشاره به این نکته هم که توافق نکردن بهتر از توافق بد است، دیگر مولفه حائز توجه بیانات رهبری انقلاب به شمار می‌رود. در مجموع به نظر من با توجه به اینکه گفتگوها به مرحله حساس و تعیین‌کننده‌ای رسیده، سخنرانی ایشان نتایجی مثبت برای نظام و مردم به همراه خواهد داشت.

وی ادامه داد: اساسا این دغدغه به طور عمومی وجود داشته و همچنان هم هست که پس از توافق کلی بحث در خصوص جزئیات قدری به مشکل بخورد و فضا برای سوء استفاده طرف مقابل باز باشد. چرا که اگر به خاطر داشته باشید در نوامبر سال گذشته توافقاتی میان طرفین در خصوص کلیات مسئله به وجود آمد و تعهداتی به صورت سلسله‌مراتبی از سوی هر دو طرف تعریف شد اما در ژانویه و وقتی مباحث جزئی مورد طرح قرار گرفت، هر جایی که محل تغییر بود از سوی آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها مورد سوء استفاده قرار گرفت؛ به این معنا که هر موردی که می‌شد از آن تفسیر متفاوتی ارائه داد از سوی غربی‌ها چنین رفتار شد.

عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران افزود: من معتقدم در این مذاکرات تعیین جزئیات و مرتبط کردن هر یک از اقدامات ما با رفتارهای متقابل طرف مقابل بسیار حائز اهمیت است. چرا که به دلیل اینکه یک مرجع و داور بین‌المللی برای تعیین تکلیف این موافقتنامه وجود ندارد، چاره‌ای نیست جز اینکه همه اقدامات را مقابل هم قرار دهیم. اگر ما کاری انجام می‌دهیم، طرف مقابل هم باید عملی متناسب با آن انجام دهد. اگر طرف مقابل به بخشی از تعهداتش عمل نکرد ما هم باید رفتاری متقابل در دستور کار قرار دهیم. البته که این کار دشوار است. بر این اساس فرمایشی که رهبر معظم انقلاب مطرح کردند که توافق کلی را نمی‌پسندند و مایلند جزئیات و کلیات با هم مشخص شوند، دغدغه عمومی و همچنین کارشناسان است.

ناصری درباره واکنش آمریکا به سخنان مقام معظم رهبری نیز گفت: هرچند آمریکایی‌ها غیر مستقیم واکنش‌های منفی به بیانات رهبر معظم انقلاب نشان دادند ولی من فکر می‌کنم مذاکرات به مرحله‌ای رسیده که از این موضوع هم عبور خواهیم کرد و در عین اینکه تفاهم کلی وجود دارد، مسائل جزئی هم با همت دو طرف حل خواهد شد. اتفاقی که باز هم باید تاکید کنم بسیار دشوار است.

وی ابراز عقیده کرد: بسیار به توافق هسته‌ای نزدیکیم. فکر می‌کنم مسیر پیش رو به این ترتیب است که طی هفته‌های آتی کلیات برای طرفین روشن می‌شود و البته نیازی نیست روی کاغذ آورده شود و سپس به بحث در خصوص جزئیات می‌پردازیم و معتقدم هرچه زودتر وارد این مرحله شویم بهتر است.

ناصری تاکید کرد: من همچنان معتقدم تفاهم روی کلیات تا پایان سال جاری شمسی امکان‌پذیر است و بعد از آن دوران حساس بحث روی جزئیات شروع می‌شود. در حال حاضر روی بسیاری از مسائل، عمده نقاط مشترک شناسایی شده هر چند هیچ یک از طرفین به طور رسمی این مسئله را نپذیرفته‌اند. در خصوص جزئیات هم طبیعی است که حساس‌تر باشد و به همین دلیل هم اصلا نباید عجله کرد و باید تمام نقاطی که ممکن است طرف مقابل از آن سوءاستفاده کند را ببندیم.

عضو ارشد تیم پیشین مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران پیش‌بینی کرد: احتمالا بعد از نوروز مذاکرات وضعیت فشرده‌تری را پیدا می‌کند و با توجه به اینکه گفت‌وگوها در سطح کارشناسی خواهد بود جمع شدن کشورها و تعیین وقت مذاکرات آسان‌تر خواهد بود و احتمالا این وضعیت به صورت مستمر ادامه خواهد یافت. اگر این جدیت ادامه یابد، حصول توافق تا همان بازه زمانی تعیین‌شده قابل دستیابی است و احتمالا در اوایل تابستان موضوع به نتیجه نهایی خواهد رسید. باز هم مایلم تاکید کنم که در این مرحله بیش از اینکه توجهمان به زمان و ضرب‌الاجل باشد باید روی جزئیات و اقدامات متقابل تمرکز کنیم. آنچه بیش از هر چیزی حائز اهمیت است این است که تعهدات هر یک از طرفین مشخص باشد و در صورتی که طرف غربی از وظایف خود تخطی کرد ما هم بتوانیم اقدامی متناسب با آن انجام دهیم.

وی همچنین درباره تهدیدات کنگره آمریکا مبنی بر اعمال تحریم‌های جدید در صورت عدم توافق تا ماه مارس، خاطرنشان کرد: من زیاد نگران این بازی‌های سیاسی آمریکا نیستم. برای من روشن است که در نهایت، مجموعه دولت آمریکا این ریسک را نخواهد کرد که توافقی که در دسترس است را در معرض شکست قرار دهد و تبعات سنگین آن را بپذیرد. ایالات متحده آمریکا به هر شکلی که بخواهد اقدامات خصمانه گذشته را تکرار و تشدید کند، ایران هم اقدامات متقابل سنگینی را در دستور کار قرار خواهد داد.

ناصری در عین حال اظهار کرد: در شرایط کنونی من خیلی علاقه ندارم به این موضوع بپردازم ولی در صورت تصویب هر نوع تحریم تازه از سوی آمریکا مطمئنا بازگشت ما تنها به وضعیت پیش از ژنو محدود نخواهد بود و اقدامات بسیار سنگین‌تری از سوی تهران پی گرفته خواهد شد و این مسئله هزینه‌های زیادی را برای آمریکا پیش می آورد که باعث خواهد شد واشنگتن دوباره به میز مذاکره بازگردد.

عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای تصریح کرد: من فکر می‌کنم طرف آمریکایی این آمادگی را دارد که در یک دور توافق را امضا کند؛ چرا که با توجه به هزینه‌ها و تلاش‌هایی که از سوی هر دو طرف انجام شده تا به وضعیت فعلی برسیم، آنها در محاسباتشان چنین اشتباهی نخواهند کرد که این فرصت را از دست بدهند.

ناصری درباره سناریوی پیش روی ایران در صورت عدم توافق نیز گفت: اگر به توافق نرسیم که البته به نظرم بسیار بعید است، وضعیت کلی برای یک دوره موقتی حاد و بحرانی خواهد شد. اگر آمریکایی‌ها گزینه تحریم‌های تازه را دارند، ما هم می‌توانیم اقداماتی را در دستور کار قرار دهیم که تاکنون به سمتش هم نرفته‌ایم. به عنوان مثال فرض کنید ما امکان دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاسیسات هسته‌ای خود را از بین ببریم. در نتیجه ما هم از ابزارهایی برای مقابله با طرف مقابل برخورداریم. به همین دلیل به نظر من تشدید بحران به سود طرف مقابل نخواهد بود. اگر هم برای مدت کوتاهی این وضعیت حاد و بحرانی پیش آید خود آمریکایی‌ها و یا دیگر بازیگران بین‌المللی مداخله می‌کنند تا طرفین را به پای میز مذاکره بازگردانند. ولی عقل و منطق و دیپلماسی صحیح ایجاب می‌کند که از همین فرصت استفاده شود.

وی تاکید کرد: باور من این است که اراده قطعی طرفین بر توافق استوار است و من همچنان به نتیجه‌بخش بودن این تلاش‌ها خوش‌بین هستم.

عضو ارشد تیم پیشین مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در بخش دیگری از این گفت‌وگو یادآور شد: ما باید به این واقعیت اذعان داشته باشیم که دستگاه تبلیغاتی آمریکا قوی و با امکانات فراوان در عرصه حضور دارد و در نتیجه مقابله با آن بسیار سخت است. از سوی دیگر هم باید بپذیریم که در طول دوران مذاکرات هسته‌ای، در بخش دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای چه در داخل و به‌خصوص در خارج نتوانسته‌ایم از مجموعه امکانات خود استفاده کنیم. خود مسئولین وزارت خارجه و شخص دکتر ظریف نقش موثری در روشنگری بین‌المللی ایفا کرده‌اند ولی صرف سخنرانی و اقدامات مقامات رسمی کفایت نمی‌کند. همانطور که در رسانه‌های مختلف خارجی مدام در این رابطه اظهار نظر می‌کنند، تحلیل و یادداشت و گزارش کار می‌کنند و حتی بعضا به نظر می‌رسد که نظراتشان با هم هماهنگ شده و یک خط فکری پیوسته‌ای از سوی آنها دنبال می‌شود، ما هم باید در چنین حوزه‌هایی ورود کنیم.

ناصری گفت: ما باید عزمی جدی برای پر کردن این خلاء داشته باشیم. البته وزارت خارجه در خصوص سطح بین‌المللی بسیار توانمند عمل کرده و به صورت مداوم کشورهای مختلف را از روند پیش روی مذاکرات آگاه کرده اما به هر حال از ظرفیت‌های لازم در صحنه رسانه‌ای خارجی استفاده نکرده‌ایم.

خبرآنلاین