راجع به بیماری خاموش چه می دانید؟

علی ترکمان، جراح و متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی ‏زانو و آرتروسکوپی با بیان اینکه پوکی استخوان به دو گروه اولیه و ثانویه تقسیم می شود.

وی گفت: پوکی استخوان ‏ثانویه از یک بیماری دیگری ناشی می‌شود، مثلاً در کسانی که بیماری کلیوی یا کبدی دارند جذب کلسیم  به خوبی ‏صورت نمی گیرد و استخوان دچار پوکی می شود اما پوکی استخوان اولیه که بسیار شایع تر از نوع ثانویه می باشد، ‏بیشتر در کهولت سن و در خانم ها بعد از سن یائسگی رخ می دهد‌.‌

وی ادامه داد: استخوان یک بافت است که دائماً در حال ساخته و جذب شدن و به طورکلی دائماً در حال تازه شدن ‏است. تا حدود سن 20 سالگی فرآیند ساخت استخوان بر فرآیند جذب آن برتری دارد و به همین خاطر تا این سن، ‏افراد با رشد استخوان روبرو هستند.

ترکمان افزود: بین سنین 20 تا 40 سالگی، فرآیند ساخت و جذب استخوان تقریباً با هم تعادل ‏دارند و بیشترین تراکم استخوان را نیز در سنین 18 تا 35 سالگی داریم. بعد از سن 40 سالگی، فرآیند جذب مقداری ‏بر فرآیند ساخت استخوان غالب می شود و با بالاتر رفتن سن این موضوع پیشرفت بیشتری می کند. به همین خاطر، ‏بعد از سن 40 سالگی و در همه افراد استخوان ها ضعیف می شوند.

وی ادامه داد: در این بین، بعضی عوامل باعث تشدید این موضوع ‏می شوند. کاهش دریافت کلسیم، کمبود ویتامین‌ D، کم فعالیتی، کشیدن سیگار، نوشیدن الکل، مصرف کافئین و ‏چای زیاد این فرآیند طبیعی را در افراد سرعت می بخشند‌.‌

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه یکی از داروهای مهم در درمان پوکی استخوان گروه ‏دارویی فوزاماکس که داروهای نسبتاً سالمی هستند گفت: در بررسی های انجام شده مشخص شد اگر افراد تا پنج ‏سال از این داروها استفاده کنند هیچ مشکلی برای آنها پیش نمی آید. بهتر است بعد از پنج سال مصرف این داروها ‏برای مدتی قطع شود.

وی گفت: با استفاده طولانی مدت از این داروها ممکن است باعث شکستگی هایی بخصوص در ناحیه ‏گردن و استخوان ران به وجود آید‌.‌

ترکمان ادامه داد: شایع ترین شکستگی بر اثر پوکی استخوان در ناحیه لگن است و معمولاً در هنگام زمین ‏خوردن رخ می دهد. طبق بررسی های آماری از هر 100هزار نفر که دچار پوکی استخوان هستند، ممکن است سه هزار ‏نفر دچار شکستگی ناحیه لگن شوند.

وی افزود: شکستگی ستون فقرات نیز در این مورد شایع است. ممکن است به علت خم و ‏راست شدن ناگهانی و ضعف استخوانها، مهرها مقداری روی هم فشرده شوند و قوس ستون فقرات بیشتر شود. قسمت ‏شایع دیگر، شکستگی مچ دست و سراستخوان بازو در هنگام زمین خوردن است.‌

وی گفت: بیشترین اقدامات در درمان پوکی استخوان، تلاش در کاهش جذب استخوان می باشد. قرص کلسیم به ‏صورت ترکیبات سیترات کلسیم، کربنات کلسیم و گلوکونات کلسیم است که بیشتر دو نوع اول مورد مصرف است.

این متخصص ارتوپد گفت: سیترات کلسیم بیشتر باید توسط کسانی مصرف شود که از آنتی اسید استفاده می کنند و میزان اسیدیته ‏معده آنها کم است میزان جذب کلسیم در سیترات کلسیم کمتر از کربنات کلسیم بوده و میزان نیاز بدن به ‏کلسیم به طور متوسط یک گرم، معادل یک لیتر لبنیات است. میزان نیاز بدن به ویتامین‌ D ‌نیز حدود 800 واحد بوده البته این میزان برای کسانی که در معرض نور خورشید قرار می گیرند، 400 تا 600 واحد است.‌

این جراح و متخصص ارتوپدی با بیان اینکه میزان شیوع پوکی استخوان در مردان به علت حضور بیشتر در ‏برابر نور خورشید و فعالیت بیشتر، کمتر از زنان است، گفت: در تست تراکم استخوان، اگر‌ T-score ‌کمتر از ‏منفی 5/2 باشد، این وضعیت پوکی استخوان تلقی می شود. تست تراکم استخوان بعد از سن 55 سالگی و برای هر 2 ‏تا 3 سال پیشنهاد می شود‌.