چند روز پیش، خبرگزاری آسوشیتدپرس با انتشار گزارشی مدعی دستیابی ایران و آمریکا به توافقی در موضوع هسته‌ای شد. این گزارش که به سرعت با تکذیب مقامات ایرانی مواجه شد، بازتاب گسترده‌ای در عرصه بین‌المللی پیدا کرد؛ اما در این میان، نکته‌ای که کمتر مورد توجه گرفته، شخصیت و سابقه فردی است که این گزارش را منتشر کرده و پیش از این نیز مطالبی درباره ایران از وی منتشر شده است.
خبرگزاری «آسوشیتدپرس» جمعه شب با انتشار گزارشی مدعی شد ایران و ایالات
متحده به توافقی در موضوع هسته‌ای دست یافته‌اند که بر اساس آن، ایران بخش
قابل توجهی از اورانیوم غنی شده خود را به روسیه انتقال خواهد داد تا از
این طریق، نسبت به «رفع نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای خود» اقدام کند.
در
این گزارش که به نقل از «دو دیپلمات» غربی که نامشان فاش نشده منتشر شده
بود، همچنین آمده بود، طرفین در دور اخیر مذاکرات توانسته‌اند فهرستی از
موضوعات مورد توافق و همچنین مسائل مورد اختلاف را تهیه کنند که این،
پیشرفتی مهم و قابل توجه در روند مذاکرات به شمار می‌رود. این گزارش در
حالی منتشر شد که هیچ یک از دیگر خبرگزاری‌ها و رسانه‌های معتبر چنین
ادعایی را مطرح نکردند؛ اما مطلب آسوشیتدپرس بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های
کشورهای جهان پیدا کرد.
به هر حال، گزارش مذکور بلافاصله رسما
از سوی وزارت خارجه ایران تکذیب شد؛ اما مسأله مهمی که مانده، اهداف
خبرگزاری مذکور از انتشار این گزارش است.، نگاهی به سوابق نویسنده مطلب
آسوشیتدپرس، بازگوکننده نکات مهم و قابل توجهی در این زمینه خواهد بود.
با
یک جست‌و‌جوی اینترنتی ساده درباره نام «جرج جان»، خبرنگار نویسنده گزارش
اخیر، می‌توان به مطالب متعدد و البته مهمی در سال‌های اخیر که توسط وی
درباره موضوع هسته‌ای ایران به نگارش درآمده و به فاصله‌ای اندک، کذب بودن
همه آن‌ها ثابت شده است! دست یافت. شدت این روند به گونه‌ای بوده که
پایگاه‌های خبری و تحلیلی مختلفی در عرصه بین‌المللی به انتقاد از رویکرد
این خبرنگار پرداخته‌اند.
در این زمینه، شاید بازخوانی گزارشی که
سایت تحلیلی «ضد جنگ» (Anti War) حدود دو سال پیش درباره جرج جان و مطالب
وی در موضوع هسته‌ای ایران منتشر کرده، بیش از هر مطلب دیگری روشنگر و قابل
توجه باشد.
در مطلبی که در ۳۰ نوامبر ۲۰۱۲ در سایت مذکور منتشر
شده، آمده هر زمان که نشانه‌ای از دستیابی به راه حل دیپلماتیک در موضوع
هسته‌ای ایران پدیدار شده، جان با انتشار یک گزارش «اختصاصی»، موضوعی به
زعم خود «وخیم» را فاش کرده که توسط «یکی از مقامات دولتی که برنامه
هسته‌ای ایران را پیگیری می‌کند» و یا «یکی از مقامات دولتی که به شدت
منتقد برنامه هسته‌ای ایران است» در اختیار وی گذاشته شده است.
در
مطالب جان، گاهی از این دولت بی‌نام و نشان با عنوان «یک عضو آژانس بین
المللی انرژی اتمی» یا «یک دولت عضو» یاد می‌شود. شاید این کار با این هدف
انجام می‌گیرد که با توجه به باور عمومی مبنی بر اینکه رژیم اسرائیل معاهده
منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را امضا کرده، دولت مورد اشاره جان اسرائیل
نیست؛ اما آنچه اغلب مردم از آن آگاه نیستند، این است که این رژیم در حقیقت
عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی است.
سایت ضد جنگ در ادامه
تعدادی از گزارش‌های جهت دار جان را مورد اشاره قرار داده است. در ماه مارس
۲۰۱۲ وی با انتشار مطلبی در خبرگزاری آسوشیتدپرس مدعی شد، تصاویر
ماهواره‌ای به دست آمده از مرکز نظامی «پارچین»، نشانگر انجام فعالیت‌های
گسترده‌ای در این مرکز است که با هدف پاک کردن آثار به جای مانده از
آزمایش‌های نظامی هسته‌ای صورت گرفته است.
وی در این مطلب به نقل
از «دو دیپلمات» یکی از دولت‌های عضو آژانس نوشت، کارکنان مرکز نظامی
پارچین احتمالاً تلاش دارند آثار مربوط به آزمایش یک سلاح کوچک نوترونی را
پاک کنند. یک دیپلمات دیگر نیز گفته، هر گونه فعالیتی در راستای پاکسازی
مرکز مذکور، نشان تلاش ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای است.
به هر
حال، مطابق معمول همه مطالبی که درباره پارچین در رسانه‌های غربی انتشار
شده، هیچ گونه مدرکی دال بر انجام آزمایش هسته‌ای در این مرکز ارائه نشده و
تنها طرح این ادعا سبب شد فضایی علیه ایران در رسانه‌های بین المللی شکل
بگیرد.
در ۱۳ می همان سال نیز جان با انتشار یک گزارش «اختصاصی»
دیگر مدعی وجود یک اتاق مهار انفجاری در مرکز نظامی پارچین شد که می‌تواند
برای انجام آزمایش‌های نظامی هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد. وی به همراه
این مطلب، یک طرح رایانه‌ای را منتشر کرد که مدعی شده بود، توسط ایران
تهیه شده و شکل اتاق مهار مذکور را نشان می‌دهد. جان نوشت، این طرح توسط
«یکی از مقامات دولتی که برنامه هسته‌ای ایران را رصد می‌کند» در اختیار وی
گذاشته شده است.
بلافاصله پس از انتشار این مطلب، کار‌شناسان به
انتقاد از اطلاعات مطرح توسط جان پرداخته و اشاره کردند که اتاقک ترسیم
شده در طرح مذکور، شباهتی با اتاقک‌های معمولی که برای انجام آزمایش‌های
هسته‌ای انجام می‌گیرد، ندارد.
از سوی دیگر، اشاره شد که طرح مذکور، در حقیقت یک تانکر نگهداری نفت یا گاز بوده و نه اتاقک مهار انفجار هسته‌ای!
اما
نقطه اوج کار جان در اواخر سال ۲۰۱۲ و زمانی بود که وی با انتشار یک
نمودار، مدعی شد ایران در حال طراحی بمبی است که قدرت آن سه برابر بیش از
بمب هسته‌ای منفجر شده در هیروشیما در پایان جنگ جهانی دوم است. وی مدعی شد
نمودار مذکور، از سوی دانشمندان ایرانی در راستای برنامه هسته‌ای این کشور
طراحی شده است.
این بار ادعای مطرح از سوی جرج جان تا حدی
بی‌اساس بود که کار‌شناسان و به ویژه متخصصان علم فیزیک، آن را «خنده دار»
خواندند. در همان زمان بیان شد که این نمودار، به احتمال زیاد می‌تواند
بخشی از یک کتاب یا جزوه دانشجویان فیزیک باشد که هیچ ربطی به آزمایش‌های
هسته‌ای، آن هم آزمایشی با ابعاد مورد اشاره جان ندارد.
به هر
حال، انتشار این گونه ادعاهای کذب و به نقل از منابع نامعلوم از سوی جان تا
جایی ادامه یافت که برای بسیاری، تردیدی در ارتباط وی با رژیم اسرائیل و
فعالیت وی به عنوان عامل فضاسازی و تبلیغات این رژیم نماند. در همین
راستا، پایگاه تحلیلی «ماندوویس» با انتشار مطلبی در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۲ علناً
جان را در خدمت تبلیغات رسانه‌ای رژیم اسرائیل علیه ایران دانست.
به
این ترتیب، مشخص می‌شود خبرنگاری که ادعای اخیر درباره دستیابی ایران و
آمریکا به توافقی در موضوع هسته‌ای را منتشر کرده، سابقه‌ای طولانی در
فضاسازی علیه ایران در عرصه رسانه‌ای دارد. واضح است که هدف جان این بار
این بوده که با طرح ادعای مذکور و انداختن توپ به زمین ایران، مسئولیت هر
گونه عدم توافق نهایی را با ایران دانسته و از سوی دیگر، فشار‌ها را بر تیم
مذاکره کننده هسته‌ای افزایش دهد.