تغییر اقلیم و سقوط قیمت نفت

واژه «امنیت انرژی» از دهه ١٩٧٠ و همراه با افزایش جهانی بهای نفت (شوک اول نفتی) پا به عرصه ادبیات سیاسی-اقتصادی دنیا گذاشت.

براین اساس کشورهای صنعتی که آن زمان نیز کلوب اقتصادی ویژه خود را داشتند (سازمان همکاری اقتصادی و توسعه OECD)، سازمانی کوچکتر ولی بسیار با نفوذتر و موثرتر از سازمانها در زمینه انرژی ایجاد کردند (آژانس بین‌المللی انرژی IEA ) که طی سه دهه گذشته موفق شده است تحولات حوزه جهانی انرژی را پیگیری کرده و سیاستهای کلی و دغدغه‌های مشترک کشورهای غربی را تشویق و با جدیت و پشتکار در جهت تحقق آنها تلاش کنند.

از جمله مسائل اخیر دستور کار آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، رصد کردن میزان انتشارات CO٢ و سایرگازهای گلخانه‌ای است که حسب گزارشهای سازمانهای بین‌المللی، موجب تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره زمین در نتیجه فعالیتهای انسانی شده است واین سازمان عامل اصلی این پدیده را، مصرف سوختهای فسیلی در چرخه بخشهای مختلف فعالیتهای اقتصادی می‌داند. البته منکران تغییر اقلیم در میان محافل علمی و کارشناسی جهان هنوز وجود دارند، اما تعداد آنها نسبت به یک یا دو دهه قبل کمتر شده است. طی دو دهه گذشته آژانس بین‌المللی انرژی همواره پدیده تغییر آب و هوا راهدف گرفته و تلاش کرده است از این طریق با فشار بر مصرف سوختهای فسیلی بویژه نفت و گاز، حاشیه امنیت انرژی کشورهای عضو خود را تصویب کند.

بر اساس گزارش اداره امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، سال گذشته میلادی آژانس سوژه و پیشنهادی را مطرح کرده که از نظر کشورهای دارای ذخایر سوختهای فسیلی بسیار عجیب و غریب است. IEA در گزارش آوریل سال ٢٠١٤ می‌گوید در صورتی که جهان بخواهد هدف کنترل آب و هوای خود مبنی بر جلوگیری از گرم شدن کره زمین تا حد ٢ درجه سانتیگراد را رعایت کند، باید دو سوم ذخایر سوختهای فسیلی جهان، در زیرزمین بماند و تولید نشود. این پیشنهاد هر چند برای کشورهای صنعتی که عمدتاً وارد کننده سوختهای فسیلی هستند، نظریه‌ای عادی به نظر می رسد، برای کشورهای متکی به صادرات سوختهای فسیلی بویژه اوپک شوکی عظیم به حساب می‌آید. البته لابی نفتی آمریکا، کانادا، استرالیا و چند کشور دیگر صنعتی نیز این پیشنهاد را مورد انتقاد شدید قرار داده اند.

مجموعه این مسائل برای بازار نفت جهانی به جایی رسیده است که از طرف سیاستگذاران کشورهای اوپک نیز زمزمه‌های نفوذ نگرانی از بابت سیاستهای مربوط به مقابله با تغییر آب و هوا به گوش می‌رسد. وزیر نفت عربستان ماه گذشته در اجلاس کشورهای عرب تولیدکننده نفت (OAPEC) گفت: من در همه بحثها و اجلاسهای تغییر آب و هوا در جهان حاضر می شوم و حس می کنم همه جهان می‌خواهد از (قید) زغالسنگ، نفت و گاز رهایی پیدا کند. موافقت جهانی برای کنترل دما به زیر ٢ یا ١,٥ درجه گرم شدن، یعنی خداحافظی با نفت.

این حرفها از زبان مقام بلندپایه محیط زیست عربستان نیز تاکنون شنیده نشده است، وزیر نفت این کشور در اجلاسهای تغییر آب و هوا همواره از افزایش مصرف نفت دفاع کرده است.