همکاری محدود با چینی ها، استقبال از اروپایی ها در تهران

برج میلاد تهران روز یکشنبه در حالی میزبان میهمانان دومین همایش بین‌المللی صنعت خودرو ایران بود که به‌نظر می‌رسید ترکیب میهمانان در مقایسه با همایش سال گذشته متفاوت شده و دیگر «چینی‌ها» دست بالا را نداشتند و این بار فرانسوی‌ها، شرکت کنندگان اصلی به‌شمار می‌رفتند.

شروط همکاری با خارجی‌ها

وزیر صنعت با تاکید بر اینکه «در نظر گرفتن 50 درصد بخشودگی مالیاتی» یکی از ابزارهای مهم برای تسهیل در جذب سرمایه‌گذاری خارجی است، اعطای این مشوق به خارجی‌ها را مشروط به صادرات حداقل 30 درصدی آنها از ایران به بازارهای جهانی، دانست.

نعمت‌زاده این را هم گفت که «واگذاری سهام خودروسازان کشور به خارجی‌ها» نیز در صورتی انجام خواهد شد که 30 درصد از محصولات تولیدی در ایران، صادر شود.

وی در ادامه، اما از گردش مالی 12 میلیارد دلاری خودروسازی ایران صحبت به میان آورد و با اشاره به اهداف دولت برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، از اهمیت این صنعت در تحقق اهداف موردنظر گفت. به گفته نعمت‌زاده، خودروسازی صنعتی مولد و صاحب نام به شمار می‌رود و دولت می‌خواهد با جذب سرمایه‌گذاری‌های مشترک در آن به‌واسطه همکاری‌های خارجی، از وابستگی بودجه به نفت بکاهد.

وزیر صنعت با بیان اینکه طبق افق 1404، ایران باید به خودروساز پنجم آسیا و اول منطقه تبدیل شود، تاکید کرد که تولید سه میلیون دستگاه خودرو و صادرات یک میلیون دستگاهی یکی از اهداف مهم این افق است و همکاری‌های بین‌المللی با شرکت‌های خارجی صاحب‌نام می‌تواند نقش موثری در تحقق اهداف موردنظر ایفا کند.

«صادرات 5 تا 6 میلیارد دلاری قطعه»، «صادرات 30 هزار دستگاه خودرو تجاری»، «کسب حداقل چهار درصد سهم ارزش افزوده از تولید ناخالص ملی» و «کسب سهم 20 درصدی صنعت خودرو از ارزش افزوده صنعتی کشور» نیز از دیگر اهداف صنعت خودرو کشور در افق 1404 به شمار می‌روند که وزیر صنعت با تاکید بر آنها می‌خواست میهمانان خارجی همایش را به حضور در ایران و انجام سرمایه‌گذاری، ترغیب کند.

 نعمت‌زاده همچنین از برنامه خودروسازی ایران برای رسیدن به تیراژ یک میلیون و 200 هزار دستگاهی طی سال جاری گفت و تاکید کرد که تا پایان آبان‌ماه، حدود 724 هزار دستگاه انواع خودرو در کشور به تولید رسیده است.  وی در بخش دیگری از اظهارات خود، به بحث کاهش مصرف سوخت و آلایندگی خودروهای داخلی اشاره کرد و گفت که در این مورد، خودروسازان و قطعه سازان ایرانی مورد حمایت قرار می‌گیرند و در کنار آن، تولید خودروهای برقی و هیبریدی نیز هم‌اکنون در دستور کار قرار گرفته است. وزیر صنعت در نهایت از برنامه خودروسازان ایرانی برای تولید سه میلیون خودرو با استانداردهای جهانی، ایجاد خط تولیدی یک میلیون دستگاهی برای موتورهای کم مصرف مطابق با استانداردهای یورو 5 و یورو 6 و طراحی خودروهای متنوع برای عرضه به بازارهای بین‌المللی با همکاری شرکت‌های معتبر خارجی (با تیراژی حدودا 500 هزار دستگاهی در سال) نیز صحبت به میان آورد و ابراز امیدواری کرد که این برنامه‌ها در آینده نزدیک عملی شوند.

خودروسازان آمریکایی در راه ایران؟

اما در این همایش ، مدیران عامل دو خودروساز بزرگ کشور نیز پشت تریبون رفتند تا از برنامه‌های آینده خود و همچنین نحوه شراکت با شرکت‌های خارجی بگویند.

هاشم یکه‌زارع، مدیرعامل ایران خودرو با اشاره به شرایط همکاری با خودروسازان خارجی، تاکید کرد که ایران خودرو دیگر به صورت مونتاژکاری با خارجی‌ها کار نخواهد کرد و هر شرکتی که می‌خواهد با ایران خودرو قرارداد ببندد، باید بنای همکاری را براساس سرمایه‌گذاری مشترک و انتقال تکنولوژی به ایران، بگذارد.  وی با اشاره به اینکه رفتن پژو، صنعت خودرو ایران را با مشکلات زیادی روبه‌رو کرد، گفت که این شرکت فرانسوی باید بهای بدعهدی خود را به‌واسطه انتقال تکنولوژی یا سرمایه‌گذاری مشترک در ایران، بپردازد. یکه‌زارع همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر احتمال همکاری با خودروسازان آمریکایی، تاکید کرد که در آینده شرایط به نحو مساعدتری پیش می‌رود و خودروسازان آمریکایی تمایل بیشتری برای حضور در ایران خواهند داشت.

همکاری محدود با چینی‌ها

سعید مدنی مدیرعامل سایپا نیز با تاکید بر ادامه همکاری سایپا با شرکت‌های چینی تا سال 1400، گفت: صرفا برای مدت کوتاهی و به منظور حل مشکل جوینت ونچر و پلت فرم، از چینی‌ها استفاده خواهیم کرد و به عبارت بهتر همکاری با شرکت‌های چینی، برای مدت محدودی در نظر گرفته شده است. مدنی تاکید کرد که با وجود همکاری‌هایی با خودروسازان چینی از جمله برلیانس، اصل شراکت گروه سایپا، با رنو و نیسان خواهد بود.

بهره‌وری هیوندای بیش از ۱۰ برابر ایران خودرو

برگزاری این همایش بازتاب های بسیاری در بین کارشناسان اقتصادی داشت بطوریکه ابراهیم سوزنچی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف،دراین باره می‌گوید: صنعت خودروسازی ایران نیازمند تغییرات ساختاری جدی در سیاست‌گذاری است. مقایسه آماری شرکت هیوندای کره و ایران خودرو نشان می‌دهد درآمد هیوندای ۸۶ میلیارد دلار در سال است در حالی که درآمد ایران خودرو ۴ میلیارد دلار است.

وقتی سود هیوندای ۸ میلیارد دلار بود، ایران خودرو ۴۰۰ میلیون دلار ضرر کرد. کارکنان گروه صنعتی هیوندای ۶۳ هزار نفر و ایران خودرو ۵۱  هزار نفر است. تولید خودرو هیوندای ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار و تولید خودرو ایران خودرو تنها ۴۰۰ هزار است. در نهایت صادرات هیوندای سه و ۴ دهم میلیون خودرو و صادرات ایران خودرو ۱۵۰۰ خودرو است.

 این بدان معنی است که به ازای هر یک نفر کارگر در شرکت هیوندای ۷۸ خودرو در سال تولید می‌شود در حالی که این رقم برای شرکت ایران‌خودرو کمتر از ۸ خودرو است که این یعنی اگر کیفیت و ارزش خودروهای ساخته شده دو کارخانه را یکسان فرض کنیم! بهره‌وری ایران خودرو یک دهم هیوندای است.

واضح است که حل این مشکلات بیش از آنکه نیازمند حضور یک یا چند شرکت خارجی در صنعت خودروسازی کشورمان باشد نیازمند تعیین سازوکارهای و برنامه‌های عملیاتی جهت حمایت هوشمندانه دولت از تولید و قراردادهای هدفمند برای انتقال فناوری‌های روز دنیا به کشور است.